Amsterdam, 2 december 2019 – Afgelopen donderdagavond organiseerde Young TI, de jongerenafdeling van Transparency International Nederland, een avond over kamerplanten en belastingontduiking door buitenlandse bedrijven in Nederland. Te gast was Arno Wellens, financieel journalist en fervent tegenstander van het huidige Nederland Belastingparadijs. Een verslag.
De Kamerplant-tour
Wellens trapt af met zijn ‘Kamerplant’-verhaal, over buitenlandse ondernemingen die miljarden euro’s aan winstbelasting ontduiken door hun bedrijven in Nederland te registreren. Buitenlandse ondernemers mogen alleen gebruikmaken van Nederlandse fiscale voordelen als zij hier ook daadwerkelijk kantoor houden. Deze regel wordt echter op grote schaal ontdoken door brievenbusfirma’s. En dus introduceerde de Belastingdienst de ‘kamerplantregel’. Het bewijs van een ‘levend’ kantoor is immers een kamerplant (niet van plastic!). Het gevolg? Duizenden lege kantoren met telkens daarin slechts die ene plant. Wellens ging samen met kunstenaar Tinkebell en een touringbus vol mensen op bezoek bij deze kamerplant-kantoren. De verhalen zijn zo grappig, dat je bijna vergeet dat het hier om een serieus probleem gaat. Zie de video hieronder voor een indruk.
Russische wapenfabrikant Chemezov welkom op Zuidas
Serieus wordt het wel als Wellens verder gaat en vertelt over Sergey Chemezov, directeur van de Russische wapengigant Rostec en van Almaz Antey, maker van de BUK-raket. Chemezov staat als vertrouweling van president Poetin en facilitator van de invasie van de Krim sinds april 2014 op de Amerikaanse sanctielijst, en na MH17 ook – na Nederlandse druk – op de Europese sanctielijst. Chemezovs plaats op die lijst betekent dat hij geen directeur kan zijn van een Nederlandse vennootschap: hij mag het land immers niet in en daarmee is het onmogelijk aanwezig te zijn bij bestuursvergaderingen die in Nederland gehouden moeten worden. Uit Kamerstukken en andere documenten blijkt dat Nederland niet tegen Chemezov optreedt, en zijn aanwezigheid op de Zuidas gedoogt. Vragen van Kamerleden blijven onbeantwoord met een beroep op privacybepalingen.
Machtige dividend-lobby
Tot slot komt spreekt Wellens zijn zorg uit over ondermijning van het democratisch proces door machtige lobbypraktijken, zoals de -voor velen onzichtbare- lobby die via Rutte bijna de dividenbelasting wist af te schaffen. Wellens legt in sneltreinvaart uit waarom de dividendbelasting afschaffen een totaal onzinnige maatregel was, waar geen draagvlak voor bestond. Volgens hem is het geen toeval dat de staatssecretaris Wijn in 2006 als een van de eerste politici tegen de dividendbelasting pleitte. Wijn verlaagde deze bovendien van 25 naar 15%, en besloot tegen advies van zijn ambtenaren in tot een voor de VS een gunstige belastingstructuur. Twee maanden na zijn politieke carrière mocht Wijn als bestuurslid voor de American European Community Association aan de slag, een lobbyclub die ‘een exclusief en vertrouwelijk platform biedt voor internationale dialoog tussen politiek en bedrijfsleven.’ De man van Wijn, Patrick Mikkelsen, werd directeur van de Amerikaanse Kamer van Koophandel.
Dat de voorgenomen afschaffing van dividendbelasting uiteindelijk niet door is gegaan, is nog niet het einde van het verhaal. Het bespaarde geld ging niet naar de publieke sector om bijvoorbeeld de salarissen van leraren en verplegers te verbeteren, maar naar het vestigingsklimaat. Wat hier precies mee werd bedoeld, is nog steeds niet duidelijk, maar voorspeld werd dat hiermee maatregelen zijn getroffen om het al goede vestigingsklimaat nog beter te maken. Ook Wellens verwacht voorlopig geen einde aan Nederlands Belastingparadijs.
Speak-up?
Natuurlijk blijft na zo’n groot verhaal de vraag wat ‘wij’, als aanwezigen, tegen deze praktijken kunnen doen. Wat is hier het onderliggende maatschappelijke probleem, en wat de oplossing?
Wellens is hier duidelijk over dat ieder zijn taak heeft: als journalist is hij geslaagd als hij zo goed mogelijk weet te informeren. Dat het publiek dat leest en oppikt, of in zijn woorden ‘liever naar series als Boer zoekt Vrouw kijkt’, ligt niet binnen zijn macht. Wel vindt hij het kwalijk dat niet iedereen zich bewust is van zijn democratische plicht. Ook wij als publiek hebben een controlerende functie op onze machthebbers. Democratie werkt alleen als we op basis van voldoende en juiste kennis onze vertegenwoordigers kiezen, danwel afrekenen. Concreet gevraagd naar welke partij we volgens hem dan moeten stemmen om Belastingparadijs Nederland tegen te gaan, luidt het antwoord PvdD.
Lid worden bij Young TI?
Young TI is het platform voor studenten en young professionals geinteresseerd in corruptiebestrijding en integriteit. Het platform heeft een eigen commissie en organiseert activiteiten die de verschillende aspecten van corruptie belichten.
Young TI leden kunnen niet alleen gratis naar de community evenementen, maar ontvangen ook de tweewekelijkse Young TI nieuwsbrief met updates en informatie over TI-NL en ons nieuws. Wil je ook Young TI-lid worden voor maar €15 per jaar, meld je dan aan!