Lobbyen is het beïnvloeden van beleid van overheden of instanties ten gunste van een specifieke zaak of beleidsdoel. In de Haagse politiek wordt heel wat gelobbyd: bedrijven, NGO's, werkgevers en werknemers proberen allemaal hun belang naar voren te brengen. Lobby heeft voordelen voor het wetgevingsproces. Het kan er voor zorgen dat alle stemmen worden gehoord in de politiek en maakt wetgeving beter omdat er meer informatie bij de politiek komt. Het kent echter ook risico's. Een voorbeeld van zo een risico is als er onvoldoende transparantie is. Bedrijven, organisaties of individuen kunnen dan disproportioneel veel invloed uitoefen op wetgeving en beleidsvorming. TI-NL pleit daarom voor meer transparantie en een gelijker speelveld.
Download het volledige rappport Lifting the Lid on Lobbying (PDF, Engelstalig)
Lobbying is any activity carried out to influence a government or institution’s policies and decisions in favour of a specific cause or outcome. Even when allowed by law, these acts can become distortive if disproportionate levels of influence exist – by companies, associations, organisations and individuals.
Onze aanbevelingen
- Leg de ‘legislative footprint’ of lobbyparagraaf vast in een wet. Alle wetsvoorstellen en - waar mogelijk - besluiten zouden een bijlage moeten hebben met daarin vermeld alle geconsulteerde partijen (zoals belangenvertegenwoordigers) en hun ingebrachte standpunten. Motiveer als opsteller van het voorstel waarom de ingebrachte input wel of niet is meegenomen in het voorstel.
- Ontwikkel een goed uitgerust onafhankelijk orgaan/autoriteit met een toezichthoudende en handhavende bevoegdheden met betrekking tot transparante en integere lobbyactiviteiten en de regels opgenomen in de gedragscode (afkoelperiode, belangenverstrengeling, geschenken, reizen etc.).
- Ontwikkel in samenspraak met relevante stakeholders een integriteitsstrategie voor de gehele publieke sector. Dit geldt ook voor de Eerste en Tweede Kamer. Neem hierbij de aanbevelingen uit de vijfde evaluatie van GRECO in acht. De strategie zou, onder andere, duidelijke normen en richtlijnen moeten bevatten voor communicatie tussen politici, ambtenaren en lobbyisten.
- Introduceer een wettelijk vastgelegde gedragscode voor lobbyisten. Leg duidelijke normen vast over de communicatie tussen belanghebbenden en de overheid. Formuleer richtlijnen ter verduidelijking van wat er verstaan wordt onder ethisch lobbyen. Deze gedragscode moet worden vastgesteld met inspraak van relevante stakeholders.
- Voer een wettelijk verankerd lobbyregister in. Dit register moet op zijn minst de volgende informatie bevatten over belangenbehartigers: wanneer en hoe er gelobbyd wordt, de geldelijke middelen die daarvoor beschikbaar zijn, welke partij(en) de lobbyist vertegenwoordigd, wie de lobby doelgroep is (e.g. politici, bewindspersonen, ambtenaren) en een weergave van het onderzoek die het standpunt onderbouwt. Een onafhankelijke autoriteit of toezichthouder dient toezicht te houden op dit register en de gedragscode voor lobbyisten. Informatie moet makkelijk toegankelijk zijn en op basis van open data standaarden worden gepubliceerd. Schaf na introductie van het nieuwe lobbyregister het bestaande register van de Tweede Kamer af.
- Waarborg in de wet- en regelgeving dat er een brede definitie van lobby wordt gebruikt. Zorg dat op zijn minst ieder die betaald wordt om te lobbyen en zij die anderszins lobbyen voor een belang onder definitie vallen. Pas deze definities eenduidig toe voor gehele overheid, de regering en de Eerste- en Tweede Kamer.
- Introduceer een bindende afkoelperiode (van minimaal twee jaar) voor alle voormalige ministers, staatssecretarissen en Tweede Kamerleden voordat ze kunnen gaan werken als lobbyist. Voor vertrek moeten zij toestemming krijgen van een onafhankelijke autoriteit die kan toetsen op het risico van belangenverstrengeling.
- Verbreed de huidige consultatieprocedures zodanig dat zij betekenisvolle participatie in alle stadia van het beleids- en wetgevingsproces mogelijk maken. Garandeer als overheid dat een veelzijdige weergave van belangen inspraak hebben. Maak de inbreng van consultaties openbaar op basis van het “openbaar, tenzij” principe.
- Introduceer een verplichting voor publieke en overheidsorganen om de resultaten van de consultatieprocedures te publiceren.
- Voer richtlijnen in voor de samenstelling van rondetafelbijeenkomsten, expertgroepen en andere beraadslaging met betrekking tot de selectie van experts en relevante stakeholders. Dit om evenwichtige belangenvertegenwoordiging te waarborgen.
- Professionaliseer de public affairs sector verder door, onder andere, trainingen over verantwoord lobbyen (e.g. Responsible Lobbying Guide) in stellen en deze te verbinden aan de ethische gedragscode.
Neem contact met ons op voor meer informatie.