Amsterdam, 14 januari 2016 – Afgelopen week gaf Minister Dijsselbloem van Financiën antwoord op Kamervragen over de tweede corruptiezaak bij Propertize, de voormalige vastgoedtak van SNS Reaal die nu in handen is van de staat. Eerder schreef Transparency International al een stuk over mogelijke grootschalige geïnstitutionaliseerde omkoping binnen SNS Property Finance, de voorloper van Propertize. De antwoorden op de Kamervragen bevestigen onder andere dat er vijf personen betrokken zijn bij de tweede zaak en laten zien hoe het Ministerie van Financiën en De Nederlandsche Bank hebben gehandeld rond de nationalisering.
In februari 2013 werd bank-verzekeraar SNS Reaal genationaliseerd. Vooral de vastgoedafdeling van de bank, SNS Property Finance, had te kampen met structurele verliezen. Bij de nationalisatie werd deze tak daarom gescheiden van de rest van de bank en opgezet als aparte vastgoedbank genaamd Propertize. Vanaf oktober vorig jaar staat de vastgoedbank te koop.
Geïnstitutionaliseerde omkoping
Eind 2012 kwamen de eerste geluiden naar buiten over een mogelijk smeergeldcircuit bij SNS Reaal. Uiteindelijk wordt vermoed dat er binnen de top van SNS Property Finance sprake was van grootschalige vriendjespolitiek of ‘geïnstitutionaliseerde omkoping’ waarbij ongeveer € 2,3 miljoen aan smeergeld zou zijn betaald. In ruil voor een percentage van hun inkomsten zouden topmannen vrienden en interim-collega’s een baan hebben bezorgd. Sommigen van deze nieuwe personeelsleden zouden vervolgens een soortgelijke constructie gebruiken. Het strafproces tegen negen verdachte bankiers zal in het voorjaar starten. Overigens zouden enkele van de verdachten in deze zaak ook verdachte zijn in een vergelijkbare zaak in Spanje.
Bij de regiezitting voor de eerste zaak op 30 november en 1 december liet het OM weten een tweede strafrechtelijk onderzoek te zijn begonnen naar corruptie binnen SNS Property Finance. Het zou gaan om een netwerk van vijf personen en drie bedrijven, wat inmiddels is bevestigd door Minister Dijsselbloem. Naar verluidt was de spil in deze tweede zaak een zzp’er die tot in 2013 ingehuurd werd bij SNS Property Finance. Via twee bv’s zou deze zzp’er medewerkers hebben ingehuurd in ruil voor geheime betalingen.
De betrokken personen worden verdacht van oplichting, niet-ambtelijke omkoping, valsheid in geschrift en witwassen. De zaak ligt momenteel bij de rechter-commissaris, die beslist over de verder te nemen stappen in het onderzoek. Het Openbaar Ministerie zal na het afronden van het onderzoek per verdachte een besluit nemen over vervolging.
Ondanks dat de gebruikte constructies in beide zaken erg vergelijkbaar zijn, staan de eerste en tweede zaak los van elkaar, zo meldt het Financieele Dagblad. SNS deed in 2012 al aangifte tegen de eerste groep bankiers. Wel kan de tweede zaak nog van invloed zijn op de eerste zaak; de advocaten van de eerste groep verdachten zullen het tweede schandaal gebruiken om te wijzen op de ‘rotte bedrijfscultuur’ bij de vastgoedtak van de bank.
Stappen sinds nationalisering Propertize
Inmiddels heeft de overheid stappen ondernomen op aanwijzing van De Nederlandsche Bank (DNB) om integriteitskwesties binnen Propertize op te sporen en op te lossen, zo blijkt uit de Kamervragen. In 2014 voerde het bedrijf een nieuwe werkwijze in met verhoogde aandacht voor beheerste en integere bedrijfsvoering. Verder is de vastgoedbank uitgebreid met een aparte afdeling Internal Audit en een afdeling Compliance & Integrity. Tot slot heeft een gerenommeerd extern advieskantoor de nieuwe werkwijze in 2014 onder de loep genomen. Hieruit bleek dat deze voldoende waarborg bieden voor een goede, integere bedrijfsvoering. Ook DNB sloot zich bij deze bevindingen aan.
Ook het handelen van DNB en het Ministerie van Financiën rondom de nationalisatie is onder de loep genomen. Daartoe werd de Evaluatiecommissie Nationalisatie SNS Reaal in het leven geroepen. Deze heeft gekeken of DNB en het Ministerie tijdig en toereikend hebben gereageerd op de informatie, signalen en ontwikkelingen rondom de corruptiezaken vóór de nationalisatie. In het rapport komt de commissie tot de conclusie dat het Ministerie en DNB juist hebben gehandeld rond de nationalisatie en dat deze nationalisatie goed te verdedigen is. Wel zijn de kosten tot op heden nog niet overzichtelijk.
Volgens Minister Dijsselbloem zal het tweede schandaal dan ook weinig invloed hebben op de verkoop van de vastgoedbank Propertize, zo laat hij weten in antwoord op de Kamervragen. “Omdat de kwestie waaraan in de media wordt gerefereerd – wat Propertize betreft – geen nieuwe feiten betreft, meen ik dat dit geen invloed op het verkoopproces zal hebben.” Gezien de stappen die genomen zijn sinds de nationalisering valt dit te verdedigen, al is de vraag of de negatieve publiciteit rond Propertize geen invloed zal hebben op mogelijk geïnteresseerde kopers.