Amsterdam, 26 april 2017 – De afgelopen twee maanden heeft de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) samen met de politie en de Inspectie Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) elf transportbedrijven onaangekondigd gecontroleerd op verdenking van onder meer schijnconstructies. Het gaat om 5 transportbedrijven in Zuid-Holland, twee in Noord-Brabant, twee in Limburg, een in Flevoland en een in Amsterdam. Bij de controle is hun boekhouding ingenomen voor nader onderzoek.
De controles richten zich naast schijnconstructies op zwartwerken, misbruik van uitkeringen, manipuleren van rij- en rusttijden. Bij schijnconstructies wijkt de feitelijke situatie af van de op papier gesuggereerde situatie. In het geval van de transportbedrijven zou het personeel op papier in dienst zijn van een buitenlandse vestiging, terwijl het in werkelijkheid wordt aangestuurd door een Nederlandse werkgever, die met deze constructie minder salaris hoeft te betalen. Hierbij is sprake van oneigenlijke concurrentie op arbeids- en marktvoorwaarden waarbij ondernemingen een grotere marge kunnen realiseren of een lagere ritprijs aan kunnen bieden. Minister Asscher van Sociale Zaken en Werkgelegenheid pakt schijnconstructies hard aan, omdat het goedkoop inhuren van buitenlandse werknemers een vorm van oneerlijke concurrentie is voor Nederlandse bedrijven die wel volgens de regels werken.
Onderzoek naar misstanden bij transportbedrijven
De Inspectie Leefomgeving en Transport heeft in 2016 en 2017 in totaal 64 bedrijven onderzocht. In ruim 80 procent van de gevallen zou er sprake zijn van schijnconstructies of andere misstanden, zoals het zwart uitbetalen van chauffeurs. In een enkel geval verdenkt de inspectie een bedrijf van cabotage: vervoer van goederen over de weg in het binnenland voor rekening van buitenlandse vervoerders. Dit is slechts beperkt toegestaan met een speciale vergunning en aan een limiet gebonden van maximaal drie cabotage-ritten voor men de grens weer over moet.
Opmerkelijk is dat geen enkel bedrijf de registraties van rij- en rusttijden van de chauffeurs op orde heeft. Het vermoeden is dat enkele bedrijven de registraties manipuleren. Op alle overtredingen staan fikse boetes. In geval van schijnconstructies vraagt de ILT aan buitenlandse inspectiediensten om nadere controles uit te voeren in eigen land.
Samenwerking tegen fraude in transportsector
De ILT werkt in het Transport Informatie en Expertise Centrum (TIEC) samen met de Inspectie SZW, politie en douane. Via deze samenwerking wordt informatie gebundeld en pakken zij gezamenlijk alle vormen van oneerlijke concurrentie in de transportsector aan, zoals het inzetten van goedkoop personeel via schijnconstructies of het manipuleren van rij- en rusttijden.
Ook werkt de ILT samen met de transportsector zelf zoals in het geval van vrachtwagenproducent Scania die de ILT helpt in de aanpak van fraude met de tachograaf in vrachtwagens. De samenwerking met Scania ontstond toen de ILT in februari twaalf trucks uit Letland controleerde. Daarbij werden afwijkingen vastgesteld in de tachograaf, het meetinstrument dat rij- en rusttijden van de chauffeur registreert. Tachografen leveren een belangrijke bijdrage aan de verkeersveiligheid. Malafide vervoersbedrijven manipuleren de tachografen in hun vrachtwagens, zodat hun chauffeurs langer kunnen doorrijden.
Fraude met tachograaf
De vastgestelde afwijkingen in de tachograaf waren nog niet eerder geconstateerd in Europa. De trucks werden voor onderzoek overgebracht naar de werkplaats van Scania Amsterdam. Scania Zweden gaf de opdracht om alle aanpassingen van de fabriekssoftware te onderzoeken en de vrachtwagens in originele staat terug te brengen. De monteurs van Scania Amsterdam ontdekten dat er in verschillende trucks een extra regelunit was ingebouwd, waarmee de chauffeur aan kon geven dat hij rust houdt terwijl hij in werkelijkheid doorrijdt. Ook was een chip vervangen door een aangepaste chip identiek in uiterlijk.
Volgens service manager Jeffrey Jacobsen van Scania Amsterdam was de manipulatie zeer goed doordacht en door professionals uitgevoerd. “Het was zo slim gedaan, dat het vrijwel niet te constateren was door een inspecteur of een bedrijf dat tachografen kalibreert”, zegt Jacobsen. Scania heeft de ILT uiteengezet hoe dit in zijn werk gaat en hoe het is op te sporen. Vervolgens hebben alle werkplaatsen van Scania instructies gekregen om trucks bij onderhoudswerk hierop te controleren.
“Dankzij de samenwerking met Scania beschikken we over meer specifieke kennis. In combinatie met onze nieuwe apparatuur kunnen we bijvoorbeeld het elektrisch systeem van een vrachtwagen zelf doormeten. Zo zijn we manipulatie snel op het spoor. We stellen dit nu vrijwel dagelijks vast bij trucks die we inspecteren”, aldus ILT-inspecteur Bert van Voorthuizen.