Amsterdam, 5 september 2018 – Afgelopen maandag, bijna negen jaar na de ondergang van de Dirk Scheringa Bank (DSB) zijn vijf oud-ambtenaren gehoord over de rol die zij daarin speelden. Oud-directeur van de DSB Bank, Dirk Scheringa, meent dat de informatie die destijds is gelekt over de toenmalige financiële status van de bank, uiteindelijk heeft geleid tot het faillissement van de bank.
Maandag begonnen de verhoren van vijf oud-ambtenaren van de Nederlandsche Bank (DNB) en het ministerie van Financiën door de advocaat van Scheringa, Gert-Jan Knoops. Dat gebeurde in het Paleis van Justitie in Den Haag en duren tot en met morgen. De verhoren hebben als doel om bewijs te vinden voor Scheringa’s vermoeden dat het lek bij de toezichthouder destijds geleid heeft tot ‘aantoonbaar verkeerde publiciteit’, wat volgens hem de directe oorzaak was van de ondergang van zijn bank. Uit een van de verklaringen zou zijn gebleken dat DNB geen actie ondernam om de gevolgen van een alarmerend over DSB Bank te verzachten.
Faillissement
Al enkele jaren voor het faillissement zijn de ondernemingen van Dirk Scheringa in beeld bij de financiële toezichthouders. Scheringa is eigenaar van DSB Beheer, beheermaatschappij van onder meer de DSB Bank, voetbalclub AZ, het voetbalstadion van AZ en Scheringa’s eigen museum. De ondernemer is dan behoorlijk succesvol, maar het is de bankstructuur die de toezichthouders zorgen baart: de bankdirecteur was tegelijkertijd ook voorzitter van de Raad van Commissarissen en de enige grootaandeelhouder van de bank. De ambitie om vooral veel geld te verdienen, uitte zich onder meer in het verstrekken van woekerpolissen.
Brievenpost
Op 4 oktober 2009 kreeg RTL Nieuws een vertrouwelijke brief in handen van advocatenkantoor NautaDutilh. Daarin geeft het advocatenkantoor advies aan DNB over hoe om te gaan met de situatie rondom de DSB Bank, die op dat moment onder vuur lag van claimstichtingen. RTL Nieuws publiceerde de brief op de eigen website.
Behalve die brief kreeg RTL Nieuws nog zes brieven in handen die gericht waren aan de DSB Bank of Dirk Scheringa. RTL gaf aan verzocht te zijn de brieven uit de lucht te halen, maar weigerde dat met het argument dat publicatie het maatschappelijk belang dient. DNB deed in december 2009 aangifte van de betreffende informatielekken. “Door de openbaring van de stukken handelt RTL Nieuws onrechtmatig”, zo stelt DNB. RTL Nieuws werd in het kort geding in het gelijk gesteld.
Hardop bezorgd om DSB
Behalve het lekken van documenten, werd ook door oud-minister van Financiën Wouter Bos met toenmalig DNB-president Nout Wellink openlijk gesproken over de zorgelijke toestanden bij de DSB Bank. Volgens Scheringa veel te openlijk; als publiekelijk bekend wordt dat de DSB Bank een noodlening heeft aangevraagd, halen klanten en masse hun geld van de bank. Gevolg: een onoverkomelijk faillissement. De oud-bankier wijt dat faillissement aan ‘onzorgvuldig handelen’ van DNB en verwijt hen schending van de geheimhoudingsplicht als Scheringa een noodlening wil aanvragen.
De verhoren die deze week plaatsvonden vormden niet de eerste poging om de oorsprong van informatielekken uit de toezichthoudende top te achterhalen. Eind 2009 werd op verzoek van Wouter Bos door de Rijksrecherche onderzoek verricht naar de lekken. Het rapport bracht geen heldere bron naar voren. Strafrechtelijke vervolging bleef dan ook uit.
Middels een Wet openbaarheid van bestuur (WOB) door het FD en RTL Nieuws werd het onderzoek, gecensureerd, vrijgegeven. Wat bleek? De Rijksrecherche was uitgesproken kritisch naar DNB en concludeerde een gebrek aan fatsoenlijke procedures. Een conclusie die daarvoor niet door Bos aan de Tweede Kamer was gemeld.
Gerechtigheid, eerherstel en genoegdoening
Nu, bijna negen jaar na de val van de DSB Bank, wordt er door de DS-claimstichting wederom een poging gedaan te achterhalen hoe de informatielekken zijn ontstaan. De stichting is opgericht met als doel Dirk Scheringa gerechtigheid, eerherstel en genoegdoening te geven. De verhoren zijn de start van een procedure tegen DNB en het ministerie van Financiën.
De eerste vijf die in het getuigenbankje moeten plaatsnemen zijn er drie van DNB en twee van Financiën. Begin dit jaar wees de rechter het verzoek tot verhoor van Wouter Bos en Nout Wellink af, maar de verwachting vanuit de DS-claimstichting is dat die verhoren nog zullen volgen.
De vraag is of het zoveel jaar na dato wel lukt om te achterhalen hoe en door wie er destijds informatie is gelekt. Scheringa heeft in ieder geval het ministerie van Financiën samen met toezichthouders DNB en Autoriteit Financiële Markten (AFM) al aansprakelijk gesteld voor een schadeclaim van in totaal 830 miljoen euro.