Amsterdam, 9 september 2016 – SBM Offshore wil de aanklacht tegen de klokkenluider intrekken. Dat heeft een lid van de Raad van Bestuur afgelopen dinsdag bevestigd tegenover NRC. Volgens hem wil SBM zich “nu verder op de wereld van vandaag richten, en niet op de wereld van gisteren”. Hoewel het stopzetten van de procedure nog niet is geformaliseerd, betekent intrekking in de regel ook dat de zaak van de baan is. De klokkenluider zou nu zelf dreigen stappen te nemen tegen SBM. 

SBM in smeergeldaffaire

SBM Offshore is een toeleverancier van de olie-industrie en bouwt en verhuurt drijvende platforms voor de opslag en overslag van olie en gas. In 2012 kwam met behulp van een klokkenluider aan het licht dat het bedrijf in Equatoriaal Guinea, Angola en Brazilië via agenten smeergeld had betaald om opdrachten binnen te halen. De klokkenluider verspreidde toen, onder meer via Wikipedia, interne documenten die zouden bewijzen dat SBM verwikkeld was in een smeergeldaffaire.

In 2012 werd een intern onderzoek naar de misstanden gestart, waar de klokkenluider aan meewerkte. Gaandeweg het onderzoek zou frictie ontstaan zijn tussen de klokkenluider en een voormalig bestuurslid van SBM, waarna de klokkenluider is vertrokken met een regeling. Naar verluidt heeft hij zich later weer bij SBM gemeld om een grotere ontslagvergoeding op te eisen, naar eigen zeggen omdat hij niet meer aan werk kon komen. Vanaf dat moment typeerde SBM de klokkenluiders als een ‘afperser‘.

SBM klaagt klokkenluider aan

In oktober 2015 begon SBM een zaak tegen de klokkenluider, om ervoor te zorgen dat hij geen openbare ‘onterechte verwijten’ meer kon maken over SBM of het bestuurslid. SBM eiste in de rechtszaak in Rotterdam rectificatie van de beschuldigingen van de klokkenluider via een paginagrote advertentie in de Financial Times en een schadevergoeding van 500.000 euro. Ook vroeg SBM de rechtbank te beslissen dat de klokkenluider op last van een dwangsom nooit meer over SBM Offshore zou mogen praten.

De klokkenluider bracht in reactie een persbericht uit, waarin hij inging op de rechtszaak. Volgens de klokkenluider heeft het olieservicebedrijf in zowel Nederland als Brazilië de financiële markten misleid door informatie over de omkooppraktijken langdurig te verhullen. Hij vond dat SBM met de zaak trachtte “to silence the whistle-blower (…) [and] to whitewash its criminal activities through this civil case against me.”

Volgens de advocaat van de klokkenluider kan SBM de zaak niet eenzijdig intrekken. De klokkenluider wil dat de rechter zich juist wel uitspreekt in de civiele zaak. Er loop overigens ook nog een strafzaak in Monaco tegen de klokkenluider vanwege afpersing, na aangifte van SBM aldaar.

De schikkingen van SBM

In 2014 trof SBM een schikking met het Openbaar Ministerie in Nederland van 240 miljoen dollar. In juli 2016 onderhandelde SBM Offshore een schikking van 162,8 miljoen dollar (146 miljoen euro) aan de Braziliaanse autoriteiten en opdrachtgever Petrobras, plus een ontneming van 112 miljoen dollar (101 miljoen euro). Deze schikking moest alleen nog goedgekeurd worden door de Vijfde Kamer (de Corruptiekamer) van het Braziliaanse Openbaar Ministerie. De Corruptiekamer heeft de schikking begin september afgewezen.

Over de motivatie van deze afwijzing bestaat vooralsnog onduidelijkheid en SBM geeft aan dat het om opheldering heeft gevraagd. ABN Amro heeft uit een schriftelijke toelichting af kunnen leiden dat de justitie meer informatie wil over de manier waarop het schikkingsbedrag is berekend. Het Braziliaanse OM heeft de zaak doorverwezen naar een nieuwe openbaar aanklager. 

Naast Brazilië loopt er sinds februari 2016 (opnieuw) een onderzoek van de Amerikaans autoriteiten naar SBM Offshore. Het Amerikaanse Ministerie van Justitie (DOJ) heeft het onderzoek naar buitenlandse omkoping van het Nederlandse SBM Offshore heropend, liet het bedrijf op haar website weten. Toen in november 2014 een schikking werd getroffen met het Nederlandse Openbaar Ministerie liet het bedrijf nog weten dat de DOJ het onderzoek had gesloten en had besloten niet over te gaan op vervolging. Of zij na een eventuele Braziliaanse schikking opnieuw de zaak sluiten, is nog niet duidelijk.