Amsterdam, 5 oktober 2016 – Hoewel het gedrag van oud-leden van de Europese Commissie, Jose Manuel Barroso en Neelie Kroes, volgens veel Europarlementariërs laat zien dat de interne gedragscode niet deugt, maakte Eurocommissaris Pierre Moscovici dinsdag in een debat met het Europees Parlement bekend dat de affaires met de twee oud-leden vooralsnog geen reden zijn voor de Europese Commissie om de gedragsregels tegen belangenverstrengeling aan te passen.
Europarlementariërs pleiten voor aanscherping gedragsregels
Een overgrote meerderheid in het Europees Parlement geeft aan dat de huidige interne gedragscode van de Europese Commissie niet deugt en er werd tijdens het debat dinsdag gepleit voor aanscherping van de gedragsregels, al ontbrak consensus over de manier waarop. Waar sommige Europarlementariërs pleiten voor een afkoelingsperiode voor oud-commissarissen van drie jaar, in plaats van de huidige anderhalf jaar, geven anderen aan dat de Europese Commissie kieskeuriger moet worden in welke overstappen ze aanpakken (bijvoorbeeld van een bepaalde positie naar een bepaalde sector). Ook werd door enkele Europarlementariërs gesteld dat Brussel zelf veel strenger moet optreden: nu wordt vaak aan de voormalig commissarissen overgelaten of de overstap naar een bedrijf wel of niet kan.
De Europese Commissie zou volgens Eurocommissaris Moscovici al over ‘sterke’ gedragsregels beschikken in vergelijking met de meeste EU-lidstaten en andere Europese instellingen. In het debat gaf hij aan begrip te hebben voor de emoties rondom Barroso en Kroes, maar dat hun individuele rechten tegelijkertijd moeten worden gerespecteerd. Echter, Kroes is met haar niet-gemelde bestuurspost verbonden aan een Bahama-vennootschap, formeel in overtreding van de gedragscode voor Eurocommissarissen, op grond waarvan mensen die deze functie bekleden geen enkele nevenactiviteit mogen vervullen. Moscovici beloofde het Europees Parlement te blijven informeren over het onderzoek dat nu wordt verricht naar de mogelijke overtreding van de gedragsregels door Barroso en Kroes.
Achtergrond: voormalig Eurocommissarissen in opspraak
Voormalig voorzitter van de Europese Commissie, José Manuel Barroso, kwam eerder dit jaar in kwaad daglicht te staan, omdat hij een Europese topbaan bij de Amerikaanse zakenbank Goldman Sachs heeft geaccepteerd. De bank speelde een belangrijke rol in de uitbraak van de crisis van 2008 en gaf naar verluidt verkeerde adviezen aan Griekenland. Men vroeg zich af of een voormalig voorzitter van de Europese Commissie na een afkoelingsperiode überhaupt wel met een dergelijk bedrijf in zee zou mogen gaan. Barroso zou bovendien in zijn jaren in Brussel minstens drie miljoen euro hebben bijverdiend en daarnaast nog eens zes miljoen euro verdiend hebben met adviezen over hoe Londen zonder al teveel nadeel of schade door de Brexit heen kan komen.
Hierna volgde de kwestie Neelie Kroes, voormalig Eurocommissaris voor mededinging tussen 2004 en 2009 en voor de digitale agenda van tussen 2009 en 2014, en huidig adviseur bij taxibedrijf Uber en de Amerikaanse bank Merrill Lynch. Door de Bahama Leaks, het niet-transparante handelsregister van de Bahamas, gedeeld met ICIJ door een klokkenluider, werd bekend dat Neelie Kroes een bestuursfunctie bij een bedrijf op de Bahama’s tijdens haar periode als Eurocommissaris nooit heeft opgegeven.
Volgens veel Europarlementariërs laat het gedrag van beide oud-leden van de Europese Commissie zien dat de interne gedragscode niet deugt en dat er een ‘draaideur’ bestaat tussen politiek en bedrijfsleven.
Duidelijke straffen op overtreding gedragsregels
Er zouden volgens de Europarlementariërs ook duidelijkere straffen moeten staan op de overtreding van de gedragsregels. Virginie Rozière van de Europese, sociaal-democraten stelde dat de regels te vaag zijn. “We hebben tanden nodig zodat het vertrouwen kan worden hersteld”, aldus Rozière.
Wat er met de in opspraak geraakte oud-commissarissen gaat gebeuren is vooralsnog onduidelijk. De zaak-Barroso ligt bij de ethische commissie, die nu ook mag meewegen dat Barroso al in zijn tijd als commissievoorzitter nauwe banden met Goldman Sachs onderhield. Met Kroes is huidig voorzitter van de Europese Commissie, Jean Claude Juncker, zelf in gesprek gegaan. Juncker heeft de affaire rond Neelie Kroes nu voorgelegd aan de interne integriteitscommissie. Dat is dezelfde commissie die hij eerder vroeg te kijken naar mogelijke belangenverstrengeling door Barroso. Barroso en Kroes zouden hun pensioenrechten kunnen verliezen, maar onduidelijk is of dat gaat gebeuren.
De fractieleider van de Europese Volkspartij, Manfred Weber, wil wachten op de uitkomst van het onderzoek. Een groot deel van de sociaaldemocratische fractie acht dat echter overbodig en vindt dat Juncker hun toegangspas in moet nemen en bij de Europese rechter moet vragen om intrekking van hun pensioen. Over de gedragscode – de ‘strengste van Europa’, zoals Brussel tot op de dag van vandaag volhoudt – deelt het Europees Parlement in ieder geval dezelfde mening: de gedragsregels moeten snel worden aangescherpt. Daarmee sluit het aan bij de oproep van duizenden petitie-ondertekenaars, ook onder Europees ambtenaren, en de Europese ombudsman.