Amsterdam, 20 april 2018 – Gisteren keurde het Europees Parlement de herziening goed van de vierde anti-witwasrichtlijn tijdens een plenaire zitting in Straatsburg. Deze nieuwe regels zullen de strijd tegen corruptie en het witwassen van geld in de EU en ontwikkelingslanden versterken door publiekelijk bekend te maken wie Europese ondernemingen bezit en controleert. De herziene regels bieden echter geen volledige transparantie voor alle structuren actief in de EU, inclusief buitenlandse bedrijven en trusts. Transparency International Nederland verwelkomt deze goede stap in de strijd tegen witwassen, maar roept Nederland op verder te gaan bij implementatie van de richtlijn in Nederlandse wetgeving door informatie over eigendom van trusts en buitenlandse bedrijven openbaar beschikbaar te maken.
Het Europees Parlement heeft ingestemd met strengere regels om ongebruikelijke geldtransacties aan het licht te brengen. Die gelden niet alleen voor openbare registers voor uiteindelijke belanghebbenden maar ook voor kopers van cryptovaluta zoals bitcoins en houders van digitale portemonnees zoals PayPal, die te maken zullen krijgen met strengere identiteitscontroles. Kunsthandelaren en veilinghuizen worden op hun beurt verplicht een klantenonderzoek te verrichten bij alle transacties vanaf tienduizend euro. Met deze herziening van de vierde anti-witwasrichtlijn voert de EU de strijd tegen witwaspraktijken en terrorismefinanciering verder op.
Achterdeur voor trusts
De richtlijn gaat echter niet ver genoeg bij de transparantie in eigendomsinformatie van trusts, waardoor de deur open blijft staan voor het verdere gebruik ervan bij het witwassen van geld, corruptie en andere misdaden. De wetgeving bevat een achterdeur wat betreft het niet adequaat aanpakken van transparantie van trusts. Het Europees Parlement heeft strengere transparantienormen voor trusts inmiddels al twee maal gesteund en twee keer zijn deze normen door de lidstaten teruggedrongen. De bal is nu in handen van de lidstaten – met name de 15, waaronder Nederland, die deze zomer hun nationale actieplan voor het Open Government Partnership (OGP) publiceren, bieden een gouden kans om hun inzet voor transparantie te tonen en de lat hoog te leggen door zich te committeren aan het implementeren van openbare registers.
Laure Brillaud, beleidsmedewerker bij Transparency International EU, zei: “De nieuwe regels van de EU zetten Europa op de eerste plaats in de strijd tegen het witwassen van geld, maar de duivel zit in de details en enkele mazen rondom de transparantie van trusts en andere entiteiten blijven bestaan. Daarom is het van vitaal belang dat de EU-lidstaten deze problemen aanpakken bij de omzetting van de EU-richtlijn in nationale wetgeving.”
Oproep aan EU-lidstaten
Het kan niet vaak genoeg worden benadrukt dat de bestrijding van witwassen en terrorismefinanciering een belangrijke wereldwijde uitdaging is. Daar zijn strenge maatregelen en een goede internationale samenwerking voor nodig, onder andere tussen de EU-lidstaten. Als de lidstaten deze problemen serieus willen aanpakken, moeten ze verder gaan dan de minimumvereisten van de richtlijn en openbare registers van eigendom voor trusts en andere entiteiten opzetten in een consistent open dataformaat. Alleen dan zullen deze nieuwe transparantie-instrumenten hun potentieel vervullen om criminaliteit op te sporen en te ontmoedigen.
In 2017 bracht Transparency International Nederland het rapport: “Behind The Scenes: Beneficial Ownership Transparency in the Netherlands”? uit waaruit blijkt dat ons land internationale standaarden met betrekking tot het voorkomen van witwassen en terrorismefinanciering nog altijd niet voldoende implementeert. Uit het deze week gepubliceerde rapport G20 Leaders or Laggards blijkt eveneens dat Nederland nog flinke slagen te maken heeft op het gebied van wettelijke kaders voor transparantie van uiteindelijke belanghebbenden. TI-NL spoort Nederland dan ook aan om te zorgen voor een snelle en ambitieuze implementatie van deze belangrijke richtlijn, zodat kan worden voorkomen dat belastingontduikers en corrupten zich achter een sluier van geheimhouding blijven verbergen.