Minister negeert ervaring en adviezen en wijst lobbyregister af

Transparency International Nederland is diep teleurgesteld dat de Nederlandse regering na jaren van discussie, onderzoek en getreuzel, er opnieuw voor kiest om géén lobbyregister in te voeren zoals onze meeste buurlanden dat wel kennen. In plaats daarvan zet Minister Uitermark vol in op maatregelen waarvan de praktijk al heeft aangetoond dat ze niet werken, zo blijkt uit haar brief aan de Kamer. Transparency noemt de keuze van het kabinet vóór de status quo en tegen meer transparantie onbegrijpelijk en onverdedigbaar: “Dit is een koude douche; dat het zo weinig zou zijn hadden wij echt niet verwacht”.

Discussie nog niet voorbij

Na jaren van discussies, initiatiefnota’s en onderzoeken is helder dat als de politiek transparant, controleerbaar en afrekenbaar wil zijn, een overheidsbreed lobbyregister een onmisbaar instrument is. Directeur Lousewies van der Laan van Transparency International Nederland: “De regering mag denken dat met deze hernieuwde afwijzing van het lobbyregister de discussie nu gesloten is, maar dat zal niet zo zijn. Alle argumenten zijn inmiddels gewisseld en het is evident dat het lobbyregister dé manier is om inzicht te krijgen in wie er invloed uitoefenen op het beleid. Dat hoort in een democratie transparant te zijn. Het is geen kwestie of, maar wanneer het lobbyregister wordt ingevoerd. Dat dit kabinet het niet doet is wel teleurstellend, omdat NSC voor de verkiezingen nadrukkelijk had beloofd de politiek transparanter te willen maken”.

Volgens expert politieke integriteit Bart Vollebergh is het lobbyregister de meest voor de hand liggende en eenvoudigste manier om transparantie te vergroten. “Dat is ook de conclusie van het rapport van de Universiteit Leiden, dat heel helder uiteen heeft gezet welke mogelijkheden er zijn, maar het kabinet kiest ervoor om daar geen gevolg aan te geven”.

Nieuw kabinet, oud verhaal

Wat extra teleurstelt, is de redenering waarmee Minister Uitermark het lobbyregister afwijst. Vollebergh: “Dit zijn dezelfde argumenten die eerdere ministers hebben aangedragen en toen was het ook al een heel klein vijgenblad. Het vorige kabinet had bovendien aangegeven dat er alsnog een lobbyregister zou komen als alternatieven zoals het publiceren van agenda’s en de lobbyparagraaf onvoldoende zouden opleveren, precies wat is gebleken. Op hetzelfde moment bleek het lobbyregister in de landen om ons heen juist een succes. Net als haar voorgangers draagt de Minister ook geen reële bezwaren aan tegen het lobbyregister, het loopt vast op politieke onwil”.

Hoop gevestigd op Tweede Kamer

Volgens Transparency is het gevoel van onvrede over de politiek groot en zijn serieuze maatregelen wel degelijk nodig. Van der Laan: “Mensen hebben het gevoel dat er over hun hoofden wordt beslist, dat de toegang tot de macht ongelijk is. Dat gevoel is terecht: in een democratie moet iedereen worden gehoord, niet alleen een kleine groep met geld of connecties. Transparantie is echt noodzakelijk om daar iets aan te doen, en het lobbyregister is een noodzakelijke stap daartoe. Dat het kabinet na zoveel onderzoek nog steeds kiest voor de status quo is onbegrijpelijk en onverdedigbaar. Onze hoop is gevestigd op de Tweede Kamer, die zich vaker heeft uitgesproken vóór transparantie. De tijd van dralen en twijfelen is voorbij; als we van de Minister niets kunnen verwachten, dan is onze hoop nu gevestigd op de Kamer”.