Amsterdam, 12 november 2014 – SBM Offshore heeft een door het Openbaar Ministerie (OM) aangeboden transactie van in totaal 240 miljoen US dollar (omgerekend 193 miljoen euro) geaccepteerd. Op 9 augustus 2014 had SBM Offshore al een voorziening van 240 miljoen dollar getroffen voor eventuele schikkingen in de omkopingszaken van dochterbedrijven in Equatoriaal-Guinea en Angola.

Transactie OM

Dit bedrag bestaat uit een boete van 40 miljoen dollar en ontneming van wederrechtelijk verkregen voordeel van 200 miljoen dollar. Deze transactie ex artikel 74 van het wetboek van strafrecht heeft betrekking op door het OM en de Fiscale Inlichtingen- en Opsporingsdienst (FIOD) geconstateerde ongeoorloofde betalingen aan handelsagenten en buitenlandse overheidsfunctionarissen in Equatoriaal Guinee, Angola en Brazilië in de periode van 2007 tot en met 2011. Die betalingen leveren ambtelijke en niet-ambtelijke omkoping alsmede valsheid in geschrifte op, aldus het OM.

Het Amerikaanse Department of Justice (DOJ) heeft laten weten het onderzoek naar SBM te sluiten. Bruno Chabas, CEO van SBM Offshore zei:

“SBM welcomes the conclusion of all discussions with the Dutch and U.S. authorities. We have been open, transparent and accountable throughout this difficult process which has addressed issues from a past era. We can now focus on the future, secure in the knowledge that we have put in place an enhanced compliance culture which embeds our core values.”

Inmiddels is de eerste 100 miljoen dollar overgemaakt naar het OM, heeft SBM Offshore laten weten. De overige twee keer 70 miljoen worden respectievelijk 1 december 2015 en 1 december 2016 overgemaakt. SBM geeft zelf aan geen belastingvoordelen te claimen over de betaalde bedragen.

Eigen initiatief SBM

Het OM ziet de transactie als een passende afdoening van de zaak. Hierbij speelde mee dat de nieuwe Raad van Bestuur van SBM Offshore, die begin 2012 werd aangesteld, op eigen initiatief een omvangrijk pakket aan maatregelen tot verbetering van de compliance van de onderneming genomen. Deze maatregelen betreffen onder andere:

• aanstelling van Sietze Hepkema als Hoofd Governance en Compliance, een nieuwe Management Board positie;
• aanstelling van een ervaren compliance professional als Compliance Director, eveneens een nieuwe positie;
• verbetering van anti-corruptie beleid en procedures die betrekking hebben op werknemers en derde partijen;
• bij de start van het interne onderzoek vond een review plaats van alle actieve handelsagenten;
• er is beslist niet langer handelsagenten te gebruiken in die landen waar SBM substantieel aanwezig is;
• de verbetering van de compliance procedures met betrekking tot retentie van handelsagenten, andere tussenpersonen en partners uit joint ventures;
• lancering van een trainingsprogramma voor werknemers in compliance gevoelige posities;
• verbetering van mechanismen om mogelijke misstanden te melden;
• verbetering van de interne financiële controle van het bedrijf, die te maken hebben met anti-corruptie en interne onderzoeksprocessen; en
• disciplinaire maatregelen (inclusief ontslag) tegen die werknemers die betrokken waren of kennis hadden van mogelijk wanbetalingen.

Het OM zal dit compliance beleid de komende jaren desgewenst kunnen controleren.

Ook heeft SBM Offshore de kwestie met betrekking tot mogelijk ongepaste betalingen aan handelsagenten ter zake van dienstverlening zelf onderzocht en in het voorjaar van 2012 onder de aandacht gebracht van de autoriteiten (zowel OM als DOJ). SBM Offshore heeft ook aan verdere strafrechtelijke onderzoeken door het OM en de FIOD haar volledige medewerking heeft toegezegd. Tot slot heeft de Raad van Bestuur en de Raad van Commissarissen SBM Offshore publiek te kennen gegeven het falen van controlemechanismen in het verleden betreuren.

Betrokken landen en feiten

Het interne onderzoek van SBM heeft plaatsgevonden in de periode van 2012 tot en met begin 2014 en strekte zich uit over de periode van 2007 tot en met 2011. SBM Offshore betaalde van 2007 tot en met 2011 ongeveer 200 miljoen dollar aan commissies aan handelsagenten ter zake van dienstverlening. Het grootste deel van die commissies, in totaal 180,6 miljoen dollar, heeft betrekking op Equatoriaal Guinea, Angola en Brazilië.

Geen vervolging

Het OM gaat niemand vervolgen vanwege, omdat niet kan worden aangetoond dat er strafbare feiten zijn gepleegd in Nederland of door Nederlanders. Het is aan de betrokken landen om de schuldigen voor de rechter te brengen, aldus het OM.

Schikkingen en samenloop

Het OM laat weten dat:

“Nederland laat met deze zaak zien dat het optreedt tegen buitenlandse corruptie. Het Openbaar Ministerie vindt corruptie en daaraan gerelateerde strafbare feiten ernstig vanwege het ondermijnende en corrumperende karakter op de samenleving.”

Het OM vindt dat er sprake is van straf, herstel en preventie.

Transparency International Nederland heeft al eerder laten weten geen voorstander te zijn van schikkingen in alle gevallen, zeker niet als er enorme bedragen in omgaan. Natuurlijk zijn er diverse voordelen aan schikkingen, vooral voor SBM en het OM. SBM bespaart juridische kosten, reputatieverlies en mag op de pof de zaken op orde brengen. Ook het OM bespaart tijd en geld, en hoeft geen waterdichte zaak te presenteren.

Toch zijn er andere partijen betrokken naast het OM en het betreffende bedrijf. Zoals in commentaar uit NRC vandaag mooi werd verwoord:

“Het gevoel dat de verdenking van langdurige en intensieve witteboordencriminaliteit in een achterkamertje wordt afgedaan. Dat geldt zeker voor grote ondernemingen, waarbij het erop lijkt alsof er geen verantwoordelijke bestuurders en andere personen bij betrokken waren. Alleen de abstracte rechtspersoon is partij in de schikking. Dat is hoogst onbevredigend.”

Niet alleen vanwege deze reden, die onlangs ook door Corstens werd aangedragen, maar ook vanwege het delen van geleerde lessen, het voldoen aan internationale verdragen en het level playing field onder bedrijven en de vervolgende (!) instanties, is het goed deze zaken ook eens volledig tijdens een rechtszaak aan de orde te laten komen.

Interessant is dat het Amerikaanse OM heeft laten weten de zaak te laten rusten. Het is niet ondenkbaar dat een deel van de in Amerikaanse dollars betaalde boete naar de Amerikaanse DOJ wordt overgemaakt.

Zie hier een interview van TI-NL lid Roland Notermans (de Compliance Academie) over de zaak.