Amsterdam, 12 mei 2016 ­– Deze week hoorde politicus Jos van Rey het Openbaar Ministerie twee jaar cel tegen hem eisen voor corruptie, witwassen en verkiezingsfraude. Daarnaast zou het OM graag zien dat Van Rey voor drie jaar geen publieke functie mag bekleden. Van Rey zou als wethouder in Roermond het vertrouwen van het openbaar bestuur geschaad hebben door informatie te lekken uit de vertrouwenscommissie bij de benoeming van een nieuwe burgemeester. Ook zou Van Rey smeergeld hebben aangenomen van zakenman Piet van Pol en geld hebben witgewassen via een adviesbureau.

Corruptie, witwassen en verkiezingsfraude

Het OM zette afgelopen dinsdag uitgebreid uiteen hoe wethouder Van Rey door Van Pol in de watten werd gelegd. De twee maakten samen met hun vrouwen tripjes naar vastgoedbeurzen, WK- en EK-voetbalwedstrijden en de Zuid-Franse vakantievilla van de projectontwikkelaar Van Pol. Ook vlogen ze regelmatig met de privéjet van de zakenman naar Cannes, Nice, München, Saint-Tropez en andere steden. Daar verbleven zij op kosten van het bedrijf van Van Pol in de duurste hotels.

Het OM presenteerde dinsdag een lange reeks van bedragen, bonnetjes en rekeningen: “Wij zullen uw uithoudingsvermogen wellicht op de proef stellen,” zo waarschuwde het OM. “Het OM wil hiermee met name het patroon van langdurige en stelselmatige bevoordeling zichtbaar maken. Vele kleine giften maken samen een grote.” In ruil voor de giften zou Van Rey gemeentelijke opdrachten aan Van Pol hebben gegund tegen een te hoge prijs. Dit kostte de gemeente Roermond ruim zes miljoen euro, zegt het OM. Van Rey zou volgens het OM ten minste 91 duizend euro aan giften en diensten van Van Pol hebben aangenomen.

Naast de gunstige behandeling van zakenman Van Pol misbruikte Van Rey volgens het OM zijn positie bij de benoeming van een nieuwe burgemeester voor de gemeente Roermond. Van Rey zou concrete vragen en gewenste antwoorden uit de sollicitatiecommissie door hebben gespeeld aan twee kandidaten voor het burgemeesterschap. Van Rey zelf noemde dit ‘klankborden’ en stelde dat dit ‘normaal is in Nederland’.

“Dat is geen klankborden, maar ordinair vals spelen. De wet en wereld van Van Rey is niet de wet en wereld die de rest van Nederland kent,” aldus het OM. Door het doorspelen van de informatie zou Van Rey partijgenoot Ricardo Offermans aan de positie van burgemeester hebben geholpen. Hier stond volgens het OM een wederdienst tegenover. Van Rey werd niet veel later als gedeputeerde voorgedragen door de VVD Limburg, waar Offermans de voorzitter van was.

Volgens het OM zou Van Rey zich ook schuldig hebben gemaakt aan witwassen via een adviesbureau op naam van zijn kinderen. Het bedrijf was in het leven geroepen om advies te geven aan jonge VVD’ers, maar het OM beweert dat Van Rey de touwtjes in handen zou hebben gehad bij het adviesbureau en zo betalingen kon ontvangen zonder daar belasting over te betalen. Deze betalingen kwamen niet alleen van het bedrijf van Van Pol; ook andere bedrijfjes uit de bouw- en vastgoedsector doneerde voor duizenden euro’s aan het bedrijf.

Tot slot zou Van Rey zich schuldig hebben gemaakt aan verkiezingsfraude. Bij de politicus thuis werden veel blanco stempassen en volmachten gevonden. Het OM is van mening dat deze door Van Rey konden worden gebruikt om op zichzelf te stemmen. “Stemmen bij volmacht is echter bedoeld voor mensen die bijvoorbeeld ziek zijn, niet om in bulk stemmen binnen te harken,” zo vertelde het OM afgelopen dinsdag.

