Amsterdam, 24 april 2025 – Op dinsdag 8 april organiseerde Transparency International Nederland (TI-NL) in samenwerking met Public Matters een evenement voor de BIF-leden en partners in Nieuwspoort. Tijdens deze middag kwamen vertegenwoordigers uit de politiek, wetenschap, belangenbehartiging en het bedrijfsleven samen om, onder leiding van BNR-presentator Thomas van Zijl, het gesprek aan te gaan over hoe de transparantie in de politieke besluitvorming verbeterd kan worden.

Pieter Walraven (Public Matters) en Lousewies van der Laan (directeur TI-NL) openden de middag. Zij benadrukten beiden de noodzakelijkheid van het verbeteren van de transparantie in de (Nederlandse) politieke besluitvorming, door onder andere te wijzen naar de recente (politieke) ontwikkelingen in de Verenigde Staten.

Kijk voor de oplossing niet maar naar één instrument

Na de opening verzorgde Caelesta Braun (Hoogleraar Public Governance and Civil Society aan de Universiteit Leiden) een keynote, waarin zij benoemde dat transparantie een blijvende prioriteit is en niet is opgelost met alleen de invoering van bijvoorbeeld een lobbyregister. Onlangs schreef Braun in samenwerking met Bert Fraussen (Universiteit Leiden) het rapport ‘Mozaïek van Belangen’ waarin zij de betrokkenheid van externen bij de publieke besluitvorming onderzochten.

Volgens Braun zou de discussie rondom meer transparantie in besluitvormingsprocessen en bijbehorende lobby niet slechts op één instrument moeten focussen. Meer openheid zou moeten voortkomen uit het een integrale aanpak met heldere doelstellingen en niet uit een volledige inzet op één instrument zoals een lobbyregister, ondanks dat de invoering hiervan geen verkeerd idee is. Braun stelde de vraag of de discussie over de verschillende instrumenten niet afleidt van waar het daadwerkelijk over gaat, échte openheid.

Zorgt meer transparantie ook voor meer vertrouwen?

De dag werd afgesloten met een paneldiscussie, waarin Ariejan Korteweg (politiek redacteur bij de Volkskrant, auteur ‘Lobbyland’), raadslid Ruud van der Velden (gemeenteraadslid in Rotterdam, voorheen actief namens de Partij voor de Dieren, zetelt nu als onafhankelijk lid) en Quirine de Weerd (Head of CSR and Corporate Communications bij Lidl Nederland) in gesprek gingen over de eerder voorgelegde dilemma’s. Van der Velden was de initiatiefnemer van het Rotterdamse lobbyregister.

Tijdens de discussie kwamen onder andere vragen naar voren over bij wie nu de verantwoordelijkheid ligt. Moet het bedrijfsleven en de belangenbehartiging stappen zetten of is het aan de politiek om duidelijkere regels op te stellen? Zorgt meer transparantie ook voor een gelijker speelveld of moeten politici meer tools krijgen om de juiste informatie van alle betrokken partijen te krijgen?

Betekenisvolle transparantie

Alle aanwezigen onderstreepten dat meer en betekenisvolle transparantie erg belangrijk is. De meningen liepen echter uiteen over de manier waarop meer transparantie bereikt kan worden. De bereidheid van iedereen om stappen te zetten naar meer openheid is hoopgevend. Zolang iedereen het doel van meer transparantie voor ogen houdt, zal het mogelijk zijn om echte vooruitgang te boeken.

Transparency International Nederland dankt alle aanwezigen voor hun waardevolle bijdrages en Public Matters voor de fijne samenwerking.

Wil jij TI-NL ondersteunen in haar strijd voor klokkenluidersbescherming, politieke integriteit en een samenleving vrij van corruptie? Word dan lid, of steun ons via een donatie: