Amsterdam, 2 februari 2016 – De afgelopen drie dagen bracht Minister-president Rutte een bezoek aan Silicon Valley in Californië in het kader van innovatieve samenwerking. Samen met speciaal gezant van StartupDelta, Neelie Kroes, sprak Rutte actief met verschillende ondernemers in Silicon Valley. Zij brachten een bezoek aan multinationals als Facebook, Cisco, Tesla, Apple en Uber. Wat het bezoek nog interessanter maakte, is dat de Europese Commissie vorige week haar plannen presenteerde om belastingontwijking van grote bedrijven te bestrijden. Nederland als belastingparadijs en lidstaat van de EU was daarom beslist een interessante gesprekspartner voor Silicon Valley.
Bezoek Silicon Valley
Bedrijven uit Silicon Valley maken graag gebruik van gunstige belastingklimaten in enkele Europese landen waaronder Nederland. Onder hen zijn ook enkele bedrijven met wie premier Rutte de afgelopen dagen om tafel heeft gezeten. Zo heeft taxidienst Uber haar Europese hoofdkantoor in Amsterdam gevestigd en weet het via vennootschappen in Nederland te voorkomen dat het belasting over buitenlandse inkomsten betaalt in de Verenigde Staten. Ook Tesla heeft een hoofdkantoor in Amsterdam, wat tevens voor een groot deel samenhangt met het belastingklimaat. Google heeft weliswaar haar Europese hoofdkantoor in Ierland gevestigd, maar maakt ook met alle liefde gebruik van de gunstige Nederlandse belastingwetgeving in de zogenaamde ‘Double-Irish met een Dutch sandwich’-constructie. Hierbij wordt een Nederlandse dochteronderneming gebruikt om royaltybetalingen door te sluizen.
Dat de hardere aanpak van belastingontwijking van multinationals in de EU de sfeer heeft beïnvloedt bij de door Rutte bezochte bedrijven in Silicon Valley, ontkent hij: “Ik vind de verhoudingen niet slecht,” zo liet de premier weten in gesprek met het Financieele Dagblad. “Het is prima, zo houd je elkaar scherp. Er zullen altijd dingen zijn als grote bedrijven zaken doen over de Oceaan.” Ook bij Apple, dat op dit moment hevige discussies voert in Brussel over belastingbetalingen, ging het volgens Rutte helemaal niet over dat onderwerp: “Met hem ga ik niet spreken over belastingafspraken. We gaan praten over hoe we meer activiteiten van Apple naar Nederland kunnen halen.” Volgens de Minister-president is het belastingklimaat in Nederland helemaal niet zo gunstig voor multinationals, maar juist zeer helder: “We hebben een heel fatsoenlijk belastingklimaat in Nederland.”
Nederland belastingparadijs?
Nederland doet er inderdaad veel aan om duidelijk te zijn over het belastingstelsel tegenover multinationals. Bij de belastingdienst kunnen bedrijven checken of gebruikte belastingconstructies mogen. Op die manier kunnen bedrijven van tevoren bekijken wat wel en niet mogelijk is. Daarnaast heft Nederland geen belasting over winsten in het buitenland en rentes en royalty’s. Zo hoeven bedrijven zich geen zorgen te maken over het dubbel betalen van belasting. In veel gevallen maakt Nederland van tevoren afspraken over de belastingafdracht en verschillen de tarieven daarmee flink van de normale tarieven. Volgens een onderzoek van de Algemene Rekenkamer uit 2014 voldoet het belastingstelsel daarmee wel aan alle internationale eisen en is de controle van de Belastingdienst voldoende. Toch moet ook de Rekenkamer toegeven dat het systeem wel gevoelig is voor misbruik door ‘fiscale sluiproutes’ – ofwel belastingontwijking.
Het afgelopen jaar is het Nederlandse belastingklimaat wel verslechterd, zo blijkt uit een recent onderzoek van PwC en de Wereldbank. In de ranglijst die zij hebben opgesteld om het belastingklimaat van verschillende landen in kaart te brengen, is Nederland van de 23e naar de 26e plek gezakt. Binnen Europa staat Nederland op plek 9, onder Ierland, Denemarken, Noorwegen, Groot-Brittannië, Finland, Zwitserland, Luxemburg en Malta. Het afgelopen jaar zijn de premies voor werknemersverzekeringen gestegen waardoor de totale belastingdruk met twee procent gestegen is naar 41%. Het zakken zegt dus wellicht niet zoveel over het faciliteren van belastingconstructies voor multinationale bedrijven.
EU aanpak belastingontwijking
De voorstellen die vorige week door de Europese Commissie werden geïntroduceerd, zijn niet bijster ambitieus en bieden nog steeds gelegenheid voor slimme belastingconstructies. Desalniettemin is de toon gezet en begint het net om belastingontwijkende multinationals langzaam te sluiten. Steeds vaker treedt de Europese Commissie op tegen belastingconstructies van multinationals en dwingt het lidstaten belastingafspraken ongedaan te maken.
Ook Nederland kreeg met een dergelijk oordeel te maken en moest alsnog belasting heffen voor koffieconcern Starbucks. Dit kwam neer op een bedrag tussen de 20 en 30 miljoen. Luxemburg overkwam hetzelfde met een belastingafspraak met autofabrikant Fiat. Ook belastingparadijs Ierland ziet de bui al hangen en bereidt zich voor op een juridische strijd met de EU over de afspraken die het land heeft gemaakt met tech-bedrijf Apple. Afgelopen week bereikte Google een akkoord met de Britse regering over het betalen van achterstallige belasting. Maar in plaats dat dit tot tevredenheid bij de Europese Commissie stemde, leverde dit zowel Google als Groot-Brittannië veel kritiek op. De deal van €170 miljoen is danig in het voordeel van Google en zou verkapte staatssteun kunnen zijn. Het is duidelijk dat belastingontwijking door bedrijven een prioriteit wordt gemaakt voor de EU in 2016. Of het ook voor Nederland een prioriteit zal zijn, valt te bezien. De Europese plannen gaven in ieder geval een interessante draai aan het bezoek aan Silicon Valley.