Amsterdam, 7 januari 2016 – Vandaag brengt de Europese Commissie een bezoek aan Nederland in het kader van het EU-voorzitterschap. Eerst zullen de commissieleden het voltallige Nederlandse kabinet ontmoeten in het Scheepvaartmuseum en het Europagebouw naast het museum. De Eurocommissarissen zullen daarna worden ontvangen door Koning Willem-Alexander op het Koninklijk Paleis Amsterdam. De dag wordt afgesloten met een ontmoeting met leden van de Eerste en Tweede Kamer. Opmerkelijk genoeg zal deze ontmoeting achter gesloten deuren plaatsvinden. Niet op verzoek van de Europese Commissie, maar op verzoek van de Nederlandse volksvertegenwoordigers.
Tijdens de ontmoeting met de Eerste en Tweede Kamer zal er een debat plaatsvinden over twee thema’s die van belang zullen zijn tijdens het EU-voorzitterschap van Nederland. Het eerste onderwerp is migratie en de opvang van vluchtelingen; het tweede is de meerjarige begroting van de Europese Unie en de wijze waarop deze wordt opgesteld. Over beide onderwerpen is al eerder uitgebreid gesproken in beide Kamers. Toch kiezen de beide volksvertegenwoordigingen er voor om deze debatten niet open te stellen voor bezoekers en journalisten. De keuze hiervoor doet afvragen of er dan misschien iets anders zal worden besproken dan tijdens de openbare hoorzittingen.
Het besluit om geen publiek of pers toe te laten bij het debat tussen de Kamerleden en de Eurocommissarissen werd genomen door de stuurgroep voor parlementaire activiteiten. Deze stuurgroep bestaat uit de voorzitters van de Eerste en Tweede Kamer, de voorzitters van de commissies voor Europese Zaken uit beide Kamers en twee griffiers. Voor de pers is er wel de mogelijkheid om na afloop van het debat met de fractievoorzitters te spreken. De openingswoorden van de voorzitters van de Eerste en Tweede Kamer en van voorzitter Juncker van de Europese Commissie zijn wel bij te wonen.
Zwakke argumenten voor gesloten deuren
Een woordvoerder van de Tweede Kamer stelt dat er op deze manier een meer open gedachtewisseling kan plaatsvinden tussen de Kamerleden en de Eurocommissarissen. Oftewel: achter gesloten deuren durven Kamerleden zich wellicht anders uit te laten dan wanneer de uitkomsten van het debat het publiek zal bereiken. Deze twijfelachtige logica doet vermoeden dat er daadwerkelijk iets te verbergen is, zelfs wanneer dit niet het geval is. Voor een volksvertegenwoordiging zou het toch geen probleem moeten zijn wanneer het volk kan nagaan hoe het vertegenwoordigd wordt?
Een andere reden die aangedragen wordt is dat de ontmoetingen tussen het kabinet en de Europese Commissie, eerder op de dag, ook achter gesloten deuren zullen plaatsvinden. Dit argument houdt evenmin stand: de rol van het kabinet als uitvoerende macht is anders dan die van de Eerste en Tweede Kamer als volksvertegenwoordigers. Een kabinet maakt ook niks openbaar over interne gesprekken die vooraf gaan aan het aannemen van een positie; uiteindelijk gaat het om de beleidsposities die in de Tweede Kamer worden uitgesproken namens het kabinet als geheel. Voor de Tweede Kamer geldt dat juist de interne discussies er toe doen aangezien deze onderdeel zijn van de functie van een volksvertegenwoordiging.
Europese Commissie verbaasd
Ook de Europese Commissie reageerde verbaasd op het besluit van de beide Kamers. “Voor ons had het niet gehoeven. Deze commissie wil juist transparant zijn en heeft niets te verbergen,” aldus een woordvoerder van de Europese Commissie. Het besluit komt de transparantie van besluitvorming en het draagvlak voor de EU inderdaad niet ten goede. De Europese Commissie probeert al enige tijd zoveel mogelijk openheid over zaken te geven en heeft nog steeds te kampen met een imago van een bureaucratisch en ondemocratisch instituut. Het is daarom des te opmerkelijker dat beide nationale volksvertegenwoordigingen er voor kiezen hieraan bij te dragen door iets ‘gewoons’ als een debat achter gesloten deuren te laten plaatsvinden. Het is te hopen dat dit geen voorbode is voor de rest van het EU-voorzitterschap.