Amsterdam, 26 september 2016 – De ex-president van Brazilië, Luiz Inácio Lula da Silva, zal worden vervolgd voor corruptie en witwassen. Het is de meest recente ontwikkeling in een grootschalig corruptieonderzoek genaamd ‘Lava Jato’ of ‘autowasserij’ dat in 2014 begon. Bijna 200 politieke bewindsleden van het land worden nu onderzocht met betrekking tot corruptie.
Aanklachten tegen Lula da Silva
Op dinsdag besloot rechter Sérgio Moro dat er voldoende bewijslast is voor een rechtszaak tegen Lula da Silva, die van 2003 tot 2010 Brazilië regeerde als president. Volgens de Officier van Justitie heeft hij ongeveer $1.1 miljoen aangenomen in steekpenningen van bouwbedrijf OAS. In ruil daarvoor kreeg OAS voordelige contracten met Petrobras, het Braziliaanse staatsoliebedrijf. De aanklagers stellen dat Lula da Silva een essentiële rol speelde in een groot corruptiestelsel om invloed voor Worker’s Party te kopen bij leden van de Senaat en het Huis van Afgevaardigden.
Populariteit Lula
Lula da Silva was een van de meeste geliefde politici onder het Braziliaanse volk, en zijn betrokkenheid in het grote corruptieschandaal kwam als een schok voor velen. Tijdens het dertienjarige bewind van zijn partij de ‘Arbeiderspartij’ groeide de economie gestaag en verminderde de armoede in het land. In maart zou Lula da Silva minister worden in het kabinet van huidige president Dilma Rousseff, wat voor veel ophef en protest zorgde.
Het aanbod van de ministerspost kwam nadat verdenkingen van corruptie tegen Lula da Silva boven water kwamen en een arrestatie naderde. Met een positie binnen de regering zou hij immuniteit hebben gekregen van juridische vervolging en gevangenisstraf. Rechters van het hooggerechtshof blokkeerden uiteindelijk deze benoeming. Als Lula da Silva schuldig wordt bevonden aan illegale corrupte praktijken zal dat het eind betekenen voor zijn ambities om in 2018 opnieuw president te worden, want met een strafblad is het niet mogelijk om zich kandidaat te stellen. Ondanks het schandaal rondom zijn partij stond Lula da Silva aan de leiding in opiniepeilingen.
Lava Jato
In 2014 begon een onderzoek naar het witwassen van geld bij tankstations en autowasserijen, waarbij per toeval bewijs werd gevonden van een groot web van corruptie en steekpenningen tussen het staatsoliebedrijf Petrobras en hooggeplaatste politici. Inmiddels is het onderzoek 29 maanden bezig en is er een uitgebreide illegale samenwerking tussen de overheid en bedrijven ontdekt ter waarde van $3 miljard dollar. Naar aanleiding van de bevindingen zijn ongeveer 40 betrokkenen in de gevangenis beland, en worden bijna 200 leden van de Senaat en het Huis van Afgevaardigden onderzocht voor corrupte praktijken.
Politieke situatie Brazilië
Vanwege het uitgebreide corrupte netwerk dat nu naar boven komt is het land in politieke crisis gestort. Daarbovenop komt dat Brazilië ernstige economische problemen kent en in een recessie is beland na een periode van hoge groei. Minder dan een maand geleden werd president Dilma Rousseff afgezet na een stemming in de Senaat. Ironisch genoeg wordt Rousseff als een van de weinig hooggeplaatste politici niet verdacht van corruptie, maar werd ze afgezet voor het sjoemelen met budgetten om de economische situatie van het land beter te laten lijken dan het was.
Anderhalve week geleden is voormalig parlementsvoorzitter en een van de drijfkrachten achter de afzettingsprocedure van Rousseff, parlementslid Eduardo Cunha, geroyeerd. Hij heeft de politiek moeten verlaten omdat hij ervan wordt verdacht dat hij miljoenen heeft verdiend met omkoping door het staatsoliebedrijf Petrobras en het geld heeft gestald op geheime Zwitserse bankrekeningen. Eerder trad hij onder druk af als parlementsvoorzitter, omdat hij werd verdacht misbruik te hebben gemaakt van zijn functie om het corruptieonderzoek tegen hem te blokkeren.
De nieuwe president, Michel Temer is ook betrokken bij het corruptieschandaal. Drie van zijn ministers werden gedwongen af te treden en ook andere hooggeplaatste figuren in de regerende partij zullen naar verwachting onder druk komen te staan de komende tijd.
Indicatoren Transparency International
Brazilië heeft een lange geschiedenis met corruptie: elke regering sinds het land een democratie werd in 1985 heeft te maken gehad met corruptieschandalen. Het is dan ook niet vreemd dat de bevolking weinig vertrouwen heeft in de regering. Uit enquêtes gehouden in 2013 bleek dat 81% van de ondervraagden politici corrupt of ontzettend corrupt vinden. Ook zag 79% van de ondervraagden corruptie als een groot probleem in hun land, en 56% vond dat de overheid ineffectief handelde tegen corruptie. Volgens enquêtes onder bedrijven bleek bovendien dat meer dan 80% van de ondervraagden stelden dat steekpenningen en corruptie alledaags zijn in de zakenwereld. In 2015 kreeg Brazilië een score van 38 uit 100 voor hoe corrupt men de publieke sector vond.
Door Gabriëlle Smith