Amsterdam, 24 april 2019 – Op 21 april heeft komiek en televisieproducent Volodymyr Zelensky de presidentsverkiezingen van Oekraïne met een ruime meerderheid gewonnen. De onervaren politicus belooft de corruptie in het land te gaan aanpakken.
Hoewel hij volslagen nieuw is in de politiek, won hij de verkiezingen met maar liefst 73% van de stemmen. Daarmee behaalde hij overtuigend meer stemmen dan de zittende president Petro Porosjenko, die al na de eerste exitpoll zijn nederlaag heeft erkend. Oekraïne slaat hierdoor net als Slowakije een vernieuwde koers in ten opzichte van de meeste Oost-Europese landen.
Zelensky al eerder president in eigen televisieserie
De 41-jarige Zelensky werd geboren in Kryvy Rih, een industriestad in het oosten van Oekraïne. Na het afronden van zijn rechtenstudie neemt zijn carrière een andere wending: hij begint met het produceren van films en series die hij ook in het buitenland verkoopt. Hij wordt echt bekend bij het grote publiek door zijn persiflage van politici in stand-up komedieshows en zijn rol in de serie “Dienaar van het Volk”. Hij speelt daarin de hoofdrol van een geschiedenisleraar, die na een tirade tegen corruptie viraal gaat op sociale media en vervolgens tot president wordt gekozen. En nu is hij in het echte leven ook tot president verkozen.
Gedurende zijn campagne, die hij vooral online voerde, was corruptie ook zijn belangrijkste thema. Zijn campagne richtte zich met name op de mislukkingen van Porosjenko, onder wiens leiderschap de corruptie in Oekraïne niet afnam. Porosjenko beloofde drastische hervormingen, maar vijf jaar later is er nog weinig veranderd. Zelensky omschrijft zichzelf als “een simpele man die gekomen is om het systeem te vernietigen”.
Programma nog onduidelijk
Met uitzondering van zijn strijd tegen corruptie en enkele economische plannen kwamen veel politieke thema’s niet aan bod in zijn campagne, mogelijk om de kiezer niet tegen de haren in te strijken. Wel is hij uitgesproken voorstander van lidmaatschap van de Europese Unie. Over het gewapende conflict met Rusland heeft hij gezegd dat “Kiev en Moskou moeten praten en ergens in het midden moeten eindigen”. Om zijn gebrek aan politieke en bestuurlijke ervarenheid te compenseren heeft hij de afgelopen maanden een team samengesteld van deskundigen en bestuurders. Hieronder zijn enkele hervormende ministers die door Porosjenko de laan werden uitgestuurd, zoals ex-minister van financiën Oleksandr Daniljoek.
Porosjenko nog steeds machtig
De bevoegdheden van de Oekraïense president zijn beperkt tot het buitenlandse beleid, defensie en de veiligheidsdiensten. Voor het daadwerkelijk kunnen doorvoeren van binnenlandse hervormingen heeft Zelensky het parlement nodig. De partij van Porosjenko beheerst echter nog steeds het parlement. Ook heeft een groep rijke zakenlieden een flinke vinger in de pap bij het parlement, de rechtbanken en de media. Zij zullen alles uit de kast halen om Zelensky’s hervormingen te dwarsbomen. Dit najaar vinden de parlementsverkiezingen plaats, waarbij de partij van Porosjenko naar verwachting een nieuwe leider zal aandragen. Zelensky heeft aangekondigd ook een partij te zullen gaan starten, om zo meer invloed te kunnen krijgen in het parlement.