Amsterdam, 21 februari 2017 – Het nieuwe onderzoeksrapport “The Big Spin: corruptie en de groei van gewelddadig extremisme” van Transparency International Defence & Security wijst uit dat terreurorganisaties zoals Islamitische Staat (IS) zullen blijven voortbestaan, zolang de systematische corruptie toegepast bij het rekruteren van IS-leden niet wordt aangepakt. Corruptie zorgt ook voor een dramatische verzwakking van staatsinstellingen, waardoor ze niet effectief om kunnen gaan met de dreiging van extremistische groeperingen.
Het onderzoek bevat een analyse van het post-revolutionaire Libië en de daaropvolgende opkomst van militante groeperingen. Van de 150 voormalige en huidige strijders die zijn geïnterviewd, gelooft bijna twee derde dat de post-revolutionaire periode niet minder corrupt is dan het Kadhafi-tijdperk. Bronnen bevestigen dat IS betrokken is geweest bij omkoping van ambtenaren in Libië en Egypte in de uitwisseling van grondstoffen en wapens, terwijl IS-leden al rondrijdend in luxe auto’s werden gezien in Libië.
Het rapport wijst uit dat corruptie corruptie extremistische groeperingen op drie verschillende manieren in staat stelt voort te bestaan. Ten eerste maken extremistische groeperingen gebruik van diepe publieke woede over machtsmisbruik en zetten dit in als middel voor radicalisering, rekrutering en om sektarische verdeeldheid te verdiepen. Ten tweede is corruptie binnen staatsinstellingen een facilitator voor extremistische groepen. Connecties met georganiseerde misdaad aan de ene kant en corrupte ambtenaren aan de andere kant vergemakkelijken illegale geldstromen en wapenhandel. Tenslotte zorgt corruptie ook voor de uitholling van staatsinstellingen waardoor deze de dreiging van extremistische groeperingen niet effectief kunnen aanpakken.
The Big Spin: regeringen blind voor effecten corruptie
Volgens het rapport The Big Spin van Transparency International blijven westerse regeringen blind voor de effecten van wijdverbreide corruptie op de rekrutering van strijders door terroristische organisaties zoals IS. Onder andere IS presenteert zich als de oplossing voor de corruptie van het ambtenarenapparaat in Irak en Syrië, om zo mensen te radicaliseren en de aanwas van nieuwe strijders te bevorderen. IS maakt hierbij gebruik van de corruptieboodschap om meer steun te krijgen, maar past ondertussen op grote schaal corruptie praktijken toe in wapen-, drugs- en mensensmokkel.
Uit het onderzoek van Transparency International blijkt dat IS het in hun berichtgeving op social media herhaardelijk heeft over systematische corruptie, zoals machtsmisbruik door corrupte elites. Daarbij presenteert de groep zich als een bron van veiligheid, gerechtigheid en welvaart als tegengif voor de corruptie. Ook wordt ingespeeld op gevoelens van discriminatie die leven bij soennitische bevolkingsgroepen. Een voorbeeld van een Tweet geplaatst door een IS-lid illustreert dit: “Religieuze corruptie, financiële corruptie, politieke corruptie, en bestuurlijke en maatschappelijke morele decadentie. Dit alles krijgt u in landen geregeerd door tirannen en niet in #State_of_the_Caliphate #The_Islamic_State”, geplaatst door @Americacrimina op 7 november 2014.
Corruptie is modus operandi voor IS
“Corruptie is een strijdoproep, een facilitator en een belangrijke modus operandi voor IS. Dat falen te begrijpen ondermijnt de pogingen om de opkomst van gewelddadig extremisme te voorkomen”, aldus Katherine Dixon – directeur van Transparency International Defence & Security. “De internationale gemeenschap doet veel moeite om de ‘ideologie’ van groepen zoals IS te bestrijden, waarbij ze zich richten op de godsdienstretoriek die ze produceren maar de materiële omstandigheden waarin ze gedijen worden volledig genegeerd”, stelt Dixon.
Westerse regeringen zouden hun relaties met de Gaddafis, Assads en Malakis van de toekomst fundamenteel moeten heroverwegen. Veel van de leiders tot wie westerse regeringen zich wenden zijn verre van vriendelijk in de strijd tegen terrorisme. Westerse regeringen richten zich teveel op het beïnvloeden of veranderen van het gedrag van corrupte autocraten omdat ze hen zien als een alternatief voor instabiliteit.
“Corruptie is een bedreiging voor de veiligheid, niet alleen een manier voor de rijken om hun zakken te vullen. Door de publieke woede te voeden en instituties te ondermijnen, zijn corrupte overheden zelf verantwoordelijk voor hun eigen veiligheidscrises”, zegt Dixon.