Amsterdam, 24 augustus 2017 – Transparency International staat bekend om haar pleidooi voor grotere transparantie en verantwoording in het bedrijfsleven en gelooft dat het bedrijfsleven een belangrijke rol speelt bij het beëindigen van corruptie. Wat in ieder geval duidelijk is geworden, is dat corruptie ontwikkeling in de weg staat. Corruptiebestrijding is van significant belang bij het aanpakken van wereldproblemen zoals armoede, oorlogen, klimaatverandering en milieuvervuiling. Wat kan het bedrijfsleven doen om te helpen de duurzame ontwikkelingsdoelen (SDGs) te behalen?
Uit het schandaal rondom de Panama Papers is gebleken wat de omvang is van de offshore-industrie en de corruptie die dit voedt. Overheden over de hele wereld zijn aangespoord in actie te komen en hebben opgeroepen tot wereldwijde inspanningen voor het beëindigen van corruptie. Deze gesprekken worden weerspiegeld in de conclusies van David Cameron’s wereldwijde anti-corruptie-top in Londen op 12 mei 2016.
Gelukkig bestaat er al een algemeen kader voor deze actie. Door lekken of schandalen hebben regeringen over de hele wereld gecommitteerd zich in te zetten voor een hoopvolle toekomstvisie in het onderschrijven van de Sustainable Development Goals van de Verenigde Naties in september 2015. Deze doelen bevatten voor het eerst duidelijke doelstellingen voor de vermindering van omkoping, corruptie en illegale geldstromen.
Het wereldwijde besluit om doelstellingen inzake duurzame ontwikkeling aan te nemen, biedt een zinvol traject voor samenlevingen over de hele wereld wat betreft menselijke ontwikkeling, economische groei en bescherming van het milieu. Deze doelen zijn universeel gericht op transformatie – alle landen, zowel ontwikkelde- als ontwikkelingslanden hebben toegezegd om de doelen in eigen land uit te voeren.
SDG #16: vrede, rechtvaardigheid en sterke instituties
SDG #16 bevordert vrede, rechtvaardigheid en sterke instituties. Een van de belangrijkste doelstellingen opgenomen onder SDG #16 luidt: “Aanzienlijke vermindering van corruptie en omkoping in al haar vormen.” Andere belangrijke toezeggingen zijn het ontwikkelen van effectieve, verantwoordelijke en transparante instituties, en de versterking van de toegang tot informatie en deelname aan openbare besluitvorming.
Een lange strijd lijkt eindelijk vruchten af te werpen. Jarenlang hebben civil-society groepen uit de hele wereld moeten vechten en lobbyen om hun doeleinden een plek te kunnen geven in het document. Transparency International was één van de voorvechters die lobbyde voor SDG #16 om toegang tot gerechtigheid voor iedereen te verzorgen en te bouwen aan effectieve, betrouwbare en inclusieve instituties op alle niveaus.
In de afgelopen 20 jaar is er bij internationale bijeenkomsten veel gesproken over het aanpakken van corruptie en de gevolgen die corruptie met zich brengt, maar nooit eerder is er actie ondernomen op deze manier. Met het accepteren van deze doelstellingen wordt voor het eerst door wereldleiders officieel ingezien dat corruptie niet een op zichzelf staand probleem is, maar dat corruptiebestrijding een middel kan zijn om tevens andere wereldproblemen aan te pakken zoals armoede, klimaatverandering en milieuvervuiling, geweld en oorlogen.
Corruptie is geen op zichzelf staand probleem. Corruptiebestrijding is een middel om andere wereldproblemen aan te pakken, zoals armoede, klimaatverandering en milieuvervuiling, geweld en oorlogen.
De voormalige voorzitter van Transparency International, Huguette Labelle, werd onlangs uitgenodigd om tijdens de openingstermijn van het UN Sustainable Development Goals Business Forum te spreken. Zij benutte deze gelegenheid om onze oproep naar een transparantere en meer verantwoordelijke private sector te versterken en het publiek eraan te herinneren dat SDG #16: vrede, rechtvaardigheid en sterke instituties, met de anti-corruptiecomponent, essentieel is voor het behalen van alle andere doelen. Invulling van deze doelen vraagt om directie actie vanuit het bedrijfsleven.
Manieren waarop het bedrijfsleven kan bijdragen
1. Door opvallend transparant te zijn, met integriteit en verantwoording in alle handelingen en activiteiten.
2. Door de publieke openbaarmaking en regelmatige monitoring van sterke anti-omkopings -en anti-corruptiesystemen in alle operaties en die van dochterondernemingen.
3. Door de financiën voor de operaties per land te publiceren en duidelijk aan te geven wat aan welke overheid is betaald aan belastingen, heffingskosten en andere bijdragen. Dit helpt niet alleen om vertrouwen op te bouwen in het bedrijf maar is ook afschrikwekkend voor afpersing en omkoping. Het publiek kan zo controleren of het door bedrijven betaalde geld aan overheden wordt verantwoord.
4. Door te vermelden wie de echte uiteindelijke belanghebbenden van hun bedrijf en dochterondernemingen zijn, en door een publiek register van uiteindelijke belanghebbenden te promoten.
5. Door good governance hervormingen in alle staatsinstellingen en op alle niveaus (ook op lokaal niveau) te ondersteunen en promoten, en zo te zorgen voor een juiste implementatie en een betere samenleving.
6. Door collectieve actie met maatschappelijke organisaties, vakbonden, academische instellingen en overhedente initieren en te stimuleren en zo de capaciteit voor actie vermenigvuldigen.
De SDG’s zijn een enorme kans voor het bedrijfsleven om haar waardecreatie en bijdragen te overwegen naar een meer eerlijke, veilige en vreedzame wereld. Dit kan ook bijdragen aan het terugdringen van het vertrouwen in zowel de overheid als de bedrijfssector, aldus Huguette Labelle.
Een van de indicatoren voor het meten van SDG #16.5 – in 2030 een aanzienlijk vermindering van omkoping en corruptie – zet bedrijven in het centrum van aandacht. Het meet specifiek de afname van omkoping in de private sector door het verminderen “van het aantal bedrijven dat tenminste één keer contact heeft gehad met een ambtenaar en steekpenningen aan een ambtenaar heeft betaald of gevraagd zijn een omkoopsom te betalen in de afgelopen 12 maanden.”
Transparency International Nederland (TI-NL) lanceerde in 2016 haar eerste indexering van Nederlandse bedrijven met betrekking tot transparantie van hun publieke rapportages. Die transparantie ziet met name op aan corruptie-gerelateerde documenten, zoals een Code of Conduct, anti-corruptietrainingen en klokkenluidersbescherming. Voor deze laatste zal TI-NL eind dit jaar een nieuw onderzoeksrapport presenteren, waarin gekeken wordt naar interne klokkenluidersregelingen en de bescherming van klokkenluiders (op papier) in het bedrijfsleven. Verder heeft TI-NL in april 2017 het onderzoeksrapport ‘Behind The Scenes: Beneficial Ownership Transparency in the Netherlands’ uitgebracht over de Nederlandse bestrijding op het gebied van internationale witwasconstructies en ongeoorloofde praktijken van belastingontduiking. We blijven doorgaan met het aanmoedigen van publieke rapportages en het aandringen op een publiek register van uiteindelijke belanghebbenden (UBO-register).