Amsterdam, 19 november 2014 – Afgelopen maandag heeft TI-NL een brief geschreven aan minister Dijsselbloem met het verzoek de motie van de Tweede Kamer te ondersteunen en openbare registers van uiteindelijk belanghebbenden/begunstigden in de context van de EU onderhandelingen voor de anti-witwasrichtlijn te ondersteunen. Deze brief is onderdeel van de wereldwijde Unmask the Corrupt campagne van Transparency International.

Het is op dit moment onvoldoende zichtbaar of in of via Nederland vermogens gestald zijn die op corrupte wijze verkregen zijn en wie de uiteindelijk belanghebbenden/begunstigden van deze vermogens zijn. Volgens een onderzoek van de Wereldbank en de VN Office on Drugs and Crime in 2011, is er in 70% van de meer dan 200 grote corruptiezaken sprake van corrupte politici die anonieme bedrijven gebruiken om hun identiteit verborgen te houden. Criminelen misbruiken dit door anonieme bedrijven te creëren om hun identiteit te verbergen en financiële middelen verkregen door middel van corruptie, criminaliteit en belastingontduiking wit te wassen.

Transparency International zet zich in voor het vergroten van transparantie met behulp van openbare registers die de uiteindelijk belanghebbenden in alle EU-lidstaten registreren. De redenen voor een openbaar register zijn als volgt:

• het maakt het makkelijker voor de opsporingsinstanties – binnen en buiten de EU – om (sneller) het criminele geldspoor te volgen;
• het maakt het voor bedrijven duidelijk wie er achter hun partners, leveranciers of klanten zit;
• het geeft burgers, journalisten en maatschappelijke organisaties de kans om bedrijven ter verantwoording te roepen;
• het verbetert de kwaliteit van informatie doordat er meer potentiële controleurs zijn;
• het is meer kosteneffectief, zo blijkt uit een kosten-baten analyse van HM Treasury/DTI en de Europese Commissie.

Het lopende reviewprogramma van de derde anti-witwasrichtlijn geeft de mogelijkheid om hoge eisen te stellen aan de transparantie van de uiteindelijk belanghebbenden/begunstigden en om een coherent systeem in te stellen in de gehele EU. Eerder hebben de EU-lidstaten het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, Italië en Oostenrijk ingestemd met het creëren van openbare registers, evenals het Europese Parlement.

In Nederland is deze kwestie in maart 2014 in het parlement aan de orde gekomen. Kamerlid J. Klaver diende een motie in om witwassen en belastingontduiking steviger aan te pakken. De motie verzoekt de regering zich in de Raad van Ministers actief in te zetten voor een openbaar register van uiteindelijk belanghebbenden/begunstigden. De Tweede Kamer heeft ingestemd met de motie.

Ten aanzien van zorgen met betrekking tot privacy, merken wij het volgende op. Privacy is een legitieme zorg die moet worden afgewogen tegen de schaal van financiële misdaad gepleegd via bedrijfsstructuren in de EU. Het Europese Hof van Justitie hanteert de regel dat uitzonderingen op het recht op privacy kunnen worden gemaakt wanneer “necessary and genuinely meet objectives of general interest recognised by the European Union or the need to protect the rights and freedoms of others.”

Daarnaast zal de informatie die in het openbare register wordt opgenomen beperkt zijn tot de informatie die strikt noodzakelijk is, zoals naam en geboortedatum van de belanghebbende/ begunstigde en adres van het bedrijf. Op dit gebied bestaan in veel landen al precedenten, waaronder informatie over donaties aan politieke partijen en personen, lobby activiteiten en salarissen van ambtenaren. In gevallen waarbij een persoon een risico loopt kunnen uiteraard uitzonderingen gemaakt worden. Daarnaast kan eventuele vertrouwelijke informatie geredigeerd worden.

Tot slot is er een wijziging aan artikel 40a doorgevoerd, waarin het Europees Parlement heeft duidelijk gemaakt dat “the collection, processing and transfer of information for anti-money laundering purposes shall be considered to be a matter of public interest under Directive 95/46/EC.”

De volledige brief leest u hier: Brief TI-NL 17 november 2014.