Amsterdam, 23 februari 2017- Afgelopen dinsdag stemden de Europese ministers van Financiën unaniem in met nieuwe regels die belastingontwijking van grote multinationals zoals Apple en Google tegengaat. Hierdoor wordt het voor, vooral Amerikaanse, multinationals een stuk moeilijker om via Europa belasting te ontwijken. De nieuwe wetgeving dicht het gat waardoor de multinationals konden ‘shoppen’ in verschillende landen en als gevolg niet of nauwelijks belasting betaalden.
De Europese Commissie schat dat in Europa ongeveer 100 miljard euro wordt misgelopen door belastingontwijking en ontduiking. In Europa bestaan door verschillen in wetgeving tussen EU-landen en niet-EU landen mogelijkheden om belasting te ontwijken. Hierdoor kunnen multinationals misbruik maken van/ profiteren van de aantrekkelijke belastingregimes in Europa. Dit gebeurt door specifieke nevenconstructies, waardoor vooral Amerikaanse bedrijven in een Europees land geen belasting hoeven betalen of van in twee landen aftrekbaarheid genieten. Hier zijn vooral ontwikkelingslanden de dupe van. De winst die de multinationals in deze ontwikkelingslanden behalen kunnen via Europese sluiproutes wegsluizen naar belastingparadijzen.
Nederland als facilitator van belastingontwijking
Alleen al via zogenaamde Nederlandse brievenbusfirma’s lopen ontwikkelingslanden jaarlijks 460 miljoen euro mis terwijl juist vaak deze landen het geld hard nodig hebben. Nederland speelt al jaren een grote rol in het faciliteren van belastingontwijking. Minister Dijsselbloem stelt dat ‘Nederland lang onderdeel is geweest van het faciliteren van belastingontwijking. Dat mocht, we hielpen daar zelfs bij. Daarvan hebben we al een paar jaar geleden gezegd: we gaan ermee ophouden’.
Door dit besef en onthullingen zoals de Panama Papers, steeg de toenemende druk op de ministers om iets aan het belastingvriendelijke klimaat voor multinationals te veranderen. Dit heeft als resultaat geleid tot het akkoord dat afgelopen juni is bereikt met als doel het tegengaan van belastingontwijking. Door meer transparantie binnen bedrijven kan een duidelijkere weergave van de bedrijfsactiviteiten in bepaalde landen worden geschetst en zo kan belastingontwijking- en ontduiking worden tegengegaan. Daarnaast zou een eerlijker belastingsysteem, waarbij overheden samenwerken om belastingregels aan te scherpen, zorgen voor minder belastingontwijking.
Overeenkomst is stap in goede richting
De overeenkomst van de ministers afgelopen dinsdag is dan ook een grote stap in de goede richting. Eurocommissaris Pierre Moscovici stelde: ‘Vandaag beleven we opnieuw een succesverhaal in onze campagne voor eerlijke belasting’. De volgende stappen zijn het behalen van meer transparantie van multinationals over hun winsten in verschillende Europese landen en hun activiteiten op belastingparadijzen. Verder moeten belastingparadijzen die niet willen meewerken op een zwarte lijst komen te staan.
Het wetsvoorstel gaat in 2020 van kracht. De Europese Commissie oogde op een verwezenlijking in 2019, maar onder druk van onder andere Nederland is dit opgeschoven naar 2020. Dit is een compromis, want de VVD eiste in eerste instantie dat de sluiproute tot 2024 open zou blijven. Onder druk van de Tweede Kamer heeft de regering uiteindelijk toch ingestemd met het ingaan van de regelgeving vanaf 2020. Het Europese Parlement moet het wetsvoorstel ook nog goed keuren.
Door meer transparantie binnen bedrijven en een eerlijker belastingsysteem kan belastingontwijking dus tegen worden gegaan. De nieuwe ontwikkeling op het gebied van wetgeving van de Europese Unie zal hier aan bijdragen door de gaten in de wetgeving te dichten. Het is een stap in de goede richting, die helaas nog een aantal jaar op zich laat wachten. Hopelijk zet de Europese Unie de komende tijd meer stappen in deze richting om het probleem van belastingontwijking gronding aan te pakken en niet meer te tolereren en zullen ook andere landen en gebieden hier een voorbeeld aannemen.