Amsterdam, 7 maart 2017 – De voormalige Britse premier David Cameron was maandag gastspreker bij de opening van het nieuwe kantoor van de Londense start-up Blockchain. Digitale manieren van betalen zijn decentraal, transparant en staan los van overheidsinvloed. Dit biedt veel mogelijkheden wat betreft corruptiebestrijding.  Volgens de voormalige Britse regeringsleider staan wij aan het begin van een digitale revolutie die ook de minderbedeelden in staat kan stellen om deel te nemen aan de moderne economie, zonder daarbij gehinderd te worden door corrupte structuren.

De start-up Blockchain produceert software voor digitale betalingssystemen met het doel om een beter financieel systeem te faciliteren. Het bedrijf maakt daarbij gebruik van de blockchain technologie. Dit is een digitaal systeem van het verrichten van transacties zonder tussenkomst van welke intermediaire speler dan ook. Daardoor hebben banken noch financiële toezichthouders invloed op het systeem, hetgeen de kosten drukt en transacties versneld. Het meest bekende betaalmiddel dat gebruik maakt van de blockchain technologie is de Bitcoin.

Say what? Peer-to-peer, Bitcoin en blockchain

Sinds de invoering van deze zogeheten cryptocurrency heeft de Bitcoin een ongekende ontwikkelingen inzake populariteit en bekendheid doorgemaakt. In 2016 steeg de waarde van de digitale valuta met 128% naar het tot op heden in euro gemeten hoogste punt sinds de lancering in 2009. Bitcoin is een vorm van elektronisch, digitaal geld – een virtuele munteenheid. Elke Bitcoin, elke munt dus, bestaat in de vorm van een digitale code. Daarnaast is er maar een beperkt aantal Bitcoin codes die ooit zullen worden geprogrammeerd.

Een eigenaar van Bitcoins bewaart deze volledig digitaal en betalingen verlopen via de elektronische weg van en naar Bitcoin-adressen van betaler en ontvanger. De transacties tussen gebruikers worden in blokken over het netwerk gestuurd om geverifieerd te worden door decentrale computers. Het systeem is volledig gebaseerd op peer-to-peertechnologie tussen gebruikers. Er komt geen overheid of toezichthouder aan te pas en er is geen centrale administratie. Deze blockchain technologie zorgt ervoor dat het praktisch onmogelijk is voor een overheid of individu de waarde van de Bitcoin te manipuleren. Verder zorgt dit ervoor dat een Bitcoin slechts één keer kan worden uitgegeven en alleen door de eigenaar.

David Cameron enthousiast over anti-corruptiemogelijkheden

Tijdens de opening van het nieuwe kantoor van Blockchain (het bedrijf, niet de technologie) afgelopen maandag in Londen heeft de voormalige Britse premier Cameron zich enthousiast uitgelaten over de mogelijkheden die de blockchain technologie biedt. “Wat ik het meest spannende vind, zijn de mogelijkheden van jullie technologie om corruptie te bestrijden en falende overheden, bestuur en rechtstatelijkheid wereldwijd te omzeilen.” Wat Cameron betreft staan wij aan het begin van een digitale revolutie en kunnen de armsten hiervan profiteren. Dit omdat de blockchain technologie niet afhankelijk is van mogelijk corrupte overheden of toezichthouders. Daarnaast vinden betalingen transparant en voor iedereen zichtbaar plaats. Dit zou het voor gemarginaliseerde groepen mogelijk maken om bijvoorbeeld landrechten te houden, transacties uit te voeren, te sparen en te investeren.

Jullie hebben de kans, als we dit goed doen, om overheden en landen te helpen om minder corrupt te zijn en rechtsstatelijke structuren te hebben; en iets dat we hier in dit land hebben en dat naast de rechtstaat bestaat: niet alleen een stel regels maar een gevoel van vertrouwen in de diensten die wij gebruiken. […] Ik denk dat jullie aan het begin van een hele spannende revolutie op al deze gebieden staan […].

Wat Cameron bedoelt, zijn de voordelen van de moderne technologie die rechtstreeks tussen gebruikers plaatsvindt. Betalingen via Blockchain gebeuren zonder tussenkomst van welke ambtenaar of financieel intermediair dan ook en worden op de blockchain in alle digitale openbaarheid geregistreerd. Iedereen heeft er toegang tot en kan de betaling volgen. Camerons enthousiasme voor wereldwijde corruptiebestrijding is niet nieuw. Tijdens zijn tweede termijn als premier was anti-corruptie een belangrijke prioriteit.

Risico’s digitale betalingen: anonimiteit, witwassen en illegale handel

De voordelen van cryptocurrencies zoals Bitcoin zijn veelvuldig, volgens David Cameron vooral ook in anti-corruptie. Desondanks kleven er ook risico’s aan. Met behulp van digitale betaalmiddelen kunnen bedragen de hele wereld over worden gestuurd binnen enkele seconden zonder dat daar een centrale instantie aan te pas komt. De financiële stromen van cryptocurrencies zijn vrijwel geheel ongereguleerd. Alles wat er voor nodig is, is een computer met een wallet (een programma waarin Bitcoins op de computer kunnen worden opgeslagen) en een internetverbinding. Deze specifieke eigenschappen maken het ook een interessant handelsmiddel voor criminelen. Volgens Europol vinden 40% van alle online betalingen tussen criminelen in Bitcoins plaats. Het meest bekende criminele forum waar Bitcoins als betaalmiddel worden gebruikt is het zogeheten ‘Dark Web’. Deze ondergrondse versie van het internet is niet via de gewone zoekmachines toegankelijk en dient vaak als een digitale marktplaats voor de handel in drugs, wapens en informatie, zoals creditcardgegevens en gehackte e-mails. Ook worden cryptocurrencies regelmatig gebruikt om uit misdrijf afkomstig geld wit te wassen.

OM en FIOD vervolgen bitcoin witwassers

Begin dit jaar is bekend geworden dat het Openbaar Ministerie in 2017 in ieder geval drie zaken bij de strafrechter zal aanbrengen die te maken hebben met illegale handel in en witwassen door middel van digitale betaalmiddelen. Deze ontwikkeling laat zien dat de door David Cameron gevierde digitale revolutie met haar mogelijkheden voor corruptiebestrijding ook serieuze risico’s kent. Het blijft daarom belangrijk om zowel de kansen als de bedreigingen van het moderne digitale tijdperk goed te analyseren.