Amsterdam, 30 december 2016 – Transparency International (TI) blikt terug op een jaar van wereldwijde corruptiebestrijding. 23 jaar geleden begon TI aan haar missie om corruptie een halt toe te roepen en transparantie, aansprakelijkheid en integriteit op alle niveaus en in alle sectoren van de maatschappij te promoten. TI heeft ook dit jaar substantieel bijgedragen aan het terugdringen van corruptie.

Wij zetten corruptie op de kaart

Sinds 1995 brengt TI corruptie letterlijk in kaart door middel van de Corruption Perceptions Index. 175
landen en gebieden wereldwijd worden in de lijst opgenomen en beoordeeld op verschillende criteria. Hieruit valt af te lezen hoe corruptie in de publieke sector wordt ervaren door de burgers van het land zelf. Inmiddels is de index een referentiepunt geworden voor beleidsbepalers, bedrijven en journalisten. 75% van de compliance officers geeft aan de index in hun werk te gebruiken. Het probleem constateren is de eerste stap, maar slechte scores in de index kunnen niet worden genegeerd. De index oefent daarmee druk uit op de leiders om positieve veranderingen door te voeren. Op 27 januari 2016 hebben wij de Corruption Perceptions Index 2015 gelanceerd. Nederland stond op plaats 5, drie plaatsen hoger dan het jaar daarvoor. Ondanks de hogere score werden er kritische kanttekeningen gemaakt over Nederland door de betrokken onderzoeksinstituten:

“The Netherlands is considered a corruption-free country. This may well explain why its anti-corruption policy is relatively underdeveloped. The Dutch prefer to talk about improving “integrity” and “transparency” rather than openly talking of fighting or preventing corruption, which appears to be a taboo issue.”

Op 25 januari 2017 wordt de Corruption Perceptions Index 2016 gelanceerd. Houd onze website en social mediakanalen in de gaten voor de score van Nederland dit jaar.

“Corruptie kan verslagen worden als we samenwerken. Om machtsmisbruik en omkoping uit te roeien en licht te werpen op deals in achterkamertjes, moeten burgers samenkomen om de overheid te vertellen dat ze er genoeg van hebben”, aldus de voorzitter van Transparency International, José Ugáz.

Wij helpen ‘gewone’ mensen

Transparency International heeft 102 Advocacy and Legal Advice Centres (ALACs) opgezet, die 250.000 mensen hebben geholpen in meer dan 60 landen over de hele wereld. Hier zijn enkele van TI’s ALAC-medewerkers:

 

Wij helpen mensen die begrijpen dat corruptie vooral de armsten treft

De vijfenvijftig Carmela sliep thuis in Venezuela toen ze werd gewekt door gebons en geschreeuw vanuit de bovenverdieping van haar appartement, waar haar 27-jarige zoon Samuel woont. Zich naar boven haastend, vond ze politieagenten die Samuel in elkaar sloegen. Ze sleepten hem naar het plaatselijke politiebureau en eiste een steekpenning voor zijn vrijlating.

Carmela is een huishoudster levend van een laag inkomen. Ze heeft vier kinderen: de ene lijdt aan kanker; een ander pleegde zelfmoord en liet Carmela achter met haar vijf kleinkinderen om te verzorgen, waarvan de jongste slechts drie jaar is. Ze heeft geen geld om steekpenningen te betalen.

Met de hulp van de lokale leider van de gemeenschap, ging Carmela naar Transparency International Venezuela. Transparency International Venezula heeft toen contact opgenomen met de overheid actie geëist. Toen Carmela terugkeerde naar het lokale hoofdkwartier van de politie om de steekpenningen te betalen in ruil voor de vrijlating van Samuel, hield de Venezolaanse overheid toezicht. Zodra het geld in de handen van de politie kwam, arresteerden ze de betrokken agenten. Samuel werd vrijgelaten zonder betaling.

