Amsterdam, 23 november 2015 – Na de parlementaire enquête (2002) en de klimopzaak (vastgoedfraude, 2007) hebben de brancheorganisaties in het vastgoed in 2010 het Integriteit Overleg Vastgoedmarkt (IOV) opgericht. Het IOV heeft tot doel integriteit en integere werkwijzen te bevorderen over de gehele vastgoedketen heen, onbetrouwbare partijen en medewerkers te weren en als aanspreekpunt in de vastgoedsector voor overheidsinstanties te functioneren.

Na de genoemde incidenten, hebben nieuwe incidenten in de corporatiesector (parlementaire enquête Woningcorporaties, 2014) en fraude in de financiële sector opnieuw de noodzaak tot een focus op integriteit geleid. Inmiddels is het integriteitsbeleid aangescherpt bij de individuele brancheverenigingen.

Voorbeelden integriteit brancheorganisaties

Bouwend Nederland heeft sinds 2012 een nieuwe gedragscode, met concrete normen op het gebied van integriteit. Leden van de Vereniging van Institutionele Beleggers in Vastgoed (IVBN) met een directe vastgoedportefeuille zijn verplicht om:

• intern te voorzien in een vertrouwenspersoon of compliance officer;
• geen vastgoedtransacties voor eigen rekening en risico of in privé toe te staan;
• een klokkenluidersregeling te hebben, die melders van niet-integer gedrag beschermt;
• een incidentenregister bij te houden;
• vastgoedgerelateerde nevenfuncties van de eigen bestuurders extern te melden;
• customer Due Dilligence-onderzoek te verrichten;
• een transactieregister bij te houden;
• het vier-ogen-principe toe te passen bij vastgoedtransacties;
• facturen adequaat in te richten;
• contractspartijen te screenen;
• eigen medewerkers op integriteitsgevoelige functies te screenen.

Daarnaast beveelt IVBN hun leden aan in hun (externe of interne) jaarverslag en/of op hun website een eigen verklaring van het management afgeven over het intern gevoerde integriteitsbeleid in het verslagjaar. Een steekproef onder de leden van IVBN levert op dit punt een gemengd beeld op. Bij NS Stations was de melding: ‘Geen zoekresultaten voor “integriteit”‘ en ook bij APG Asset Management levert de zoekterm integriteit maar beperkte hits op. Bij Wereldhave is duidelijk wel gevolg gegeven aan de aanbeveling van IVBN, daar staat de Business Integrity Policy sinds 2011 online.

NEPROM vraagt alle (toekomstige en huidige) leden een Verklaring Omtrent het Gedrag te overleggen en een ‘eigen verklaring’ in te vullen en te ondertekenen, waarin wordt gevraagd naar interne controle, eventuele integriteitsschendingen, activiteiten om het onderwerp integriteit levend te houden, het transactieregister en de rol van de accountant daarbij alsmede de verantwoording via het jaarverslag. Bij de onafhankelijke Commissie Gedragscode, het meldpunt van NEPROM, is een beperkt aantal meldingen binnen gekomen, aldus de organisatie.

Ook de Nederlandse Vereniging van Makelaars (NVM) heeft een nieuw algemeen meldpunt ingesteld naar aanleiding van het IOV, dat afhankelijk van de inhoud meldingen doorgeleidt naar de interne tuchtrechtspraak, de Commissie Lidmaatschapszaken of de Geschillencommissie Makelaardij te Den Haag. Omdat makelaars en taxateurs vallen onder de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft), staan zij ook onder toezicht van het Bureau Toezicht Wwft.

Vastgoedmanagement Nederland (VGM NL) heeft ook een eigen meldpunt ingericht waar ernstige mistoestanden op de vastgoedmarkt of serieuze verdenking daarvan kunnen worden gemeld, en biedt een modelregeling aan voor het omgaan met interne meldingen bij haar leden.

Leden van Aedes zijn gebonden aan de Aedescode, die inhoudt dat de leden beschikken over:

• Een regeling over tegenstrijdige belangen en nevenfuncties voor bestuurders en commissarissen.
• Een klokkenluidersregeling.
• Een openbaar integriteitsbeleid en een integriteitscode.
• Een toetsingskader met de criteria die de corporatie hanteert bij (des-)investeringen en het aangaan van verbindingen.
• Customer due diligence-onderzoek (‘ken uw klant’), onder andere bij de aan- en verkoop van vastgoed.

De Governancecode Woningcorporaties is onderdeel van de AedesCode en geeft bestuurders en toezichthouders van woningcorporaties richtlijnen voor goed bestuur en toezicht. Aedes biedt online een voor corporaties ontwikkelde toolkit waarmee zij o.a. zelf integriteitsbeleid kunnen ontwikkelen, integriteitsdilemma’s kunnen bespreken en klokkenluidersregelingen kunnen inzien.

Ook de banken (FGH) en notarissen (KNB) hebben vanuit hun specifieke rollen aandacht voor integriteit en gedrag.