Amsterdam, 23 juni 2017 – Afgelopen zaterdag werd bekend dat het ministerie van Defensie een integriteitsonderzoek instelt naar minister Kamp van Economische zaken. Het onderzoek richt zich op de integriteit van minister Kamp tijdens zijn werkzaamheden als minister van Defensie in de periode van 2002-2007. De reden van het instellen van een onderzoek is een klacht van twee ontslagen medewerkers van Defensie die stellen dat minister Kamp destijds giften heeft aangenomen van auto-importeur Pon.

Het integriteitsonderzoek

Zaterdag is tegenover de Telegraaf door Defensie bevestigd dat het ministerie van Defensie een integriteitsonderzoek gaat doen naar voormalig minister van Defensie Henk Kamp. Oud-secretaris-generaal Roel Bekker van Volksgezondheid, Welzijn en Sport voert het onderzoek uit voor Defensie en zal adviseren over de afhandeling van de klacht. De integriteitsklacht tegen Kamp is ingediend door twee voormalig medewerkers van Defensie. Deze medewerkers zouden zelf ontslagen zijn en van corruptie verdacht worden. De medewerkers zouden het niet eens zijn met de beslissing dat Kamp zich niet hoeft te verantwoorden over zijn handelen.

Het omkoopschandaal van Pon

De reden van het onderzoek is de nasleep van het omkoopschandaal rondom auto-importeur Pon dat in 2015 aan het licht kwam. Toen werd bekend dat medewerkers van Pon tussen 2001 en 2011 verschillende ambtenaren gefêteerd hebben om op die manier lucratieve opdrachten te verkrijgen. Zo zouden de oud-medewerkers van Pon de ambtenaren allerlei privévoordelen hebben gegeven zoals gratis winterbanden, korting op onderhoud en zelf buitenlandse reizen als gift. Het Openbaar Ministerie (OM) heeft de zaak onderzocht en geconcludeerd dat medewerkers van Pon onoorbare tactieken hebben gebruikt om aanbestedingen met een waarde van miljoenen euro’s binnen te slepen. In 2016 trof Pon een schikking van 12 miljoen euro met het OM.

De relatie tussen Pon en Kamp

Volgens de ex-medewerkers van Defensie zou Minister Kamp giften hebben aangenomen van auto-importeur Pon en geaccepteerd hebben dat medewerkers van Pon hem voorrang verleende. Zo heeft Kamp zijn privéauto in 2006 APK laten keuren bij Pon, een aparte gang van zaken aangezien Pon geen standaardgarage is voor particulieren. Kamp betaalden voor de apk-keuring, maar zou van Pon twee navigatiesystemen van 250 euro cadeau hebben gekregen. Kamp reageerde eerder al over de situatie en benadrukte: “Ik heb geen verstand van kortingen. Ik vraag er nooit om. Ik ben er heel slecht in. Zelfs op een markt in Egypte vraag ik geen korting.” In 2006, het jaar dat het ministerie van Defensie een aanbesteding aankondigde voor nieuwe legervoertuigen, heeft Kamp de diensten van Pon aangeboden gekregen. Het contract van de aanbesteding voor nieuwe legervoertuigen werd eind 2013 door Pon binnengebracht.

Echter meldde Kamp eerder dat hij het logisch vond dat hij buiten beschouwing werd gelaten tijdens het onderzoek naar het omkoopschandaal over de aanbesteding van politie- en defensie auto’s van Pon. Hij zegt niets te weten van de “defensie deals”. Ook het OM had geen reden tot verdenkingen tegen Kamp. Tijdens het omkoopschandaal van Pon heeft het OM het mogelijke strafbaar handelen van minister Kamp dan ook niet uitgezocht.

Verschillende behandeling strafvervolging

Dit gooiden bij sommige mensen hoge ogen aangezien tegen lagere ambtenaren, die vergelijkbare handelingen zouden hebben verricht, wél strafrechtelijke vervolging is ingesteld, zelfs met ontslag tot gevolg. Zo stond een ex-medewerker van Defensie, die drie jaar geleden door het voorval ontslagen is bij Defensie, afgelopen week voor de rechter voor corruptie, omdat hij via een dealer van Pon een auto kocht voor 35.000 euro maar hier 236 euro korting op kreeg. Deze 236 euro privévoordeel die de ex-ambtenaar van Defensie ontving van Pon zou ongeveer gelijk staan aan het voordeel dat Kamp van Pon heeft ontvangen. De 250 euro voordeel die Kamp ontving is intern door Pon gefactureerd, zo blijkt uit het strafdossier. Michael Ruperti, advocaat van de oud-medewerker stelt hierover: “Met andere woorden, dat heeft Pon zelf betaald en Kamp niet. Dan is het natuurlijk heel opvallend dat mijn cliënt 236 euro wordt aangerekend, daarvoor ontslagen wordt en naar de strafrechter moet. Maar die 250 euro van Kamp, daar praat niemand over.” Eerder melde het OM dat bij minister Kamp geen sprake was van verdenking, aangezien hij nooit om een gift heeft gevraagd, anders dan de ambtenaren die wel terecht staan.

Kritiek op politieke onschendbaarheid

Tot vorige week leken Pon en de hogere ambtenaren, zoals minister Kamp, makkelijker weg te komen met het omkopingsschandaal dan de vervolgde ambtenaren. Pon trof de zaak met een schikking van 12 miljoen en minister Kamp bleef tot voor kort volledig uit beeld bij het strafrechtelijke proces. Hoogleraar Douwe Jan Elzinga stelde naar aanleiding van het omkoopschandaal al eerder de vraag of politieke onschendbaarheid van ministers en Kamerleden nog langer moet gelden. Volgens Elzinga wordt hier een probleem in het strafrechtsysteem aan de kaak gesteld. Zo stelt hij: “Dat het in de praktijk vrijwel onmogelijk blijkt om bestuurders, zoals een minister, strafrechtelijk te vervolgen voor ambtsmisdrijven. Dat is een ernstige zaak. Het geeft een nare kijk op het politieke systeem in Nederland en daar moeten we iets aan doen.” Volgens Elzinga is het van belang zulke bestuurders wel degelijk te vervolgen, zeker als lagere ambtenaren voor vergelijkbare handelingen wél zijn vervolgd en ontslagen. Door de start van het integriteitsonderzoek bij Defensie komt er hopelijk meer duidelijkheid.