Amsterdam, 9 november 2017 – Naar aanleiding van de onthullingen uit de #ParadisePapers die geheime afspraken en fiscale constructies om belasting te ontwijken, blootleggen, stelt staatssecretaris van Financiën, Menno Snel, een onderzoek in naar ruim vierduizend belastingafspraken tussen de fiscus en multinationals. Vooral de deal tussen de Belastingdienst en het Amerikaanse concern Procter & Gamble, waarbij een Nederlandse belastinginspecteur in zijn eentje toestemming gaf aan de multinational om 676 miljoen dollar onbelast naar de Kaaimaneilanden te sluizen, veroorzaakte veel ophef in de Tweede Kamer.
Dinsdag maakte de staatssecretaris van Financiën bekend dat hij laat onderzoeken of bij ruim 4000 belastingdeals de juiste procedures zijn gevolgd. Het gaat om alle zogenoemde rulings die sinds 2012 met internationaal actieve bedrijven zijn gesloten. ”We gaan onderzoeken of het een incident was, een slordigheid en of het vaker is voorgekomen”, aldus Snel. Hij vindt ook dat er bij de fiscus zelf beter moet worden toegezien op de procedures. Het niet volgen van voorgeschreven procedures is onacceptabel, meldt Snel aan de Tweede Kamer. Met dit onderzoek zal worden nagegaan of er bij de andere afspraken wellicht ook dingen verkeerd zijn gegaan. Begin volgend jaar zal Snel de Tweede Kamer inlichten over de uitkomsten van het onderzoek.
#ParadisePapers dwingen debat af
De staatssecretaris van Financiën reageert op onthullingen in media over de zogenoemde #ParadisePapers, documenten die grootschalige belastingontwijking blootleggen. In deze documenten kwamen ook de fouten naar voren die de Belastingdienst maakte bij haar deal met Procter & Gamble zijn gemaakt. Een inspecteur handelde hierbij alleen, wat niet had gemogen. De belastinginspecteur heeft op zichzelf besloten dat Procter & Gamble een deal kregen die hen honderden miljoen besparen. Het bedrijf bespaarde door de deal in totaal 169 miljoen dollar aan belastingen in Nederland.
De onthullingen van de #ParadisePapers komen niet als donderslag bij heldere hemel voor de Tweede Kamer. Maar het feit dat één belastinginspecteur een deal van 169 miljoen euro kon sluiten met het Amerikaanse Procter & Gamble leidt tot veel ophef en verontwaardiging. Zo vindt SP-Kamerlid Renske Leijten dat Nederland zich moet schamen en wil ze volledig inzicht in alle ‘rulings’ – alle belastingafspraken met internationale ondernemingen. Die afspraken blijven normaal gesproken geheim, omdat de belastingdienst volgens de wet niets mag zeggen over individuele belastingbetalers. Nu deze informatie aan het licht is gekomen door onthullingen uit de #Paradise Papers maar eerder ook de Panama Papers, wil de Tweede Kamer weten hoe het zit.
Leijten zat ook in de parlementaire enquêtecommissie naar aanleiding van de Panama Papers, waar Transparency International Nederland aan mocht schuiven als expert. Tijdens de behandeling van de Panama Papers tijdens de parlementaire hoorzittingen van de commissie fiscale constructies klonk al kritiek op het ontbreken van een belasting op rente en royalty’s en werd het belang van een register van uiteindelijk belanghebbenden onderstreept.
Belastingbetaler voelt zich bekocht
GroenLinks dringt ook aan op een onderzoek naar alle vertrouwelijke belastingafspraken met grote bedrijven. ”Nu komt er voor het eerst zo’n belastingafspraak boven tafel en blijkt die aan alle kanten te rammelen”, aldus Kamerlid Tom van der Lee. “Iedere belastingbetaler voelt zich enorm bekocht. Het is gewoon niet eerlijk dat er andere regels lijken te gelden voor de superrijken dan voor de gewone burgers”, vult hij aan. Ook hij wil dat alle rulings worden gecontroleerd op eerlijkheid en dat de geheimhoudingsplicht voor de Tweede Kamer wordt opgeheven.
Oud-commissievoorzitter Nijboer (PvdA) begrijpt de internationale verontwaardiging over ‘belastingparadijs Nederland’. “Ik snap wel dat andere landen zeggen: ‘Nederland, wat ben je aan het doen, wij krijgen door jullie geen belasting meer binnen’.” Hij pleit voor een betere controle op rulings.
De regeringspartijen VVD, CDA en D66 vinden het openbaar maken van de rulings echter ongewenst. “Ook als u en ik een afspraak met de belastingdienst maken is die vertrouwelijk”, zegt D66-Kamerlid Van Weyenberg. “Dat staat gewoon in de wet.” Hij vindt dat de Rekenkamer de afspraken moet controleren. Verder verwachten de regeringspartijen veel van het regeerakkoord. Daarin staan maatregelen om belastingontduiking, fraude en fiscale constructies aan te pakken. Maar Nederland moet wel aantrekkelijk blijven als vestigingsplaats, zeggen ze. “Het zijn banen waar Nederlanders hun brood verdienen. Ook toeleveranciers als schoonmaakbedrijven en cateringbedrijven”, zegt VVD-Kamerlid De Vries.
Informatie uit #ParadisePapers achterhalen
Hoewel er meningsverschillen zijn wat betreft de openbaarheid van rulings vragen wel bijna alle Kamerleden zich af hoe de fiscus zo in de fout kon gaan met Procter & Gamble. Een brede meerderheid, ook de coalitie, wil zo snel mogelijk een debat met Snel. Volgens Snel zal de Belastingdienst “alles in het werk stellen om de informatie uit de Paradise Papers te achterhalen, zoals de Belastingdienst dat ook doet bij de Panama Papers. Vervolgens zal de Belastingdienst vanzelfsprekend aan de slag gaan met de verkregen informatie.”
Sinds september 2017 worden alle rulings vastgelegd in een centraal systeem, maar voor die tijd gebeurde dat niet. Daarom moeten alle 4000 dossiers door belastinginspecteurs worden doorgelezen. Verder gaat Nederland vanaf 1 januari 2018 informatie delen over de rulings met andere EU-lidstaten. Dat had eigenlijk een jaar eerder gemoeten, maar door de onduidelijke administratie lukte dat niet. De Algemene Rekenkamer gaat in 2019 op verzoek van Snel en de Tweede Kamer onderzoek doen naar belastingontwijking.