Amsterdam, 20 augustus 2015 – Sint Maarten, behorend tot het Koninkrijk der Nederlanden, kamt al lange tijd met integriteitsproblemen. Inmiddels liggen er vier kritische integriteitsrapporten op tafel: De Baseline Study Institutional Integrity van de General Audit Chamber, de integriteitsrapporten van het Bob Wit-committee en de PricewaterhouseCoopers en sinds april 2015 ook het National Integrity System (NIS) rapport van Transparency International. Welke integriteitsproblemen zijn aan de orde op Sint Maarten en welke aanbevelingen heeft Transparency International gedaan?
Recente ontwikkelingen
Gisteren werd bekend dat Gerard Bouman, korpschef van de nationale politie, niet meer wil samenwerken met de lokale bestuurders van Sint Maarten vanwege de versmelting van het bestuur met de onderwereld. Naar aanleiding hiervan vindt volgende week een topoverleg plaats tussen Dennis Richardson (minister van Justitie van Sint Maarten) en de Nederlandse ministers Van der Steur (Veiligheid en Justitie) en Plasterk (Binnenlandse Zaken). Tijdens het topoverleg zal de situatie omtrent Bouman en de aanpak van corruptie op Sint Maarten besproken worden. Eerder steunde een meerderheid in de Nederlandse Tweede Kamer het plan om 50 Nederlandse rechercheurs naar het eiland te sturen om de integriteitsproblematiek op te lossen. Het eilandbestuur voelt zich gepasseerd en is niet bereid om mee te werken.
De integriteitsproblemen
Sint Maarten is een autonoom land binnen het Koninkrijk der Nederlanden. Dit betekent dat het land gedeeltelijk soeverein is en gedeeltelijk is gebonden aan het juridische framewerk van het Koninkrijk der Nederlanden. Zo ligt de verantwoordelijkheid voor good governance op het eiland bij het Koninkrijk, waardoor integriteitskwesties onder de verantwoording van het Koninkrijk vallen.
Waar ligt de grondslag voor de integriteitsproblemen? Door de lage populatie op Sint Maarten (iets meer dan 37.000 inwoners) zijn volksvertegenwoordigers, ambtenaren en de rest van de samenleving veelal onderling met elkaar verbonden door familiebanden en vriendschappen. Het gemiddelde inkomen is relatief hoog, maar de inkomens zijn wel zeer ongelijk verdeeld. Maar liefst 60 procent van de bevolking verdient er het minimumloon. Sint Maarten is economisch voornamelijk afhankelijk van het toerisme, wat voor een deel in handen is van criminele organisaties, zoals de lokale gokindustrie.
Ook het politieke partijenstelsel kampt met integriteitsproblemen. Zo zou er een verband bestaan tussen de financiering van politieke partijen en de gokindustrie. Ook zijn de politieke partijen beperkt in hun bekwaamheid om maatschappelijke belangen te vertegenwoordigen en mist het een toereikende vorm van transparantie. Desalniettemin is het de wetgever gelukt om een aantal wettelijke hervormingen door te voeren om good governance op het eiland te verbeteren. Een verdere aanpak van de integriteitsproblematiek is echter noodzakelijk.
Het NIS rapport van Transparency International
Het NIS rapport over Sint Maarten van Transparency International werd in april 2015 gepubliceerd en geeft, zoals alle NIS rapporten van Transparency International, een beeld over de sterke en zwakke punten van de nationale integriteit binnen de maatschappij. Zowel publieke als private sectoren, van de wetgevende macht tot het ondernemingsklimaat, zijn onderzocht.
Het rapport identificeert vier belangrijke integriteitsproblemen op Sint Maarten die op korte termijn aangepakt dienen te worden. Als deze problemen getackeld worden kan het vertrouwen in de integriteit van het land versterkt worden, wat essentieel is voor de algemene verbetering van de integriteit. In het midden van deze aanpak staat het verbeteren van de integriteit van de overheid: het moet duidelijk zijn dat de overheid werkt voor al haar burgers en geen andere interesses behartigd. Integriteit moet zo voorop komen te staan in het algemene beleid van de staat.
De eerste aanbeveling van het rapport is dat de overheid moet zorgen voor een verbetering en het bewustzijn over de impact en de hoge kosten van corruptie binnen de maatschappij. Ten tweede moet de overheid van Sint Maarten verzekeren dat de publieke sector de bestaande regelgeving omtrent transparantie en verantwoordelijkheden naleeft. De derde aanbeveling omvat de plicht voor politieke partijen om de volledige achtergrond van hun inkomsten en uitgaven te publiceren. Transparantie van de geldstromen binnen politieke partijen is cruciaal om erachter te komen of politici handelen met een dubbele agenda. Tot slot moeten maatschappelijke organisaties zich actiever op stellen in het tot verantwoording roepen van de publieke en de private sector als er sprake is van vermeende integriteitsschennis.
De recente ontwikkelingen geven aan dat er nog een lange weg te gaan is om de aanbevelingen van het NIS rapport ten uitvoer te brengen en de integriteitsproblemen op te lossen. Het topoverleg van volgende week zal enerzijds meer duidelijkheid moeten geven over de weg die ingeslagen dient te worden. Anderzijds zullen de spanningen tussen het gedeeltelijk autonome Sint Maarten en het Koninkrijk der Nederlanden verder kunnen oplopen.
Hieronder kunt u het NIS rapport downloaden.