Amsterdam, 3 maart 2016 – De Maleisische premier Najib Razak (foto boven) zou op niet transparante wijze meer dan $ 1 miljard aan privévermogen hebben vergaard. Tot die conclusie komen internationale onderzoekers volgens de Wall Street Journal. Veel van dit geld zou afkomstig zijn van het ontwikkelingsfonds van de staat, 1Malaysia Development Berhad (1MDB). Al eerder werd de premier ervan beschuldigd geld te hebben verduisterd van het verlieslijdende fonds. De nieuwe onthullingen van de Wall Street Journal voegen weer een nieuwe twist aan het toch al opmerkelijke verhaal toe.
De transactie
Tussen 2011 en 2013 werd een bedrag van $ 681 miljoen overgemaakt naar een persoonlijke bankrekening van Najib Razak. Toen de transactie in juli 2015 aan het licht werd gebracht door The Wall Street Journal, waren er al snel verdenkingen van corruptie. Immers, Razak was ook nauw betrokken bij 1MDB, het ontwikkelingsfonds dat in 2015 $ 11 miljard aan schulden had. Toen Razak in 2009 premier van Maleisië werd, richtte hij 1MDB zelf op. Als premier is hij ook het hoofd van de adviesraad van het fonds.
De beschuldigingen werden onderzocht door de hoogste procureur-generaal van het land, Mohamed Apandi Ali. Apandi was zelf in juli aangesteld door Razak. Volgens Razak en Apandi was het bedrag van $ 681 miljoen een donatie van een lid van de koninklijke familie van Saudi Arabië. Razak zou vijf maanden later $ 620 miljoen hebben teruggeboekt. Daarom kwam Apandi tot de conclusie dat er niks mis was met de transactie. Ook de anti-corruptiecommissie van Maleisië zou tot die conclusie zijn gekomen, maar kon geen uitspraken doen over de identiteit van de donateurs.
Volgens procureur-generaal Mohamed Apandi Ali was de transactie van $681 miljoen slechts een donatie.
Wat de motivatie voor de transactie was, bleef echter onbekend. “Why are people asking for the reason for the donation? You have to ask the donor. He has billions in his coffers… if he wanted to give the money, what’s the problem?” aldus Apandi in de Sin Chew Daily. De daarop volgende maanden wilde Razak geen uitspraken doen over de precieze herkomst en aard van het geld: “The matter has been put to rest. It is time for us to reunite and move on.” Deze vreemde gang van zaken en het weinig transparante gedrag van Razak en Apandi roepen bij veel Maleisiërs alleen maar meer vragen over mogelijke corruptie op.
Razak regeert met harde hand
“There is no explanation as to how this huge sum of money was moved into Najib’s accounts, the banks used by these Arabs, the sources of the fund, the business of the donor,” zo vertelt Mahanthir Mohamad, voormalig premier en een van Razak’s meest vocale tegenstanders. Volgens Mahfuz Omar van de oppositie wordt de overheid door Razak als “maffia” bestuurd. Iedereen die zich uitspreekt tegen Razak wordt “bedreigd” en “afgestoten.” Dergelijke beschuldigingen lijken gegrond te zijn: Razak laat zich niet zomaar beschuldigen en heeft al meerdere tegenstanders van het politieke podium laten verwijderen.
Hij liet onder andere de vice-president van zijn eigen politieke partij schorsen naar aanleiding van zijn kritische vragen over de herkomst van het geld en ook moest een procureur-generaal aftreden die eerder onderzoek naar Razak had gedaan. De leider van de oppositie, Anwar Ibrahim, werd gearresteerd en gevangen gezet voor beschuldigingen van sodomie. Ibrahim zelf zegt niks te weten over de beschuldigingen en ook een groep mensenrechtenexperts van de VN concludeerden in 2015 dat zijn gevangenschap illegaal en politiek gemotiveerd was. Tot slot riep de centrale bank van Maleisië op een strafrechtelijke zaak te beginnen tegen 1MDB, maar zij werden overruled door procureur-generaal Apandi.
Dit zijn slechts enkele voorbeelden; er zijn verder ook tal van criticasters en journalisten die de mond zijn gesnoerd. Websites van kranten die te veel kritisch verslag hebben gedaan van het 1MDB-schandaal zijn geblokkeerd. Procureur-generaal Apandi heeft zelfs uitgesproken de mogelijkheden te onderzoeken om het naar buiten brengen van informatie over de transactie te beschouwen als het lekken van officiële geheimen. Op een dergelijk misdrijf staat in Maleisië een levenslange gevangenisstraf en tien stokslagen. Iedereen die zijn bronnen niet wil prijsgeven, wordt beschouwd als collaborateur. “I am serious, no [sic] kidding. We have too many leakage [sic] of secrets in Malaysia,” zo sprak Apandi.
Nieuwe beschuldigingen
De vernieuwde beschuldigingen van The Wall Street Journal aan het adres van Razak en 1MDB zijn olie op het vuur van de toch al opmerkelijke zaak. Zowel 1MDB als Razak blijven ontkennen dat geld van het fonds op de persoonlijke bankrekening van Razak terecht is gekomen. “They [The Wall Street Journal] keep repeating the same old allegations without providing evidence; they keep relying solely on anonymous sources that might not even exist; and they keep choosing to omit key known facts,” zo reageerde Razak via een persbericht. Toch neemt de druk op Razak nu aanzienlijk toe.
Steeds vaker gaan Maleisiërs de straat op om te protesteren tegen premier Razak.
Steeds meer Maleisische politici vragen om het aftreden van Razak als premier. De oppositiepartijen in Maleisië hebben een alliantie gevormd genaamd de ‘Alliance of Hope’. Zoals vermeld zit de leider hiervan, Anwar Ibrahim, momenteel gevangen. Een andere bedreiging voor Razak is zijn eigen partij. Binnen zijn partij zijn er velen die luisteren naar Mahanthir Mohamad, een van Razak’s voorgangers en door vele politici gezien als de ‘vader van modern Maleisië’. Ook de gewone burger begint genoeg te krijgen van de corruptie met overheidsgeld. Razak kan al lang niet meer rekenen op de steun die hij bij zijn aantreden genoot.
Ondanks de toenemende druk op Razak, lijkt de premier zijn termijn af te kunnen maken. Een verder onderzoek naar de afkomst van de $ 681 miljoen is namelijk niet meer mogelijk: het is wettelijk niet mogelijk om onder het oordeel van de procureur-generaal uit te komen, dus is de zaak gesloten. De Maleisische anti-corruptiecommissie heeft wel aangegeven de beslissing van de procureur-generaal te gaan bekijken, maar de kans dat dit veel zal veranderen lijkt klein te zijn. Zolang Razak geen transparantie geeft over de herkomst van de $681 miljoen en zijn criticasters blijft onderdrukken, zal er weinig veranderen aan de sfeer van corruptie die rond de premier van Maleisië aanwezig is.