Amsterdam, 18 juni 2015 – Graag delen wij met u onderstaande blog, die de voorzitter van TI-NL, Arjen Tillema, op verzoek van 2IF lid KAS BANK schreef voor het kennispodium van KAS BANK 10TALKS.
Zonder transparantie geen vertrouwensherstel
De financiële sector zit al weer enige tijd in de hoek waar de klappen vallen. Het vertrouwen van de samenleving – toevallig ook de klant – blijft laag. Transparantie over diverse aspecten van de bedrijfsvoering is hard nodig voor herstel van vertrouwen.
Minister Dijselbloem riep de bancaire sector twee jaar geleden op de dialoog met de samenleving aan te gaan en te communiceren over inspanningen om tot een meer maatschappelijk gericht, open sector te komen. Dat gebeurt nu ook meer. Transparency International publiceerde eind vorig jaar “Transparency in corporate reporting”. De wereldwijd 124 grootste beursgenoteerde bedrijven werden daarin beoordeeld op openheid over anti-corruptieprogramma’s, vennootschapsrechtelijke structuur en country-by-country-reporting (CBCR) over financiële data zoals omzet, winst en belastingafdracht.
De resultaten vielen niet mee. Meer dan honderd ondernemingen scoorden lager dan een 5 op een schaal van 10. Negentig ondernemingen gaven geen enkele informatie over buitenlandse belastingbetalingen; winst voor belasting wordt zelden gemeld. Meer dan de helft rapporteerde niets over politieke donaties. De ruim vertegenwoordigde financiële sector scoort onder het gemiddelde.
Dat kan en moet beter. Moet, omdat de samenleving het steeds meer verlangt en de wetgever ook. Drie recente voorbeelden.
Relevante informatie voor beleggers en samenleving
De EU nam onlangs een richtlijn aan die ondernemingen van openbaar belang verplicht jaarlijks te rapporteren over inspanningen op het gebied van diversiteit, milieu en zaken als mensenrechten en corruptiebestrijding. In Nederland zijn kredietinstellingen en beleggingsondernemingen verder nu al verplicht via CBCR zaken als aard en locatie van activiteiten, omzet en aantal werknemers te publiceren. Met ingang van boekjaar 2016 gaat CBCR ook gelden voor grote ondernemingen in de mijnbouw- en houtkapsector, waardoor betalingen aan overheden voor produktierechten, royalties en belastingen moeten worden gepubliceerd. Als het aan staatssecretaris Wiebes van Financiën ligt houdt het daarmee wat CBCR betreft voorlopig nog niet op. En onlangs nam de EU de vierde antiwitwasrichtlijn aan, waardoor straks steeds duidelijk moet worden wie de uiteindelijk belanghebbende achter vennootschapsrechtelijke structuren is. Allemaal voorbeelden van regelgeving die bijdraagt aan afname van corruptierisico’s en toename van goed bestuur, zowel van betrokken overheden als bedrijven. En die relevante informatie meebrengt voor beleggers en samenleving.
In de financiële sector kijken de toezichthouders daarbij steeds intensiever mee. DNB stelt expliciet dat van financiële instellingen transparantie wordt verwacht over hun bedrijfvoering en produkten. Voor de pensioensector betekent dat bijvoorbeeld openheid over aanspraken van deelnemers. Toezichtsthema’s van DNB omvatten dit jaar bijvoorbeeld onderzoek naar hoe integriteitsrisico-analyses, onder meer op zaken als fiscaliteit, corruptie en AML-maatregelen, worden gedaan.
Wordt het soms niet wat veel, al die regels en transparantieverplichtingen?
Misschien wel en uiteraard moet steeds gekeken worden naar de juiste en meest effectieve methode. Maar het dient goede doelen. Door transparant te opereren laat een bedrijf zien waar ze voor staat en hoe ze dat waarmaakt. Het toont ook een open en toegankelijke cultuur naar stakeholders. En transparantie achteraf disciplineert vooraf, hetgeen tot betere, en beter uitlegbare, keuzes leidt en minder kans op oneigenlijk gebruik van middelen, op corruptie. Dat alles zal bijdragen aan herstel van vertrouwen.
Arjen Tillema is één van de sprekers tijdens het BNR Nieuwsradio debat ‘Is transparantie het nieuwe groen?’ op 24 juni in het FD Auditorium in Amsterdam.