Amsterdam, 11 november – Maandag is de COP29 (Conference of the Parties) Klimaatverandering Conferentie van start gegaan in Bakoe, Azerbeidzjan. Het doel van de klimaattop is om klimaatfinancieringsdoelen vast te stellen, acties om klimaatverandering te stoppen te versterken en broeikasgasuitstoot te verminderen. Echter, zorgen over belangenconflicten die een fossielvrije klimaattop in de weg kunnen staan blijven zich opstapelen. Elnur Soltanov, CEO van COP29 en bestuurslid van het Azerbeidzjans staatsbedrijf voor fossiele brandstoffen, zou zijn positie vorige week misbruikt hebben om ontmoetingen te organiseren voor fossiele brandstofdeals. Transparency International roept daarom op tot onmiddellijke actie om de integriteit van COP29 en toekomstige klimaattoppen te beschermen. 

Corruptie is een van de grootste bedreigingen voor effectief klimaatbeleid, maar wordt vaak over het hoofd gezien. Waarom loopt men achter op vastgestelde doelstellingen om klimaatverandering tegen te gaan? En wie heeft er daadwerkelijk de touwtjes in handen bij het vormen van wereldwijd klimaat beleid? Corruptie verstoort de toewijzing van klimaatfondsen, ondermijnt wereldwijde inspanningen, vertraagt vooruitgang en brengt op die manier de toekomst van de aarde in gevaar. Transparency International waarschuwt al langer dat fraude, omkoping, belangenconflicten en andere vormen van corruptie voor achteruitgang zorgen. Negatieve beïnvloeding vanuit de COP29-leiding vormt een serieus risico voor de uitkomsten, en dat zou niet de eerste keer zijn.

Belangenbehartiging van de fossiele industrie

Grote vervuilers, met name de fossiele industrie, vertegenwoordigen enorme hoeveelheden macht en geld bij COP-onderhandelingen, wat vaak resulteert in afgezwakte verplichtingen en verkeerde oplossingen. Het Klimaatverdrag van de Verenigde Naties (UNFCCC) vereist nu van deelnemers dat zij hun banden registreren, maar 60% van de deelnemers is hier niet transparant over. Openbaarheid is essentieel om het publieke belang, en dat van de planeet, centraal te stellen tijdens de klimaattop, in plaats van het winstbejag van bedrijven.

Zo zou er in Baku een reëel risico zijn dat politici en lobbyisten COP29 kapen om hun pro-fossiele brandstofbelangen te behartigen. Een nieuw rapport van Transparency International in samenwerking met de Anti-Corruption Data Collective (ACDC) wijst erop dat het ontbreken van goede anti-corruptiemaatregelen mogelijkheden biedt voor organisatoren, in dit geval de Azerbeidzjaanse overheid, om de top te gebruiken om binnenlandse olie- en gasbelangen te behartigen en nieuwe deals te sluiten. 

Afwezigheid wereldleiders

De klimaattop kwam in negatief in het nieuws vanwege de afwezigheid van veel regeringsleiders. Zo is er van de G7-landen (Canada, Duitsland, Frankrijk, Italië, Japan, VK en VS) een aanwezig, en van de BRICS-landen (Brazilië, Rusland, India, China, Zuid-Afrika) geen. Ook premier Schoof heeft zich op het laatste moment afgemeld vanwege de onrust vorige week in Amsterdam. Ursula von der Leyen is ook niet aanwezig vanwege hoorzittingen van kandidaat-Eurocommissarissen van de nieuwe Europese Commissie. Zij wordt vervangen door Wopke Hoekstra, de Eurocommissaris voor Klimaat en Schone Groei.

Klimaatfinanciering

COP29, aangekondigd als de editie over klimaatfinanciering, is het moment voor landen om nieuwe wereldwijde klimaatfinancieringsdoelen vast te stellen. Voor landen die afhankelijk zijn van steenkool is klimaatfinanciering doorslaggevend om de overstap te maken naar schone en hernieuwbare energie. Zonder sterke anti-corruptiemaatregelen dreigen klimaatfondsen vooral verkeerd te worden gebruikt. 

Het is pijnlijk duidelijk dat je geen zinvolle vooruitgang kunt boeken tegen de klimaatcrisis zonder klimaatcorruptie aan te pakken. Van invloedrijke lobbyisten voor fossiele brandstoffen die klimaatafspraken afzwakken tot corrupte netwerken die klimaatfondsen wegsluizen, staat de integriteit van het wereldwijde klimaatstelsel op het spel. 

Brice Böhmer
Climate and Environment Lead bij Transparency International

Het aanpakken van corruptie is essentieel om de klimaatdoelen te halen. Het huidige gebrek aan waarborgen bedreigt het hele proces van de COP. Het UNFCCC moet maatregelen nemen om te voorkomen dat toekomstige organisatoren hun eigen agenda boven het wereldwijde klimaatbelang stellen. Strengere criteria zouden nodig zijn voor de keuze van het gastland en bedrijfssponsoren om de integriteit van COP in de toekomst te beschermen. Landen die mensenrechten, transparantie en vrijheid van meningsuiting respecteren zouden hierbij de voorkeur moeten krijgen. 

COP29 biedt een kans om hervormingen te eisen die het algemeen belang vooropstellen. Transparency International voert campagne voor actie rond transparantie en verantwoording op elk niveau. Effectieve klimaatoplossingen zijn mogelijk, maar alleen als integriteit en goed bestuur prioriteit krijgen.