Amsterdam, 24 november 2017 – Eerder dit jaar veroordeelde het Hof in Luxemburg klokkenluider Antoine Deltour van diefstal, frauduleuze toegang tot een computersysteem en misbruik van de verkregen data en kreeg hij 6 maanden voorwaardelijke gevangenisstraf en een boete van €1.500. Door Deltour konden geheime fiscale afspraken tussen de Luxemburgse autoriteiten en multinationals worden blootgelegd door de LuxLeaks-documenten met journalisten te delen. Hij heeft zijn zaak nu voorgelegd aan het hooggerechtshof in Luxemburg, die deze gisteren heeft behandeld. De uitspraak volgt op 11 januari 2018.
Deltour, voormalig medewerker van PricewaterhouseCoopers (PwC) in Luxemburg, onthulde de zogenaamde ‘sweetheart deals’ tussen de Luxemburgse overheid en zo’n 340 bedrijven, waaronder Apple, Amazon, Ikea, Pepsi en Deutsche Bank. Bovendien hadden zij PwC Luxemburg als enige belastingadviseur. De deals resulteerden in grote fiscale voordelen voor deze bedrijven. Sommige van de bedrijven slaagden erin om belastingtarieven van minder dan één procent op hun winst te behalen door hun bedrijf in Luxemburg te registreren. De onthullingen van LuxLeaks hebben de Luxemburgse regering, de Europese Commissie, de OESO en de G20 ertoe aangezet om actie te ondernemen tegen belastingontwijking.
Rol Antoine Deltour als klokkenluider erkend
Omdat Deltour de bewijzen met journalisten deelde, werd hij beschuldigd en veroordeeld voor diefstal, frauduleuze toegang tot een computersysteem, het “witwassen” van verkregen gegevens en het schenden van beroepsgeheimen en handelsgeheimen. In een later beroep erkende de rechtbank de rol van Deltour als klokkenluider en dat zijn openbaringen in het algemeen belang waren. Hij werd vrijgesproken van het schenden van het beroepsgeheim en handelsgeheimen, maar kreeg alsnog een voorwaardelijke gevangenisstraf van zes maanden en een boete van €1.500 voor de andere aanklachten.
Nu onderzoekt het hooggerechtshof de juridische basis voor die beslissing. Helaas, zelfs als het gerecht in het voordeel van Antoine beslist, zou hij eenvoudigweg terug moeten keren naar een lagere rechtbank om opnieuw te worden berecht – zijn lange en kostbare juridische strijd is dus nog lang niet afgelopen. Ironisch genoeg werd Antoine Deltour zelfs tijdens zijn berechting en veroordeling in Luxemburg geprezen door de Europese Unie. In 2015 ontving hij de European Citizens ‘Prize – een prijs die wordt toegekend aan degenen die wederzijds begrip tonen en Europese waarden bevorderen.
Klokkenluiders spelen cruciale rol in blootleggen misdrijven
Klokkenluiden is van essentieel belang om misstanden aan het licht te brengen en wangedrag te voorkomen. Toch worden klokkenluiders in de EU, zoals Deltour, vaak geconfronteerd met vergelding als gevolg van onvoldoende wettelijke bescherming van klokkenluiders. Hoewel er sprake is van enige vooruitgang met steeds meer landen die nationale wetgeving hanteren op het gebied van klokkenluidersbescherming (zoals Nederland en meest recent Italië), is de bescherming van klokkenluiders in veel Europese landen nog steeds onder de maat (zoals in Polen). Klokkenluiders spelen een cruciale rol in het blootleggen van misdrijven.
Zijn geval had vermeden kunnen worden als er EU-wijde klokkenluidersbescherming bestond en op de juiste manier op nationaal niveau was geïmplementeerd. Dat is precies waar Transparency International (TI) en haar nationale chapters, waaronder Transparency International Nederland (TI-NL), campagne voor voeren, omdat individuen zich moeten kunnen uitspreken tegen wangedrag zonder repercussies. Meer en meer EU-landen hanteren nationale wetgeving voor klokkenluidersbescherming (zoals Nederland en zeer recent Italië), maar andere blijven nog achter (zoals Polen en Hongarije). Vorige week heeft TI de EU-wetgevers in Brussel een petitie aangeboden die is ondertekend door tienduizenden burgers die geloven in de bescherming van het recht om zich uit te spreken.
Zal het hooggerechtshof van Luxemburg op zijn minst erkennen dat klokkenluiders geen dieven zijn? We zullen het op 11 januari 2018 weten. TI-NL volgt de zaak nauwgezet. Volg de laatste ontwikkelingen via de website www.transparency.nl of schrijf je in voor de nieuwsbrief.