We moedigen mensen aan die zich uitspreken tegen corruptie

Toen Antoine Deltour voor het accountantskantoor PwC werkte, luidde hij de klok over geheime deals tussen multinationals en de Luxemburgse autoriteiten om hun belastingtarief te verlagen. Door de openbaarmaking, ondanks het feit dat deze het algemeen belang diende, kwam Deltour samen met zijn collega Raphaël Halet en de journalist die het verhaal publiceerde, in de rechtszaal terecht.

Op 29 juni 2016 kreeg Deltour een voorwaardelijke gevangenisstraf van 12 maanden en een boete van €1.500. Zijn beroep is aan de gang. We staan Deltour, Halet en Perrin bij, omdat we vinden dat klokkenluiders moeten worden beschermd, en niet worden vervolgd.

Naar aanleiding van het vonnis uitgesproken over de twee klokkenluiders en een journalist in het LuxLeaks belastingschandaal in Luxemburg, sprak Transparency International met Antoine Deltour – de spil in de LuxLeaks zaak.

Halverwege 2016 gaf Gasim Abdul Kareem informatie vrij waaruit bleek dat politici in de Malediven geld dat thuishoorde in de publieke schatkist hadden overgemaakt naar hun persoonlijke bankrekeningen. Daarvoor werd Kareem gearresteerd, gevangen gezet en veroordeeld. Maar zijn onthullingen waren in het algemeen belang. TI steunden zijn zaak en uiteindelijk ontving hij de minimumstraf en kwam vrij op 17 november 2016. Kareem werd geselecteerd voor TI’s Anti-corruptie Award 2016. TI strijd nu voor zijn gratie.

En we vechten om de corrupte ter verantwoording te roepen

TI heeft een nieuwe term voor corruptie door de staatshoofden en machtige mensen ontwikkeld. Onder Grand Corruption wordt machtsmisbruik op hoog niveau verstaan dat ten goede komt van weinigen en ten koste gaat van velen, en die ernstige en wijdverbreide schade aan individuen en de samenleving toebrengt. Dit soort corruptie gaat nog te vaak ongestraft.

We willen ervoor zorgen dat degenen die Grand Corruption begaan voor de rechter worden gebracht. TI wil van Grand Corruption een internationaal erkende misdrijf maken met ernstige straffen.

Toen de voormalige president van Panama Riccardo Martinelli het land ontvluchtte als gevolg van beschuldigingen van corruptie, heeft TI de huidige Panamese regering onder druk gezet om de vermeende corruptie tijdens de regeerperiode van Martinelli te onderzoeken. We hebben ook gepleit voor zijn uitlevering aan Panama vanuit de VS, zodat de Panamese rechter hem kan berechten.

Toen de voormalige president van Oekraïne, Viktor Janoekovitsj, zijn land ontvluchtte als gevolg van beschuldigingen van het stelen van meer dan 7,5 miljard dollar van het Oekraïnse volk, hebben we opgeroepen voor zijn arrest, het optreden van de huidige president bepleit, de sancties tegen degenen die hem hebben geholpen gesteund, maar vooral aangedrongen op de terugkeer van het geld. Met dat geld zouden veel ziekenhuizen en scholen gebouwd kunnen worden. Het kan levens redden.

Maar onze missie – een wereld vrij van corruptie – wordt niet zomaar bereikt. Bovenstaande kaart laat zien dat corruptie een plaag is over de hele wereld. Hoe donkerder het rood, hoe hoger de waargenomen niveaus van corruptie in de publieke sector. Help ons deze kaart helder geel te schilderen deze kaart helder geel. Help ons in de strijd tegen corruptie. Samen kunnen we deze strijd overwinnen.

“Together against Corruption”

Wil je graag meer weten? Schrijf je in voor onze tweewekelijkse nieuwsbrief of word lid van Transparency International Nederland. Door lid te worden van TI-NL versterk je de positie van TI-NL waardoor wij meer invloed kan uitoefenen op regelgeving en beleid. Zo kan ook in Nederland integriteit, inzichtelijkheid, verantwoording worden bevorderd en corruptie worden tegengaan. Sinds dit jaar heeft TI-NL ook een speciaal lidmaatschap voor jongeren tot 35 jaar: Young TI – de jonge beweging tegen corruptie.