Amsterdam, 20 december 2016 – Op de slotconferentie van de Week van de Integriteit, georganiseerd door de International Chamber of Commerce (ICC) hebben publieke en private partijen, academici en het maatschappelijk middenveld de Integriteitsagenda voor 2017 vastgesteld. Kern van de boodschap is dat de focus meer op ethisch gedrag binnen organisaties moet komen te liggen, en minder op regels. De eerste Integriteitsagenda zal einde 2017 tijdens de tweede Week van de Integriteit worden geëvalueerd.
Eerste Week van de Integriteit: 35 partners voor meer aandacht integriteit
Tijdens de Week van de Integriteit is door de 35 partners (waaronder Transparency International Nederland) samengewerkt om de bewustwording van integriteit in en tussen organisaties te vergroten. Zo publiceerde EY iedere dag een artikel en organiseerde ICC in samenwerking met het Ministerie van Buitenlandse Zaken een seminar over zakelijke integriteit. Ook werden er columns geschreven, bijvoorbeeld door het IFFC, KPMG en door Nationale Ombudsman Reinier van Zutphen, die zijn wekelijkse column in de Telegraaf aan integriteit wijdde.
Daarnaast zijn er door ICC en haar partnerorganisaties verschillende bijeenkomsten georganiseerd, waaronder een cinema session voor Young TI, de jonge beweging tegen corruptie. Transparency International Nederland heeft tijdens deze cinema session op 8 december de indringende documentaire “Shadow World” van Johan Grimonprez vertoond, die de schimmige wereld van corruptie en macht achter de wapenhandel in beeld brengt. Andrew Feinstein, de Zuid-Afrikaanse schrijver van het gelijknamige boek waar Grimonprez zijn documentaire op baseerde, kwam speciaal voor deze gelegenheid naar Nederland, waar hij met ons in debat is gegaan over corruptie in de wereldwijde wapenhandel.
Slotconferentie van de Week van de Integriteit
De Slotconferentie van de Week van de Integriteit, op 9 december, kon rekenen op een zaal vol managers, academici, directieleden, integriteits- en compliance professionals afkomstig uit het bedrijfsleven, de overheid en het maatschappelijk middenveld. De uitwisseling van kennis en ervaring tussen publieke en private organisaties werd door de deelnemers gewaardeerd. Plenair gingen Henk Broeders (voorzitter ICC Nederland), Reinier van Zutphen (Nationale Ombudsman), Hans van der Vlist (directeur FIOD) en Sylvie Bleker (Hoogleraar aan de Vrije Universteit Amsterdam) met de zaal in gesprek. Later werd integriteit tijdens workshops van KPMG, FIOD, Ministerie van Defensie, Houthoff Buruma, ABN AMRO en ICC/Siemens, telkens in een andere context behandeld.
Publieke en private partijen komen tot Integriteitsagenda voor 2017
Op de Slotconferentie werd door de sprekers en de zaal de Integriteitsagenda voor 2017 vastgesteld. Kern van de boodschap is dat de focus meer op ethisch gedrag binnen organisaties moet komen te liggen, en minder op regels. De eerste Integriteitsagenda zal einde 2017 tijdens de tweede Week van de Integriteit worden geëvalueerd.
Integriteitsagenda 2017: meer focus op ethisch gedrag, minder op regels
1. Versterk de bewustwording over risico’s van corruptie door voorlichting en training;
2. Onderken het belang van ethisch gedrag bij zakendoen; integriteit vraagt een bedrijfsculturele aanpak, ver voorbij het eenvoudig stellen van normen en regels;
3. Onderken het belang van een gezamenlijke aanpak, ‘collective action’;
4. Dereguleer; de regeldruk is nu veel te hoog terwijl de focus op ethisch gedrag belangrijker is;
5. Overheden, financiële instellingen: maak een concreet stappenplan hoe de integriteit geïnternaliseerd zal worden zodat deze een inherent onderdeel vormt bij al hun optreden;
6. Overheden: Draag zorg voor integer beeld van de overheid o.a. bij (implementatie) gedragscodes;
7. Zorg voor meer aandacht voor ‘burgerschap’ en integriteit in het onderwijs;
8. Stimuleer zelf-melden van gevallen van corruptie, fraude en witwassen;
9. Benadruk de positieve effecten van integriteit en integer werken binnen organisaties;
10. Leiderschap in organisaties is cruciaal; iedereen is een voorbeeld;
11. Motiveer, stimuleer en faciliteer medewerkers intrinsiek om integer te handelen;
12. Deel kennis (good practices) en krachtige voorbeelden over integer zakendoen onderling;
13. Zorg binnen organisaties voor een bespreekcultuur in plaats van een aanspreekcultuur;
14. Integriteit is niet een opzichzelfstaand iets, maar een onderdeel van een groter geheel.
Klokkenluiders
In de middag werd een workshop verzorgd door de COID over gezamenlijk leren en het delen van ethische vraagstukken met opvolgers. Daarin werden door de deelnemers ‘best-practices’ gedeeld hoe medewerkers dilemma’s kunnen bespreken, waarbij Defensie als voorbeeld diende. Kapitein Lenny Koppert (specialist kwaliteit binnen het P&O-domein van DPOD) en Miriam de Graaff (Centrale Organisatie Integriteit Defensie) vertelden over het project Moreel Beraad dat binnen P&O wordt gehouden. Sinds anderhalf jaar spreken P&O-medewerkers in intervisiegroepen met elkaar over ethiek en integriteit.
De dag werd afgesloten met een gesprek tussen Paul Loven (voorzitter van het Huis voor Klokkenluiders) en Victor van Wulfen (ex-klokkenluider en vlieger bij de Koninklijke Luchtmacht). Vlieger van Wulfen vertelde wat hij als klokkenluider meemaakte en hoe zijn zaak een klokkenluiderszaak werd.
“Wat maakt iets tot klokkenluiderszaak? Als de organisatie zich geheel richt op de melder in plaats van op de melding”, aldus van Wulfen.
Eerder deze maand, tijdens de internationale mini-campagne in het kader van de week van klokkenluiden van Transparency International, deelde Victor van Wulfen zijn verhaal in een interview met Transparency International Nederland.
Internationale Anti-Corruptie Dag – Verenigde Naties
De conferentie viel, niet toevallig, samen met de Internationale Anti-Corruptiedag van de Verenigde Naties. Op 9 december 2004 werd de VN Anti-corruptie conventie (UNCAC) bekrachtigd. Ook in de duurzame ontwikkelingsdoelen (SDG’s) pleiten de Verenigde Naties voor een georganiseerde aanpak van corruptie.