Amsterdam, 12 april 2015 – Vandaag kwam de Europese Commissie met haar langverwachte CBCR-voorstel voor publieke rapportageverplichtingen voor grote bedrijven over hun belastingafdrachten. Dit voorstel schiet tekort bedrijven te verplichten díe informatie te publiceren die nodig is om daadwerkelijk transparantie te bewerkstelligen. Weliswaar hebben de Panama Papers geleid tot enkele kleine wijzigingen ten opzichte van het eerder uitgelekte voorstel, nog altijd is het aantal multinationals dat onder de richtlijn zal vallen en het aantal landen waarover gerapporteerd moet worden te beperkt. 

CBCR-voorstel

Het voorstel van de Commissie bevat de verplichting voor bedrijven om informatie over winst, belastingafdrachten, aantal werknemers en type activiteiten binnen Europa en enkele nog nader te definiëren belastingparadijzen op een country-by-country basis weer te geven. Over alle informatie uit andere landen mag geaggregeerd gerapporteerd worden. Hierdoor valt het grootste deel van de wereld dus buiten het country-by-country gedeelte.

Omdat over niet alle landen gerapporteerd hoeft te worden, kunnen bedrijven doorgaan met het ontwijken van hun verantwoording voor hun financiële aangelegenheden in ’s werelds armste landen. Juist die landen lijden immers het meest onder illegale uitgaande financieringsstromen: in Afrika verliezen landen twee keer zoveel aan illegale uitgaande geldstromen, dan dat er binnenkomt aan ontwikkelingshulp.

Bovendien zal slechts 10-15% van de multinationale ondernemingen zal verplicht worden te rapporteren, omdat alleen bedrijven met een omzet van meer dan 750 miljoen euro in aanmerking komen. Nu uit de Panama Papers naar voren kwam dat ook kleinere bedrijven gebruik maken van constructies die belastingontwijking en mogelijk ook -ontduiking mogelijk maken, is dit een opmerkelijke tekortkoming.

“De Commissie laat hier een prachtige kans liggen de situatie daadwerkelijk te verbeteren, zei Elena Gaita, Policy Officer on Corporate Transparency van Transparency International EU. “Het toevoegen van enkele belastingparadijzen lijkt eerder window dressing. Het blijft mogelijk voor bedrijven om gunstige dealtjes te sluiten met overheden in grote delen van de wereld, zonder publieke controle,” voegt Gaita toe.

Belastingparadijzen

Het definiëren van deze belastingparadijzen zal overigens een lastige klus worden: het lukt de EU-lidstaten al jaren niet om een lijst van belastingparadijzen overeen te komen, omdat dit politiek gevoelig ligt. Is bijvoorbeeld een land met enkele gunstige regels al een paradijs? Ook wordt soms gebruik gemaakt van een combinatie van gunstige regels uit verschillende landen (zoals de Double-Irish-Dutch-Sandwich), die op zichzelf misschien niet als paradijs te definiëren zijn.

In juni 2015 heeft de EU een eerste poging gedaan een zwarte lijst van paradijzen vast te stellen. De lijst bevatte de volgende landen: Andorra, Liechtenstein, Guernsey, Monaco, Mauritius, Liberia, de Seychellen, Brunei, Hong Kong, de Malediven, de Cook Eilanden, Nauru, Niue, de Marshall Eilanden, Vanuatu, Anguilla, Antigua en Barbuda, Bahama’s, Barbados, Belize, Bermuda, de Britse Maagdeneilanden, de Kaaiman Eilanden, Grenada, Montserrat, Panama, St. Vincent en de Grenadines, St. Kitts en Nevis, de Turks- en Caicoseilanden en de VS Maagdeneilanden. Deze lijst werd sterk bekritiseerd vanwege het gebrek aan strategische bondgenoten van de EU op de lijst, zoals Zwitserland en de VS.

Steun voor CBCR-voorstel

De Tweede Kamer heeft onlangs de Nederlandse overheid in meerderheid opgeroepen volledige CBCR te steunen. Ook hebben meer dan 270.000 Europeanen de internationale petitie getekend waarin Europese leiders worden opgeroepen publieke CBCR te steunen.