Amsterdam, 16 september – Op 7 september zond nieuwskanaal Al Jazeera een documentaire uit met de onthulling van een grootschalig corruptieschandaal in de Maldiven. President Yameen en vicepresident Adeeb zouden met behulp van familie en vrienden op strategische posities in onder andere de overheid en juridische sector, steeds meer macht en geld naar zich toe hebben getrokken. Via de Maldives Central Bank verduisterden ze naar verluidt 1,5 miljard US dollar.

Stealing Paradise

In de documentaire Stealing Paradise rapporteert Al Jazeera over grootschalig machtsmisbruik, nepotisme, corruptie en het witwassen van 1.5 miljard dollar door hooggeplaatste ambtenaren in de Maldiven. Volgens de rapportage verkochten president Yameen en zijn volgelingen eilanden uit de archipel van de Maldiven ver onder de marktwaarde aan internationale hotelketens, en werden de bedragen van deze aankopen omgeleid naar een andere rekening. Het geld werd vervolgens opgenomen en verduisterd. De regering van president Yameen verkocht in dat geval letterlijk het land onder de voeten van de bewoners uit.

Hoofd van het Openbaar Ministerie Niyaz Ibrahim deed onderzoek naar 59 transacties waarbij eilanden werden verkocht en kwam erachter dat er geld werd weggesluisd. Hij wist toen nog niet wat de omvang van de corruptie was, en stuurde zijn rapport naar de president. De president reageerde hier niet op, maar veranderde de wetgeving en ontsloeg Ibrahim. Toen Ibrahim het rapport toch publiceerde, werden elf van zijn familieleden met de dood bedreigd.

Bewijsmateriaal

Al Jazeera journalist Will Jordan bemachtigde 3 gouden iPhones van voormalig vicepresident Adeeb, waarop meer dan 10 gigabytes aan documenten, foto’s en berichten stonden. Deze gegevens vormen de basis van het bewijsmateriaal. Berichten tussen Adeeb en de politiechef, verschillende ministers, een rechter van het hooggerechtshof, een gangster en geldkoeriers zouden erop duiden dat de elite van het land door en door corrupt is.

In gesprekken tussen Adeeb en politieofficieren is onder andere te lezen dat ze samenspanden om kantoren van mediaorganisaties in brand te steken en ook om het kantoor van het Openbaar Ministerie te vernietigen om een corruptieonderzoek te stoppen. Volgens Ibrahim wijzen deze berichten op ‘door de staat gesteund terrorisme’. Illegale gewelddadige acties waren mede mogelijk door Adeebs banden met Hooggerechtshofrechter Ali Hameed. Uit hun communicatie blijkt dat een strafrechtelijk onderzoek naar Hameed over een seksschandaal werd gestopt door Adeeb, wat de loyaliteit van Hameed aan Adeeb garandeerde.

De beschuldigingen worden daarnaast gesteund door heimelijk gefilmde verklaringen van koeriers die tassen met miljoenen dollars voor de president en vicepresident vervoerden. Ook is een gesprek met een Singaporese zakenman gefilmd, waarbij de undercover journalist vroeg naar mogelijkheden om grote sommen geld tersluiks te doen verdwijnen. De zakenman hielp vermoedelijk bij het witwassen van pallets met geld voor de regering van de Maldiven.

Voor het uitzenden van de documentaire waarschuwde de overheid van de Maldiven dat iedereen die de film heeft geproduceerd of zou uitzenden, aangeklaagd zou worden. Zij noemen de aantijgingen van corruptie onwaar en stellen de betrokkenen te vervolgen wegens laster.

Politieke situatie in de Maldiven

In 2008 werd Mohammed Nasheed als eerste president democratisch gekozen. Vier jaar later werd hij echter gedwongen om af te treden door latere president Yameen en zijn bondgenoten. Uit gerechtelijke documenten van een andere frauderechtszaak blijkt dat corruptie ook de oorzaak van deze coup was. Onder president Nasheed werd fraude gedetecteerd in een oliebedrijf dat toentertijd werd geleid door Yameen. Net voor Yameen aangeklaagd kon worden voor fraude, vond de coup plaats. Nasheed werd later schuldig bevonden aan terrorisme en kwam in de gevangenis terecht.

Volgens het onderzoek plaatste Yameen bondgenoten in machtsposities zodra hij president werd. De Maldiven werden een ‘broconomy’ waarin het land en zijn economie werd bestuurd door een machtige groep familie en vrienden. Voormalig vicepresident Adeeb bekleedde de functie van minister van Toerisme, wat door sommigen de ‘geldautomaat’ wordt genoemd, omdat deze post zoveel inkomsten voor de overheid genereert en daardoor veel gelegenheid tot corruptie geeft.

In 2015 was er een ontploffing op Yameens boot, waarbij zijn vrouw gewond raakte. Adeeb werd hiervan verdacht en gevangengezet op gronden van terrorisme, maar de FBI vond geen aanwijzingen voor een bom aan boord van het schip. Volgens Al Jazeera betekent dit dat Yameen het ongeluk gebruikte om van zijn grootste rivaal af te komen: Adeeb. Yameen heeft al meerdere voormalige vicepresidenten en ministers uit zijn eigen regering opgesloten.

Transparency International Maldiven

Transparency International heeft weinig data over corruptie in de Maldiven om deze beweringen te staven. In de categorieën ‘Controle van Corruptie’, ‘Financiële Geheimhouding’, ‘Naleving van de Wet’, ‘Persvrijheid’, en ‘Betrokkenheid en Verantwoording’ scoort het land echter onder het gemiddelde.

Transparency International Maldiven stelt dat het omzeilen van de beginselen van transparantie en verantwoordingsplicht met volledige straffeloosheid en wettelijke mechanismen om corruptie te vergemakkelijken, steeds meer een algemene trend wordt in de Maldiven. In een recent persbericht roept Transparency Maldiven alle overheidsinstellingen op wijdverbreide corruptie aan te pakken en onafhankelijk onderzoek te verrichten, vrij van politieke inmenging.

Door Gabriëlle Smith