Amsterdam, 1 augustus 2015 – Valentijn Kerklaan, voorzitter van de expertgroep fraude/Wwft van de Koninklijke Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants (NBA), schreef afgelopen woensdag een interessant stuk op de website Accountant. Accountant is het NBA-platform voor nieuws, achtergrond en debat. Het stuk draagt de naam ‘Accountant moet hete aardappel corruptie vastpakken’. Naast dat het stuk ingaat op de mogelijke rol van de accountant in het bestrijden van corruptie wordt de concept handreiking van de NBA, genaamd ‘Corruptierisico’s: accountant, wat nu?’, verkondigd.
Concepthandreiking ‘Corruptierisico’s: accountant, wat nu?’
Het stuk van Kerklaan sluit aan bij het artikel van Jaap van Maanen in het FD van augustus 2014. Van Maanen betoogt in dit artikel dat internationale accountantskantoren een belangrijke rol kunnen spelen in de bestrijding van corruptie. TI-NL berichtte in september 2014 dat de Autoriteit Financiële Markten (AFM) achttien van de veertig beoordeelde wettelijke controles van accountants als ‘onvoldoende’ aanmerkte. De NBA kwam vervolgens met strengere maatregelen om het vertrouwen in de sector terug te winnen. Zij willen dat het maatschappelijke belang weer voorop komt te staan in de cultuur en het gedrag van accountants.
De verantwoordelijkheid van de accountant is in eerste instantie dat de accountant de relevante wet- en regelgeving in beschouwing neemt bij zijn werkzaamheden. Kerklaan stelt echter dat het eigen functioneren van de accountant daarbij ook een rol speelt, zoals de professioneel-kritische instelling. Door deze te verbeteren kan de accountant beter inspelen op de maatschappelijke verwachtingen. Om een verbetering hierin te bewerkstelligen zal de NBA een nieuwe handreiking uitvaardigen. Deze volgt op de concept handreiking ‘Corruptierisico’s: accountant, wat nu?’
De rol van de accountant bij corruptiebestrijding
Kerklaan betoogt dat de accountant een belangrijke rol kan spelen in de uitbanning van corruptie. Vervolgens onderscheidt Kerklaan drie domeinen waarin de accountant meer kan doen om deze rol tot uiting te brengen. Ten eerste is er de signaalfunctie van de accountant. Accountants kunnen vanuit hun kennis en ervaring op het gebied van risicoanalyse de risico’s op het gebied van corruptie signaleren en zo bijdragen aan het terugdringen van deze risico’s.
Dit domein sluit aan op het tweede domein, namelijk de communicatie over de risico’s. Zo ziet Kerklaan een opvallende verschuiving waarin de accountant steeds meer ruimte krijgt om zich uit te spreken. De accountant gebruikt deze ruimte om de kernpunten van controle toe te lichten. Het is daarbij zaak dat de accountant ‘de hete aardappel van corruptie’ niet links laat liggen.
Het derde domein beslaat het onderzoek naar corruptierisico’s. Eerst moeten risico’s gesignaleerd en gecommuniceerd worden. Wanneer deze risico’s zich manifesteren moet er onderzoek gedaan worden naar de aard en omvang van de mogelijke corruptie. De controlerende accountant zal deze uitkomsten dienen te evalueren om vervolgens maatregelen te treffen.
TI-NL zal de rol van de accountant in het uitbannen van corruptie aandachtig blijven volgen.