Amsterdam, 20 maart 2019 – In september 2017 maakte het Openbaar Ministerie (OM) bekend een schikking van ruim €230 miljoen te hebben getroffen met het Zweedse telecombedrijf Telia naar aanleiding van een grootschalige corruptiezaak in Oezbekistan. Gisteren betaalde Telia hier bovenop nog een ontnemingsbedrag van €184 miljoen aan het OM.

De schikking in 2017 betrof drie Rotterdamse dochterondernemingen van Telia die werden beschuldigd van ambtelijke omkoping en valsheid in geschrift. Zij betaalden tussen 2007 en 2010 steekpenningen aan de dochter van de toenmalige president van Oezbekistan Gulnara Karimova, bleek uit onderzoek van de FIOD. Zij had controle over de telecommarkt van Oezbekistan en hielp de bedrijven met en na de toetreding tot de telecommarkt. Zonder haar toestemming was het onmogelijk om op de Oezbeekse telecommarkt te opereren, volgens het OM. Zo ontvingen de bedrijven in ruil voor het betalen van smeergeld telecommunicatielicenties, frequenties en nummerblokken. De steekpenningen bedroegen in het totaal €275 miljoen en werden betaald via een brievenbusmaatschappij op Gibraltar.

Samenwerking met de Verenigde Staten

Door de betaling van steekpenningen kon Telia een dominante positie op de Oezbeekse telecommarkt verwerven. Gedurende het onderzoek heeft de FIOD intensief samengewerkt met de financiële opsporingsdiensten van de Verenigde Staten, omdat het geld via Amerikaanse banken was overgeboekt. Samen stelden zij de hoogte van het crimineel verdiend vermogen vast op ruim €400 miljoen. Daarvan betaalde Telia ruim €184 miljoen aan de SEC en €35 miljoen aan de DOJ. Het resterende ontnemingsbedrag van €184 miljoen zou in een later stadium aan Nederland of Zweden worden betaald, afhankelijk van de uitkomst van de Zweedse gerechtelijke procedure tegen Telia.

Bestuurders voor de rechtbank in Zweden

In Zweden is er geen mogelijkheid tot buitengerechtelijke afdoening zoals in Nederland. Daardoor werden, in plaats van het treffen van een schikking, twee topbestuurders van Telia voor de rechter gesleept. Zij werden echter in februari vrijgesproken, omdat de steekpenningen aan Karimova niet konden gelden als ambtelijke corruptie: de dochter van een president kan volgens de Zweedse wet niet worden aangemerkt als overheidsfunctionaris. Als gevolg van de vrijspraak kan Zweden het resterende ontnemingsbedrag niet van Telia ontvangen, waardoor het nu in zijn geheel aan Nederland toekomt.

Karimova inmiddels in de gevangenis

Jarenlang werd Karimova gezien als de gedoodverfde opvolger van haar vader Karimov als president van Oezbekistan. Echter, zij kreeg in 2014 ruzie met haar vader, waarna zij uit de openbaarheid verdween. Haar vader overleed in 2016. Vervolgens bleek in 2017 dat zij twee jaar eerder was veroordeeld tot vijf jaar huisarrest wegens verduistering en afpersing. Na het stelselmatig schenden van de voorwaarden van haar huisarrest, werd ze begin maart dit jaar opgepakt en zal ze haar huisarrest nu verder uitzitten in de gevangenis.

Afgelopen 7 maart maakten de Amerikaanse autoriteiten bekend Karimova ook te gaan vervolgen op verdenking van witwassen. Ze zou maar liefst 865 miljoen dollar aan smeergeld hebben ontvangen van internationale telecomaanbieders.