In een brief aan premier Schoof heeft Lousewies van der Laan, directeur van Transparency International Nederland, het kabinet geprezen om het voornemen in het Hoofdlijnenakkoord (PDF) tot een rijksbrede aanpak voor de bestrijding van corruptie. Transparency roept de premier dringend op hierin zelf de leiding te nemen: “Het is cruciaal om duidelijk te maken dat een integere overheid topprioriteit is, een Chefsache, waarop het Kabinet ook echt wil worden afgerekend. Dit zou in één klap duidelijk maken dat uw kabinet het meent als zij zegt vertrouwen te willen herstellen”.

Nieuwe gezichten en nieuwe partijen

“Een ambitieuze bestrijding van corruptie die niet wordt gehinderd door versnippering, gebrekkige doorzettingsmacht en beperkte mogelijkheden van het OM is een langgekoesterde wens van Transparency, maar het is ook één van de voornemens die de coalitiepartijen hebben opgeschreven in het Hoofdlijnenakkoord,” zegt Van der Laan. In haar brief stelt zij dat Schoof een unieke kans heeft vooruitgang te boeken met het transparanter maken van de overheid, mede omdat er veel nieuwe partijen en nieuwe gezichten deel uitmaken van zijn regering: “Van hen kan worden verwacht dat ze minder zijn verweven met de bestaande structuren. Met een frisse blik ligt er een geweldige kans voor het kabinet en voor Nederland, want het bestrijden van corruptie is ook het vergroten van het vertrouwen in overheid en politiek.”

Belangrijk voor agenda van kabinet

Volgens Transparency is het tegengaan van corruptie essentieel voor het bereiken van ook andere prioriteiten uit het Hoofdlijnenakkoord. Van der Laan: “Onze economie draait op onderling vertrouwen, iets wat door corruptie wordt ondermijnd. Transparantie en integriteit van de overheid zijn essentieel voor het gezag, de geloofwaardigheid en de invloed van ons land in de wereld. Wereldwijd draagt corruptie bij aan ongecontroleerde migratiestromen, conflict en klimaatverandering en werpt het obstakels op voor Nederlandse bedrijven om internationaal zaken te doen. Het is heel goed als het kabinet dat ook inziet”.

“Kansloos zonder gezag”

Een rijksbrede aanpak van corruptie is echter kansloos zonder duidelijk aanspreekbaar gezag: “Versnippering ligt op de loer en waar hervorming van de overheid zelf is vereist, is een krachtige doorzetmacht noodzakelijk om tot resultaat te komen. Wij willen dan ook een klemmend beroep op u doen om deze aanpak naar uzelf toe te trekken. Herstel van vertrouwen vraagt méér dan doorvoeren van een aantal concrete maatregelen; het is cruciaal om duidelijk te maken dat een integer Nederland met een betrouwbare overheid een topprioriteit is, een Chefsache, waarop het kabinet ook echt wil worden afgerekend. Grote ambities zijn soms eenvoudiger te realiseren dan kleine en dit is daar een goed voorbeeld van”.

Concrete prioriteiten

Tot slot geeft Transparency de Premier een aantal prioriteiten mee, waaronder de invoering van een rijksbreed lobbyregister, een verplichte afkoelperiode voor politici met sancties bij overtreding, een asset-register voor Kamerleden, toevoeging van corruptie aan de Europese Magnitsky-wet, het verbieden van het oogluikend toestaan van omkoping in het buitenland, betere bescherming van klokkenluiders en een intensivering van de aanpak van witwassen.

De brief van Transparency International Nederland aan premier Schoof is hier terug te lezen (PDF)