Amsterdam, 20 maart 2017 – In december 2016 legde Nederland de ‘Ebony Shine’, een jacht ter waarde van €95 miljoen van Obiang Junior, de presidentszoon van Equatoriaal-Guinea, in Den Helder aan de ketting op verzoek van het Openbaar Ministerie in Zwitserland. De Zwitserse autoriteiten vervolgen hem wegens corruptie en witwassen en stellen dat het geen staatsjacht is maar met gestolen overheidsgeld van Equatoriaal-Guinea is gekocht ten behoeve van Obiang Junior. De Nederlandse advocaat van Obiang Junior betoogde vorige week namens Equatoriaal Guinea dat het OM het beslag op de Ebony Shine moet opheffen omdat Nederland de immuniteit van de Afrikaanse republiek en haar vicepresident zou schenden.
Tijdens de behandeling van de zaak bij de bijzondere raadkamer van de rechtbank in Zwolle poogde de regering van Equatoriaal-Guinea Nederland af te dwingen te inbeslagneming terug te trekken met het argument dat de economische eigenaar van het jacht immuun is voor vervolging. “Een dictator heeft evenveel immuniteit als een lichtend voorbeeld van westerse democratie. De vraag of staatseigendom geheel of gedeeltelijk door een lid van de regering in privé wordt gebruikt, is niet relevant”, aldus de advocaat van Obiang. Het in beslag nemen van een staatsjacht, zoals de Ebony Shine van Equatoriaal Guinea, kwalificeert volgens de advocaat in het internationaal recht zelfs als ‘een oorlogshandeling’ en hij vraagt zich af of Nederland dit ook zou hebben gedurfd als de Ebony Shine het staatsjacht van bijvoorbeeld Turkije was geweest.
Wereldwijd vertakte corruptie-affaire
De autoriteiten in Nederland namen het jacht op verzoek van de Zwitserse regering in beslag. In hun rechtshulpverzoek aan Nederland stellen de Zwitsers dat het 75 meter lange luxejacht geen staatsjacht is maar met ’gestolen overheidsgeld van Equatoriaal Guinea’ is gekocht ten behoeve van de presidentszoon, die tevens vicepresident is van de Afrikaanse republiek. Zwitserland is in het proces van de vervolging van Obiang Junior op grond van corruptie en het witwassen van geld.
Naast de Zwitserse en in hun kielzog de Nederlandse autoriteiten hebben ook anderen het op Obiang Junior gemunt. Op aandringen van Transparancy International startte de Amerikaanse justitie in 2011 een corruptieonderzoek naar hem. De presidentszoon zou volgens hen $70 miljoen van Equatoriaal-Guinea hebben gestolen. Enkele jaren later wist Obiang Junior de Amerikaanse strafzaak voor $30 miljoen te schikken. Ook de Franse autoriteiten beschuldigen hem van grootschalige corruptie en stellen dat hij minstens $110 miljoen aan publieke gelden heeft verduisterd. Het Franse corruptieproces tegen de vicepresident Equatoriaal-Guinea wordt 19 juni aanstaande hervat.
Enkele jaren geleden kwam de familienaam Obiang ook bovendrijven als de vermeende ontvanger van steekpenningen die SBM toen betaalde aan de regering van Equatoriaal Guinea. In die zaak schikte SBM toen voor $240 miljoen met de Nederlandse en Amerikaanse justitie. Tot nu toe zijn de ontvangers van de steekpenningen in Afrika de dans ontsprongen.
Obiang Junior en zijn miljoenenimperium
Obiang Junior, de zoon van de president van Equatoriaal-Guinea, zou een imperium van miljoenen bezitten in het buitenland, terwijl de meerderheid van de bevolking in Equatoriaal-Guinea onder de armoedegrens leeft. Obiang Junior zal naar verwachting het presidentschap overnemen wanneer zijn vader met pension gaat, het inmiddels op een na langst zittende Afrikaanse staatshoofd. Zijn vader kwam in 1979 met een staatsgreep aan de macht en regeert sindsdien als een dictator onder de bijnaam ’The Boss’ met straffe hand over het één miljoen tellende Equatoriaal-Guinea.
Obiang Junior staat bekend als liefhebber van dure racewagens, villa’s, jets en Michael Jackson memorabilia. De Amerikaanse, Franse en Zwitserse aanklachten tegen Obiang Junior beschrijven nauwkeurig de in beslag genomen racewagens van de presidentszoon met auto’s van de merken Ferrari, Lamborghini, Rolls-Royce, Maybach, McLaren, Bugatti, Koenigsegg, Maserati en Aston Martin. De Zwitsers benadrukken ook de luxe-inrichting van de in beslag genomen ‘Ebony Shine’.
Equatoriaal-Guinea is het rijkste land van Afrika per hoofd van de bevolking, dankzij de bloeiende olie-sector, maar zijn rijkdom is sterk geconcentreerd. Armoede is wijdverspreid: volgens de VN heeft het grootste deel van het land geen toegang tot schoon drinkwater en overleeft ongeveer 20 procent van de kinderen het niet voorbij de leeftijd van vijf. De kosten van de ‘Ebony Shine’ bedragen volgens het OM het zeventien-voudige van wat Equatoriaal Guinea jaarlijks aan gezondheidszorg uitgeeft. Het land staat consequent in de ranking van Freedom House als een van de meest repressieve samenlevingen en er wordt algemeen aangenomen dat de overheid zich inlaat met corruptie, marteling, buitengerechtelijke executies en de gevangenneming van politieke tegenstanders.
Diplomatieke onschendbaarheid raakt ‘kant noch wal’
Tijdens de behandeling van de zaak bij de rechtbank in Zwolle voerde de ambassadeur van Equatoriaal Guinea in Nederland het woord namens Obiang en stelde dat het land zelf mag beslissen of zij overheidsgeld aan een miljoenenjacht uitgeeft of niet. ‘Geen enkel land ons moreel de les kan lezen’, aldus de ambassadeur.
Volgens het OM raakt het beroep op diplomatieke onschendbaarheid van junior en zijn boot ’kant noch wal’. De officieren van justitie stellen dat de Ebony Shine een ’megaluxe plezierjacht’ is, dat via aandelen aan toonder (aanduiding voor waardepapieren die niet op naam staan) in handen is van een offshore-entiteit op de Marshalleilanden, om te verhullen dat de presidentszoon de eigenlijke eigenaar is. Of de inbeslagneming terecht is, is volgens het OM niet aan de rechtbank in Zwolle, maar aan de Zwitserse rechtbank waar de strafzaak tegen de presidentszoon aanhangig is. De rechtbank in Zwolle verwacht binnen vier weken uitspraak te doen over de inbeslagneming van de Ebony Shine.