Mogelijke vriendjespolitiek rondom Van Rey

Afgelopen week hoorden in dezelfde zaak ook medeverdachten Piet van Pol en oud-wethouder Tilman Schreurs een strafeis tegen zich. Projectontwikkelaar Van Pol hoorde net als Van Rey twee jaar cel tegen hem geëist voor omkoping; Schreurs zou als het aan het OM ligt 180 uur taakstraf moeten krijgen voor corruptie. “Het moet worden gezegd, de drie verdachten hebben met elkaar ook zeker hele goede dingen voor de stad Roermond teweeggebracht,” zo moest ook de officier van justitie erkennen. Maar met zijn drieën creëerde zij een bestuurscultuur van vriendjespolitiek, “waar dingen alvast onderling geregeld worden en waar het democratisch beslissingsproces verworden is tot een toneelstukje waarvan maar weinigen doorhebben dat het wordt opgevoerd.”

“Het lijkt erop alsof de verdachten zijn meegesleurd door hun eigen succes en onderweg hun moreel kompas zijn kwijtgeraakt.” De vriendschappelijke en zakelijke banden tussen Van Rey en Van Pol liepen voortdurend door elkaar, waardoor de integriteit van het openbaar bestuur in het geding is geraakt. De belangen van Van Pol hebben volgens het OM op momenten zwaarder gewogen dan het algemeen belang van Roermond: “Dat heet machtsbederf en vriendjespolitiek. En als die bestuurder vervolgens ook nog giften van die persoon aanneemt, dan gaat vriendjespolitiek over in corruptie.”

Wat zwaar volgens het OM zwaar moet wegen is de houding van Van Rey tijdens het proces. Van Rey heeft tijdens het proces een ‘totaal gebrek aan inzicht in de strafwaardigheid van zijn handelen’ laten zien. Tijdens de zitting maakte Van Rey regelmatig afkeurende gebaren en ook liep hij tot twee keer toe de rechtszaal uit. Zijn gedrag vindt het OM ‘onwaardig voor een voormalig wethouder, Tweede en Eerste Kamerlid en huidig gemeenteraadslid en Statenlid.’

Van Rey perplex

De politicus reageerde furieus op de strafeis: “Ik ben totaal perplex. Ze gaan als een olifant in een porseleinkast tekeer. Dit is te absurd voor woorden.” Tijdens de rechtszaak stelde Van Rey steeds dat de vriendschap met Van Pol al meer dan 30 jaar teruggaat en dat de giften van Van Pol meestal privéreizen waren. Hij liet weten dat ‘bevriend zijn’ op zichzelf niet strafbaar zou moeten zijn en het ‘verduveld moeilijk’ was om het verhaal van het OM – ‘vol met leugens’ – aan te moeten horen. “Ik schaam me voor dit land als het OM op deze wijze families kapot kan maken,” sprak Van Rey naderhand.

Van Rey heeft altijd ontkend Van Pol aan opdrachten te hebben geholpen: “Nooit! Welke ontwikkelaar iets zou gaan doen is mij een worst. Ik doe niks stiekem, zo zit ik niet in elkaar.” Ook projectontwikkelaar Piet van Pol liet weten dat de giften niks met omkoping hadden te maken: “Ik wou alleen gezellige mensen mee naar het voetbal. Er is een onderscheid tussen vriendschap en giften. Ook als Jos van Rey geen wethouder was geweest, had ik hem even goed meegenomen. Want hij kan best gezellig zijn.” Ook de beschuldiging van witwassen wijst Van Rey van de hand: “Politiek kunt u mij alles verwijten. Maar dat ik hier de zaak doelbewust… Nee, daar kan ik niet tegen.”

De zaak zal op 23 en 24 mei voortgezet worden, waar Van Rey de kans krijgt zijn verdere verdediging te voeren. Naar alle waarschijnlijkheid volgt de uitspraak van de rechtbank in juli.