Amsterdam, 4 juni 2024 – Het Openbaar ministerie (OM) seponeert een fraudezaak tegen een groep hooggeplaatste Russen. Met een Nederlandse vennootschap en Nederlandse bankrekeningen zouden Russen 230 miljoen euro hebben witgewassen. Zakenman en slachtoffer in de zaak, Bill Browder, voerde een uitgebreid onderzoek uit en leverde bewijs voor het misdrijf. Ondanks de aangeleverde stukken seponeert het OM de zaak.
Bill Browder, zakenman en slachtoffer in de genoemde zaak, deed in 2017 voor het eerst aangifte tegen de groep Russen. Als investeerder in Rusland liep hij tegen de corrupte van het regime aan en werd uiteindelijk ook zelf slachtoffer. Bij zijn aangifte overhandigde Browder het OM een zelf uitgevoerd onderzoek naar de groep. De Russen zouden 230 miljoen dollar hebben witgewassen, afkomstig van belastingfraude. Het dossier beschrijft een complex netwerk van brievenbusfirma’s in 24 verschillende jurisdicties, waaronder een vastgoedbedrijf dat op papier in Nederland is gevestigd en maar liefst 46 Nederlandse bankrekeningen. Hiervan zijn er 26 bij ABN Amro, 6 bij Rabobank, 5 bij ING Bank, en 4 bij de inmiddels failliete Amsterdam Trade Bank. In een tweede aangifte leverde Browder bewijs dat een Cypriotische vennootschap genaamd Prevezon Holdings nog eens 3 miljoen euro aan frauduleus geld had gebruikt.
In 2020 deed Browder een aanvullende aangifte nadat zijn team meer informatie vond over de frauduleuze geldstromen. Uit de informatie bleek dat ruim 13 miljoen euro aan frauduleus geld via acht Nederlandse bankrekeningen was gelopen. In maart van dit jaar schikte het OM met Prevezon Holdings voor 3 miljoen euro, het reeds bewezen bedrag. In een toelichting stelde het OM: ‘De vennootschap heeft een aantal transacties ontvangen waarbij onvoldoende onderzoek is gedaan naar de legale herkomst.’ Dit vergrijp wordt ‘schuldwitwassen’ genoemd. Het onderzoek tegen de drie Russen die betrokken waren bij de zaak omtrent Prevezon is geseponeerd.
Troika Landromat
In 2019 berichtte Transparency International Nederland al over de betrokkenheid van Nederlandse banken bij een groot Russisch witwasschandaal. In de zogenaamde Troijka Laundromat gebruikte Troika Bank tussen 2006 en 2013 de Litouwse banken Ukio Bankas en Snoras AB als toegangspoorten naar Europa. Deze banken werden in respectievelijk 2011 en 2013 door de Litouwse autoriteiten gesloten wegens onvoldoende maatregelen tegen witwassen. Uit gelekte gegevens bleek dat Troika Bank de Litouwse banken verbond met een netwerk van tientallen anonieme bedrijven in belastingparadijzen. Miljarden dollars werden tussen deze bedrijven verplaatst, de herkomst was niet meer te traceren. Vanuit de Litouwse banken zou bijna een miljard dollar naar Nederlandse bankrekeningen zijn gestroomd, voornamelijk via de door Russen geleide Amsterdam Trade Bank (ATB) en de Nederlandse vestiging van de Turkse GarantiBank.
Sergei Magnitski
De Russische advocaat van Bill Browder was de uitvoerende schakel achter de onderzoeken die het bewijs leverde. Magnitski onderzocht belastingontduiking en corruptie in Rusland toen hij werd gearresteerd. In de gevangenis werd hij ziek en overleed. Volgens sommige bronnen werd hij mishandeld. De Magnitski-wet, aangenomen in 2012 in de VS, legt sancties op aan personen die verdacht worden van betrokkenheid bij zijn dood. In 2018 was er in de Nederlandse politiek al grote steun voor een Magnitsky-wet en dit werd een jaar later op Europees niveau opgepakt.
De volgende juridische stap
Middels een Artikel-12 procedure tegen de schikking met Prevezon, tegen de seponering van twee aangiftes en tegen drie natuurlijke personen tracht Browder de groep Russen toch voor de rechter te krijgen. Ondanks de grote hoeveelheid beschikbare informatie laat het OM weten dat het verder onderzoek niet ziet zitten. Het OM concludeert dat het nationaal belang niet groot genoeg is. Transparency International Nederland ziet het belang van de bestrijding van dit soort grootschalige corruptie en straffeloosheid, van mensenrechtenschendingen en zet zich in voor betere wetgeving en strengere handhaving, zowel nationaal als internationaal.
Wil jij Transparency ondersteunen in haar strijd voor klokkenluidersbescherming, politieke integriteit en een samenleving vrij van corruptie? Word dan lid, of steun ons via een donatie:
