Amsterdam, 11 november 2016 – Uit onderzoek door hoogleraar Xavier Baeten aan de Belgische Vlerick Business School onder 950 CEO’s in Nederland en België, blijkt dat jonge leiders minder ethisch besef hebben dan oudere leiders. Ook zouden jonge CEO’s eerder bereid zijn om steekpenningen aan te nemen of toe te dekken om hun doelen te bereiken.

Groter ethisch besef bij 50+

Baeten begon zijn onderzoek naar drijfveren van CEO’s. Uit het onderzoek kwam naar voren dat ambitie en niet-financiële aspecten de belangrijkste drijfveren zijn. Ook werd er gekeken naar het ethisch besef van de CEO’s en is op basis van de onderzoeksresultaten geconcludeerd dat het ethisch besef van CEO’s jonger dan 45 jaar, lager is dan bij CEO’s ouder dan 55 jaar. Baeten had een andere uitkomst verwacht omdat de jonge generatie de reputatie heeft ethiek hoog in het vaandel te hebben staan.

“Uit ons onderzoek blijkt dat jongeren een grote ambitie hebben om zaken voor elkaar te krijgen. Die uitdaging is voor hen een nog belangrijkere drijfveer dan voor hun oudere collega’s. Dat kan verklaren waarom ze minder ethisch besef hebben dan ouderen”, aldus Baeten.

Hun oudere collega’s, de 50-plussers zouden ethischer zijn in hun beslissingen. Volgens het onderzoek lost 58 procent van de CEO’s tot 45 jaar de scenario’s op ethische wijze op, bij CEO’s van 55 jaar en ouder is dat 68 procent.

Onderzoeksresultaten ethiek

Vrouwen meer ethisch besef

Uit het onderzoek valt op te maken dat vrouwelijke CEO’s met 70% ethischer handelen dan hun mannelijke collega-CEO’s met 64%. Vrouwelijke CEO’s halen volgens het onderzoek de meeste motivatie uit het heersende werkklimaat en de samenwerking met andere leden binnen de directie.

Familiebedrijven minder ethisch besef

Uit het onderzoek bleek ook dat het ethisch besef bij CEO’s van beursgenoteerde bedrijven groter is dan bij bestuursvoorzitters van familiebedrijven en private-equity-ondernemingen. Slechts 56 procent van deze groep maakt de ethische beslissingen, tegenover 73 procent van de CEO’s die geen aandeelhouder zijn. Hoe groter het bedrijf is, hoe hoger het op de ethische meetlat van het onderzoek staat.

Ethiek Nederland VS Belgie

Een andere opmerkelijke conclusie is dat Nederlanders op de ethische ladder hoger scoren dan de Belgen. Baeten denkt dat dit een gevolg van het verschil in cultuur is. “De Nederlandse CEO is puriteinser, terwijl de Belgische dichter tegen die van de Zuid-Europese landen aanschurkt.”

Drijfveren CEO

Baeten begon zijn onderzoek naar drijfveren vanuit de maatschappelijke beeldvorming dat CEO’s niet meer zijn dan huurlingen, enkel geïnteresseerd in de financiële aspecten van de baan. Uit zijn onderzoek komt echter een ander beeld naar voren. De uitdaging van de baan, vooruitgang boeken met de organisatie en de trots om een bedrijf te mogen leiden, staan bovenaan, met ethiek als goede vierde. Erkenning en baanzekerheid zijn voor CEO’s minder belangrijk. De financiële beloning komt niet voor in de top 10. CEO’s met een bonus op basis van financiële en niet-financiële criteria doen het weer beter dan collega’s met uitsluitend financiële doelstellingen. Ook de ethische normen van het bedrijf en de samenwerking binnen de directie zijn belangrijk voor de CEO.

Duurzaamheid

Duurzaam ondernemen wordt door de ondervraagde CEO’s niet gezien als een concurrentievoordeel of versterking van de innovatiekracht. Het draagt in hun ogen vooral bij aan de reputatie. Wel bleek dat de CEO’s die positief staan tegenover duurzaamheid ook eerder ethisch afgewogen beslissingen nemen. Overigens zijn oudere CEO’s volgens het onderzoek niet minder betrokken bij het bedrijf dan jongere leiders, zoals wel eens wordt aangenomen. Oudere CEO’s scoren hoger dan jongere leiders daar waar het gaat om het leveren van een bijdrage aan de samenleving.

Aandachtspunten

Het risico van politiek correcte antwoorden zegt Baeten gecorrigeerd te hebben door te vragen naar engagement, in combinatie met het grote aantal van 950 ondervraagden. “Het financiële scoort relatief laag terwijl je mocht verwachten dat een CEO financiële compensatie wil voor de offers die worden gebracht in tijd en inspanningen”, aldus Baeten.

Een aandachtspunt heeft de onderzoeker wel: ondanks alle onderzoeken die wijzen op de risico’s van financiële prikkels, blijken financiële criteria zoals winstgevendheid nog altijd in meer dan 90% van de gevallen bepalend voor de bonus van de topman. “Twintig jaar geleden is al aangetoond dat door financiële criteria gedreven bonussen invloed hebben op de ethiek in het bedrijfsleven. Blijkbaar is de druk van de markt nog altijd te groot om dat te veranderen”, aldus Baeten.