Amsterdam, 1 augustus 2016 – Vorige week publiceerde het International Consortium of Investigative Journalists (ICIJ) in samenwerking met Afrikaanse mediapartners, nieuwe onthullingen uit de Panama Papers rondom offshore bedrijven in Afrika. Uit recentelijk onderzoek blijkt dat bedrijven uit 52 van de 54 landen in Afrika gebruik maakte van offshore-constructies opgezet door Mossack Fonseca. Dit betreft bedrijven in olie, gas, mijnbouw en diamantwinning maar ook in safari’s, krokodillenleer en bloemen.
Panama Papers: offshore-constructies ontnemen miljarden
Jaarlijks ontvangt Afrika meer dan €45 miljard aan buitenlandse hulp. Uit een schatting van de Verenigde Naties (VN) blijkt echter dat ongeveer dezelfde hoeveelheid aan geld verloren gaat als gevolg van illegale geldstromen, waarbij offshore bedrijven een belangrijke rol spelen. De nieuwe onthullingen in de Panama Papers leggen details bloot over het misbruik van zakelijke geheimhouding en verborgen rijkdom in Afrika. Het onderzoek omvat onder andere nieuwe details over de centrale plaats van de tussenpersoon in de vermoedelijke steekpenningen van honderden miljoenen dollars in olie- en gascontracten in Algerije, maar ook in andere uiteenlopende sectoren in de rest van Afrika.
Recente onthullingen Panama Papers in Afrika
De Panama Papers tonen hoe politici en belanghebbenden in mijnbouw, olie en gas profiteren van geheimhouding en dubieuze overdrachten van miljoenen euro’s. In 44 van de 54 Afrikaanse landen op een continent waar veel landen afhankelijk zijn van de inkomsten uit natuurlijke hulpbronnen, werd gebruik gemaakt van offshore-constructies om belasting te ontwijken in de olie, gas en mijnbouw. In totaal omvatten de Panama Papers 1400 bedrijven waarvan de naam alleen al wijst op activiteiten in de winningsindustrieën. Hiervan zijn er zeker 37 betrokken in strafrechtelijke procedures of overheidsonderzoeken met betrekking tot natuurlijke hulpbronnen in Afrika.
In het olierijke Algerije is een onderzoek gaande naar bijna $275 miljoen aan vermeende steekpenningen betaald door middel van een cluster van offshore bedrijven om contracten voor de aanleg van olie- en gaspijpleidingen met een waarde van $10 miljard veilig te stellen. Twaalf van de zeventien bedrijven verwikkeld in deze constructie zouden zijn opgezet door Mossack Fonseca en Italiaanse onderzoekers beschreven een van deze bedrijven als een “web van illegale geldstromen” die miljoenen dollars van onderaannemers doorsluisde naar een reeks ontvangers waarvan de identiteit nog achterhaald moet worden.
Dit is slechts een van de vele schandalen onthuld door de Panama Papers. Verder zouden er minimaal dertig Afrikaanse safaribedrijven zijn verbonden met offshore-bedrijven die voornamelijk zijn opgenomen op de Britse Maagdeneilanden. Ook in andere sectoren werd grof gebruik gemaakt van de offshore-constructies lopend via de Britse Maagdeneilanden, onder andere voor diamantwinning in Angola en Zuid-Afrika, voor telecommunicatie- en internet bedrijven in Nigeria en voor de voedselindustrie in Ghana.
Reactie Mossack Fonseca op onthullingen Panama Papers
Mossack Fonseca weigerde om gedetailleerde vragen vanuit het ICIJ te beantwoorden. Zij vertelde het ICIJ dat “ons kantoor, net als veel bedrijven over de hele wereld, biedt geregistreerde dienstverleners die dienen als tussenpersonen voor onze professionele klanten (zoals advocaten, banken en trusts). Als een geregistreerde dienstverlener helpen we slechts erkende bedrijven, en voor we overeenkomen op enigerlei wijze te gaan werken met een klant, voeren wij een grondige due-diligence procedure uit, een die in alle gevallen voldoet en aan alle relevante lokale regels, voorschriften en normen overschrijdt waar wij en anderen aan gebonden zijn zijn gebonden.”
Verder verklaarde Mossack Fonseca het volgende: “We volgen zowel de letter als de geest van de wet. Omdat we dat doen, zijn we in veertig jaar tijd niet een keer beschuldigd van crimineel vergrijp. We zijn trots op het werk dat we doen, ondanks de recente en opzettelijke pogingen van sommigen om het verkeerd te karakteriseren.”
Oproep aan wereldleiders
De huidige president van Nigeria, Muhammadu Buhari, heeft wereldleiders opgeroepen meer te doen om Afrikaanse landen te helpen in de bestrijding van corruptie en witwassen en offshore-constructies aan te pakken.
“Elke dollar overgeheveld door middel van vuile deals en corruptie aan offshore belastingparadijzen maakt het levensonderhoud en het voortbestaan van de gemiddelde Afrikaanse onzekerder”, zei Buhari in een toespraak op de anti-corruptie-top in Londen een maand na de release van de Panama Papers.