Amsterdam, 8 december 2016 – Nog altijd zorgt Nederland niet voor voldoende borging van de integriteit van Kamerleden voor wat betreft hun omgang met lobbyisten. Dat concludeert GRECO (Group of States against Corruption) in het tussentijdse nalevingsverslag van Nederland met betrekking tot de Preventie van corruptie met betrekking tot parlementsleden, rechters en aanklagers van 17 oktober jl. Dit verslag werd 5 december jl. door ministers Plasterk en Van der Steur aan de Tweede Kamer aangeboden.
Het verslag van de vierde evaluatieronde over Nederland werd aangenomen in juni 2013 en is na goedkeuring door Nederland op 18 juli 2013 openbaar gemaakt. In het nalevingsverslag dat door GRECO werd aangenomen in juni 2015 werd vastgesteld dat Nederland slechts twee van de zeven aanbevelingen op bevredigende wijze heeft uitgevoerd of aangepakt. Gelet op dit resultaat, stelde GRECO vast dat de geringe mate van naleving “globaal onbevredigend” was.
Van dat stempel is Nederland inmiddels wel af: “het huidige niveau van naleving met de aanbevelingen [is] niet meer ‘globaal onbevredigend’ “. Wel is de aanbeveling op het gebied van regulering van lobbyen dus nog niet op orde.
Lobbyregulering
GRECO beveelt aan dat er voor Eerste en Tweede Kamerleden gedragscodes worden opgesteld en goedgekeurd. Het gaat hierbij vooral om richtsnoeren voor de preventie van belangenverstrengeling, geschenken en andere voordelen, nevenactiviteiten en financiële belangen, openbaarmakingsvereisten, misbruik van informatie en contact met derden zoals lobbyisten. Hoewel beide Kamers hun Reglement van Orde hebben aangepast voor enkele van de eerste punten, is dit voor het laatste punt, “contact met derden, zoals lobbyisten”, niet gebeurd.
GRECO snapt niet waarom het niet mogelijk is ten aanzien van het contact met derden principiële richtlijnen voor Kamerleden op te stellen en benadrukt dat het doel van dit deel van de aanbeveling niet is om parlementariërs te verplichten ieder afzonderlijk contact met lobbyisten en overige derden te melden, maar om passende richtsnoeren te bieden over de ‘geboden en verboden’ in dergelijke situaties.
Dit is precies wat TI-NL in 2015 ook heeft aanbevolen: “Evalueer de gedragscodes voor Kamerleden en voor de publieke sector. Pas de codes aan zodat zij heldere normen bevatten over lobbyactiviteiten en over de communicatie tussen ambtenaren of parlementsleden en lobbyisten. Een raadpleging van alle belanghebbende partijen dient onderdeel uit te maken van deze evaluatie.”
Dat het initiatief ‘Lobby in Daglicht’ van PvdA Kamerleden Lea Bouwmeester en Astrid Oosenbrug, waar de Nederlandse regering zich mee verweerde, in de toekomst kan leiden tot een bepaalde vorm van regulering op dit gebied nam GRECO “ter kennisgeving aan”. Dit initiatief bevindt zich op dit moment nog in “een zeer vroeg stadium”, aldus GRECO.
In januari 2017 zal het voorstel van Bouwmeester en Oosenbrug pas in de Kamer besproken worden. De Kabinetsreactie op het voorstel van vorige maand liet nog te wensen over.
Nederland moet uiterlijk op 31 juli 2017 een verslag te overleggen over de voortgang bij de tenuitvoerlegging van de openstaande aanbevelingen.