Amsterdam, 23 juni 2016 – Een nieuw concept wetsvoorstel creëert voor De Nederlandsche Bank en Autoriteit Financiële Markten de bevoegdheid om in hun onderzoeksresultaten de financiële instellingen bij naam te noemen. De toezichthouders krijgen met het wetsvoorstel nog een drietal andere bevoegdheden tot hun beschikking waarmee zij meer informatie kunnen publiceren over hun werkzaamheden. Dit moet ertoe leiden dat er effectiever toezicht plaatsvindt en derden beter worden beschermd. Het concept wetsvoorstel transparant toezicht financiële markten werd op 20 juni jl. namens de ministeries van Financiën en Sociale zaken en Werkgelegenheid ter consultatie gepubliceerd.
Sinds de financiële crisis in 2008 denkt men anders over de wijze waarop toezicht op de financiële markten moet plaatsvinden. De concept memorie van toelichting geeft ook aan dat er een breed levende behoefte is aan meer transparantie in de prestaties van marktpartijen en in de werkzaamheden van de toezichthouders. De AFM en DNB hebben in hun wetgevingsbrieven uit 2015 ook zelf aangegeven dat zij ruimere waarschuwings- en publicatiebevoegdheden tot hun beschikking willen hebben in de Wet financieel toezicht (Wft).
Doelstellingen transparant toezicht
De ministers geven in het wetsvoorstel aan dat transparantie een effectief middel is om de doelstellingen van het financiële toezicht te bereiken. De publicatie van bevindingen heeft waarschijnlijk het effect dat marktpartijen worden bewogen beter te presteren. Wordt er bij het publiek meer bekend over de prestaties van financiële instellingen, dan zal het vertrouwen in de financiële sector toenemen en kan de consument een betere keuze maken tussen de verschillende aanbieders van financiële producten.
De benoeming van instellingen bij naam moet met name derden beschermen tegen de benadeling die zij ondervinden indien instellingen de financiële wetgeving overtreden. Ook de financiële instellingen zelf hebben voordeel bij het vastleggen van de publicatienormen. Zo krijgen zij beter inzicht in de werkwijze van de AFM en DNB. Onduidelijkheid over de gehanteerde standaard kan bij hen leiden tot té voorzichtig handelen of juist tot een onbewuste overtreding van normen.
Nieuwe publicatienormen
Toezichthouders hebben nu slechts de mogelijkheid om een publiekswaarschuwing te publiceren, een verklaring dat een overtreding is begaan (art. 1:94 e.v. Wft) of mede te delen dat er een besluit is genomen tot het opleggen van bestuurlijke sancties (1:97 e.v. Wft). Deze middelen blijken voor de toezichthouders in de praktijk niet toereikend om in alle gewenste gevallen te waarschuwen voor het handelen van bepaalde financiële instellingen.
Er kan alleen een waarschuwing of verklaring worden gepubliceerd bij een aantal specifiek opgesomde, zware overtredingen, zoals het aanbieden van diensten zonder een vergunning. In de huidige wet- en regelgeving is het voor de toezichthouders ook niet mogelijk om financiële instellingen bij naam te noemen in hun onderzoeksresultaten.
Met het wetsvoorstel wordt een viertal veranderingen doorgevoerd:
- de mogelijkheden onder art. 1:94 Wft uitgebreid worden uitgebreid. Toezichthouders kunnen dan in meer gevallen openbare waarschuwingen uitvaardigen.
- artikel 1:96 Wft wordt aangepast zodat het noemen van namen in de onderzoeksresultaten van DNB en AFM mogelijk wordt. Een beperking is dat deze bevoegdheid slechts bestaat indien het gaat om ‘vergelijkbare informatie’. Om te voorkomen dat één specifieke instelling te zwaar wordt belast is het noemen van namen slechts mogelijk indien de publicatie betrekking heeft op meerdere instellingen die onder toezicht staan.
- de AFM en DNB krijgen de mogelijkheid te reageren op mededelingen van instellingen die onder toezicht staan. Denk bijvoorbeeld aan de situatie dat financiële instellingen onjuiste uitlatingen doen over de rapporten die door de toezichthouders worden gepubliceerd.
- voor DNB wordt nog een wettelijke grondslag in de Wft gecreëerd om bij algemene maatregel van bestuur te bepalen dat er periodiek kerngegevens over banken gepubliceerd wordt.
Effectief transparant toezicht
De nieuwe mogelijkheden die het concept wetsvoorstel transparant toezicht biedt zorgen ervoor dat de toezichthouders effectiever kunnen handhaven en voorlichten. Het is mogelijk een stap in de richting van een transparantere financiële sector, waarin verantwoording afgelegd wordt over gedane handelingen.
Bijzonder Hoogleraar Femke de Vries waarschuwt in haar recent uitgesproken oratie dat het effect van meer transparantie bij de toezichthouders afhangt van de inhoud, de manier van communiceren van de toezichthouder en de kennis van de ontvanger. Indien de toezichthouders deze nieuwe bevoegdheden krijgen zullen zij deze dus ook consequent en effectief in moeten zetten.