Dinsdagavond hebben het Europees Parlement, de Europese Commissie en de Europese Raad een akkoord gesloten over een nieuw witwas beleid. Deze vierde EU-richtlijn tegen witwassen bevat onder andere een verplichting voor lidstaten om een centraal register te handhaven. Dit register bevat informatie over de uiteindelijke begunstigden achter brievenbusfirma’s, trusts en andere juridische constructies. Helaas heeft de EU hier een mogelijkheid laten liggen om informatie over uiteindelijk begunstigden daadwerkelijk transparant te maken. Het register is namelijk niet volledig openbaar.

Transparency International heeft vorige maand een brief gestuurd aan minister Dijsselbloem van Financiën met het verzoek de motie van de Tweede Kamer te ondersteunen en een openbaar register van uiteindelijk begunstigden in de context van de EU onderhandelingen voor de anti-witwasrichtlijn te ondersteunen. In deze motie werd er gesproken over een openbaar register.

Dijsselbloem heeft in zijn reactie op onze brief zijn steun geuit voor de motie. Wel stelde hij dat er een uitzondering op openbaarheid gemaakt zou moeten kunnen worden voor bepaalde persoonsgegevens, wanneer dat identiteitsfraude in de hand zou kunnen werken. Uitzondering op openbaarheid moet volgens Dijsselbloem ook gelden voor minderjarigen of anderszins handelingsonbekwame personen of voor personen die aannemelijk kunnen maken dat ze in gevaar worden gebracht door de openbaarmaking.

Hoewel de privacy van bepaalde personen zeker in acht genomen moet worden, beperkt de uiteindelijke richtlijn iedereen de toegang die niet kan aantonen dat ze daar een ‘legitiem belang’ bij hebben. Officiële instanties krijgen wel automatisch en onbeperkt toegang tot het register. Hetzelfde geldt voor bedrijven die verplicht de identiteit van hun klanten moeten controleren, zoals banken.

Carl Dolan, directeur van Transparency International EU, uit zich negatief uit over het beoogde systeem van de EU: ‘Een systeem dat de toegang beperkt, is waarschijnlijk moeilijker en duurder en kan worden gebruikt om het publiek toegang te ontzeggen.’ Controle vanuit de pers en het publiek op uiteindelijk begunstigden blijft hierdoor mogelijk aan ernstige beperkingen gebonden.

Dit is een opiniestuk van Wesley ter Weele.