Amsterdam, 15 augustus 2018 – In augustus 2018 is het onafhankelijke onderzoeksrapport van Open Government Partnership over het eerste jaar van het tweede Actieplan Open Overheid (2016-2018) gepubliceerd. De rapportage komt van de hand van Mr. dr. Caroline Raat, onderzoeker aan bij het OGP en expert-lid van Transparency International Nederland (TI-NL). Ook TI-NL heeft hieraan als informatiebron en lid van de Coalitie voor Open Overheid bijgedragen.
Open data en transparantie
De noodzaak voor toegang tot open data is een wederkerend onderwerp waar Transparency International zich sterk voor maakt. Niet enkel moet de informatie beschikbaar zijn – ook moet het praktisch bruikbaar zijn voor journalisten, onderzoekers en andere geïnteresseerde partijen. Dit blijft een kritisch punt van TI-NL naar de overheid toe. Eerdere berichtgeving van TI-NL uit 2016 licht de pijnpunten toe: beperkte beschikbaarheid van financiële gegevens, gebroken links en een weinig gebruiksvriendelijk platform. De publicatie van het onderzoeksrapport van OGP geeft hier, twee jaar later, een nieuwe kijk op.
De formulering van het tweede Actieplan Open Overheid werd voorafgegaan aan een open consultatie waaraan maatschappelijke organisaties konden bijdragen. Het uiteindelijke actieplan werd echter intern door het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) ontwikkeld. Het plan focust uiteindelijk sterk op open data – andere onderwerpen zoals Ultimate Beneficial Ownership- (UBO) en lobby-transparantie maar ook privacy zijn niet meegenomen. Vanuit TI-NL waren er dan ook kanttekeningen: ‘Het actieplan ontbeert een overkoepelende visie om de overheid opener, aanspreekbaarder en responsiever naar burgers toe te laten worden. Het is eerder een lappendeken van gespecialiseerde actiepunten.’
Conclusies OGP rapportage
Het OGP-rapport blijft kritisch. De formulering van de punten uit het actieplan heeft hierin een belangrijke rol. De rapportage laat zien dat er te weinig middelen voor het onderwerp zijn en dat er te weinig steun en aandacht voor het onderwerp is in de politieke en ambtelijke top. De focus ligt volgens de belanghebbenden te veel op open data. Ook zijn de concrete beloofde acties in het plan beperkt qua omvang en impact.
De rapportage laat zien dat meer dan de helft van de actiepunten substantieel zijn voltooid. Deze actiepunten waren echter weinig ambitieus te noemen. Voor de toekomst moeten in het volgende actieplan de prioriteiten van belanghebbenden worden opgepakt, zoals de Wet Open Overheid (Woo) en UBO-transparantie. De tweede OGP-rapportage laat al vooruitgang zien ten opzichte van het voorafgaande plan, maar er is ruimte voor verdere verbetering. Met een stevigere formulering van de actiepunten en duidelijke communicatie met maatschappelijke organisaties kan er een ambitieus plan worden opgesteld voor 2018-2020.
De resultaten van de rapportage zijn beschikbaar op opengovpartnership.org. Ook een PDF versie is beschikbaar.