Amsterdam, 15 maart 2021 – Transparency International Nederland (TI-NL) helpt Nederland meer inzicht te krijgen in partijfinanciering, middels een uitbreiding van de website Integrity Watch. Dit platform werd eerder ontwikkeld om de toegankelijkheid van publieke informatie over onze volksvertegenwoordigers te vergroten. Met de uitbreiding geeft Integrity Watch nu ook inzicht in de registratie van partijfinanciering. TI-NL directeur Lousewies van der Laan: “Inzicht in de financiering van politieke partijen is van cruciaal belang om de politiek te controleren op beïnvloeding van buitenaf.”
Integriteitsregels voor Kamerleden
Voorheen werden op www.integritywatch.nl alleen alle giften, reizen en nevenactiviteiten die door Eerste en Tweede Kamerleden zijn geregistreerd overzichtelijk weergegeven. Dit is belangrijk om de integriteit van beslissingen van politici te bewaken. Het platform laat zien dat de registers vaak onvolledig of niet worden ingevuld, hoewel Kamerleden verplicht zijn dit te doen. Zo kwam Geert Wilders begin dit jaar in opspraak toen uit onderzoek bleek dat ruim € 200.000 van de advocaatkosten in zijn ‘minder Marokkanen’ strafzaak is betaald door Robert Shillman, een rijke Amerikaanse zakenman. Deze gift is niet terug te vinden in het giftenregister voor Tweede Kamerleden, wat illustreert dat de integriteitsregels van politici onvoldoende nageleefd en gehandhaafd worden.
Uitbreiding partijfinanciering
Voor partijen gelden heldere regels wat betreft de financiering van hun activiteiten. Jaarlijks zijn partijen verplicht hun financiële stukken voor te leggen aan het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK). Eén van deze stukken betreft een overzicht van alle giften van in totaal € 4.500 of meer, inclusief de naam en woonplaats van de gever. Inzicht in de donaties voor politieke partijen is van belang, omdat de mogelijkheid van belangenverstrengeling bestaat. Het is tenslotte mogelijk dat donateurs iets willen terugzien voor hun donatie, bijvoorbeeld in de vorm van bepaald beleid. Zo haalden de Partij van de Dieren en D66 begin maart het nieuws nadat ze respectievelijk € 350,000 en € 1 miljoen ontvingen van techondernemer en miljardair Steven Schuurman. D66 liet aan Trouw weten de gift na diverse gesprekken te hebben aangenomen. “Wij willen zeker zijn dat de gever de juiste bedoelingen heeft. Het mag nooit leiden tot tegenprestaties”, aldus Sander Bus van het partijbureau.
Op Integrity Watch zijn de donaties aan politieke partijen over de jaren 2017, 2018 en 2019 overzichtelijk weergegeven. Wat direct opvalt is het hoge bedrag aan donaties voor de SP, goed voor meer dan € 25 miljoen van het totaalbedrag van ruim € 33 miljoen aan donaties over die drie jaar. Dit hoge bedrag wordt verklaard door de solidariteitsregeling van de SP, die alle volksvertegenwoordigers verplicht om een groot deel van hun salaris af te dragen aan de partij. GroenLinks, PvdA en de Partij voor de Dieren kennen vergelijkbare constructies. De grootste geldschieter over deze periode is het Mr. H.C. Dresselhuys-fonds, dat in 2017 € 500,000 overmaakte naar de VVD. Opvallend is ook dat sommige partijen in 2018 en 2019 geen enkele donatie registreerden, waaronder het CDA en 50Plus.
Zuiverheid van politiek proces
Met deze uitbreiding van Integrity Watch hoopt TI-NL journalisten, burgers en maatschappelijke organisaties te stimuleren om toe te zien op te integriteit en transparantie van politieke partijen. Lousewies van der Laan: “Het is van groot belang om Nederland te behoeden voor de ‘Amerikanisering’ van campagne-donaties. In de Verenigde Staten bepalen grote donateurs in sterke mate het beleid op bepaalde onderwerpen, waarmee het politieke proces uit balans raakt. Hiervan is in Nederland geen sprake, en dit moeten we ook zo houden.” Door inzicht te geven in financiële geldstromen richting politici en hun partijen kunnen burgers erop vertrouwen dat hun stem niet verloren gaat door beïnvloeding van het partijbeleid.
Bezoek onze website: www.integritywatch.nl