Amsterdam, 8 maart 2022 – De Financial Action Task Force (FATF) heeft na een lange campagne van onder andere Transparency International een nieuwe, strengere UBO-standaard goedgekeurd. Dit is een duidelijke stap in de richting naar meer transparantie op het gebied van geldstromen. Als het register correct wordt geïmplementeerd verplicht het landen om duidelijk te maken wie de belanghebbenden van bedrijven zijn.

De nieuwe standaard omtrent uiteindelijke belanghebbenden komt voort uit jaren pushen van NGOs zoals Transparency International. In feite betreft de nieuwe standaard een revisie van de al bestaande standaard (aanbeveling 24) van de FATF. TI-NL rapporteerde echter al eerder dat de standaard die op tafel lag niet voldoende effectief was. De autoriteiten hadden vaak niet tijdig toegang tot informatie over de UBO’s, en ook de nauwkeurigheid en betrouwbaarheid van de informatie was niet gegarandeerd.

Aanbeveling 24 – UBO-standaard

De standaard die er momenteel ligt is volgens aanbeveling 24 van de FATF. Hierover publiceerde TI-NL eerder al dit artikel, waarin wij aanraadden om de aanbeveling te herzien. De huidige aanbeveling houdt in dat landen ervoor moeten zorgen dat de bevoegde autoriteiten op tijd informatie verstrekken over de uiteindelijk belanghebbenden van rechtspersonen. De norm schrijft echter niet voor hoe deze toegang tot informatie moet worden gegarandeerd. Hierdoor kan de regering van elk land zelf beslissen hoe dit gebeurt. Dit leidt tot grote onderlinge verschillen tussen landen, terwijl de problemen grensoverschrijdend zijn.

Omdat deze versie van het UBO-register dus niet voldoende effectief was, heeft TI-NL samen met haar internationale chapters een oproep gedaan tot het wereldwijd instellen van UBO-registers. Met Nederland’s belangrijke rol als financieel knooppunt in de wereldeconomie herkende TI-NL het belang van een UBO-register om lege vennootschappen aan te pakken en steekpenningen te kanaliseren.

Revisie van het UBO-register

Als reactie op de oproep van onder andere TI had de FATF vervolgens een publieke consultatie het leven ingeroepen. Hiermee gaf FATF ook aan dat de huidige effectiviteit van het register te wensen overliet. Een kritiekpunt van TI was bijvoorbeeld dat de FATF-richtlijn niet voorschreef hoe de toegang tot informatie over uiteindelijk belanghebbenden moet worden gegarandeerd. Naar aanleiding hiervan riep TI de FATF op om ervoor te zorgen dat de nieuwe wereldwijde standaard voor UBO-transparantie effectief is.

Na de publieke consultatie komt de FATF dus nu met deze aanscherpingen van de huidige standaarden. De FATF probeert door deze nieuwe regels in te voeren de internationale standaarden te versterken. Onder andere vereist de standaard dat landen ervoor zorgen dat de informatie in het UBO-register adequaat, accuraat en up-to-date is. Verder zal het verplicht worden voor de autoriteiten van een land om de informatie die door bedrijven wordt opgegeven te controleren. Door deze regels strenger te maken probeert de organisatie meer UBO-transparantie te bewerkstelligen, controle te verzekeren over rechtspersonen en het risico van misbruik te voorkomen.

Hoe gaat het UBO-register nu verder?

Deze revisie moet dus worden gezien als gevolg van het in december gegeven advies tot een wereldwijd UBO-register. TI-NL ziet de nieuwe regelgeving als een duidelijke stap in de goede richting om kleptocraten en corruptie niet langer te faciliteren. Het verplicht maken van het verifiëren van de informatie die in het UBO-register komt te staan zal ervoor zorgen dat het veel moeilijker wordt gemaakt voor criminelen om hun geld wit te wassen door rechtspersonen. Dit lijkt dan ook een duidelijk teken van de FATF om UBO-registers serieus te nemen en te gebruiken om de algehele transparantie van geldstromen te vergroten.

Echter moet ook worden gezegd dat het echte werk nu pas begint. Deze nieuwe regelgeving zal nu moeten worden geïmplementeerd door alle ondertekenaars van de FATF. Dit betekent dat meer dan 200 jurisdicties dit proces zullen moeten ondergaan en moeten bediscussiëren hoe zij de nieuwe aanbeveling tegemoet zullen komen. Verder betreft de revisie nog steeds een aanbeveling, geen direct oplegbare wetgeving. Dit betekent dus dat het ligt aan de ondertekenaars hoe de aanbeveling wordt geïmplementeerd. Als dit op de juiste manier gebeurt, maakt dat het voor kleptocraten moeilijker om hun gelden wit te wassen in de anonimiteit. TI zal dit moment dan ook aanpakken om ervoor te zorgen dat de nieuwe systemen zo efficient en transparant mogelijk worden gemaakt.

Kleptocratie

De nieuwe aanbeveling komt op een goed moment, tijdens de aanval op Oekraïne. De aanbeveling maakt het voor kleptocraten moeilijker om hun gelden wit te wassen in de anonimiteit. Als de nieuwe standaard voor het UBO-register goed wordt ingevoerd zullen zij verplicht worden om hun eigen naam te gebruiken bij hun vennootschappen en bedrijven als belanghebbende.