Amsterdam, 18 augustus 2017 – De Kamer van Koophandel (KvK) heeft een klein deel van de data uit het handelsregister gratis opengesteld voor publiek. Hoewel dit gezien kan worden als een eerste stap, is het aan de Tweede Kamer en de toekomstige regeringspartijen om ervoor te zorgen dat het handelsregister voor iedereen toegankelijk wordt. Transparency International Nederland (TI-NL) pleit al langer voor het openstellen van het handelsregister. Dit is niet alleen van groot belang voor de economie, handel en innovatie, maar helpt ook bij het aanpakken van belastingontwijking, witwassen en terrorismefinanciering.
Ruim een jaar na de aankondiging van minister Kamp van Economische Zaken en de publicatie van een onderzoek waartoe hij de Kamer van Koophandel zelf opdracht had gegeven, zijn halverwege juli twee subsets van data uit het handelsregister beschikbaar gesteld. Bedrijfsnamen of handelsnamen en KvK-nummers worden in deze subsets niet gepubliceerd. Daarnaast staat de Kamer van Koophandel vanaf 17 juli jl. ondernemers toe om per jaar, uitsluitend via een app van de Kamer van Koophandel maar niet als open data, 30 inzages te krijgen.
UBO-register nodig ter voorkoming van witwassen en terrorismefinanciering
Om het handelsregister bruikbaar te maken voor derden, is het van belang dat de volledige dataset toegankelijk is. Eerder schreef TI-NL samen met Open State Foundation een ingezonden brief op Volkskrant.nl, waarin bepleit werd dat er een openbaar register moet komen waarin de uiteindelijk belanghebbenden (Ultimate Beneficial Owners, UBO) van juridische structuren zijn weergegeven. Aangezien de KvK de houder van het register wordt, spelen bovenstaande zorgen des te meer. Juist voor het doel van het UBO-register: het voorkomen van witwassen en financiering van terrorisme, is het erg nuttig wanneer de volledige dataset van het register als open data format beschikbaar is. Pas dan kunnen gegevens gecombineerd worden, verbanden worden blootgelegd en opvallende afwijkingen worden gesignaleerd.
Open handelsregister goed voor economie, handel en innovatie
TI-NL en Open State Foundation dringen al langer aan op verdergaande openheid van de bedrijfsregistraties. Het gratis openstellen van het handelsregister is niet alleen goed voor de economie, handel en innovatie, maar helpt ook bij het aanpakken van belastingontwijking, witwassen en terrorismefinanciering. Wie onderzoek wil doen naar bijvoorbeeld eigendomsverhoudingen of belangenverstrengeling wordt in Nederland nu nog tegengehouden door een betaalmuur. In landen als het Verenigd Koninkrijk en Noorwegen is het bedrijfsregister gratis en veel gemakkelijker doorzoekbaar.
KvK gebruikt handelsregister tegen beter weten in als financieringsbron
Momenteel gebruikt de Kamer van Koophandel het handelsregister als financieringsbron voor andere activiteiten en zijn de kosten die de Kamer van Koophandel toekent aan het handelsregister in vergelijking met andere landen ver boven de marginale kosten. Eerder openbaar gemaakte stukken door de Open State Foundation laten zien dat de uitvoering van het handelsregister door de Kamer van Koophandel meer kost dan handelsregisters in het Verenigd Koninkrijk en Australië, waar de handelsregisters wel ontsloten zijn als open data. In die landen maar ook in landen als Frankrijk, België, Roemenië, Bulgarije, Finland, Noorwegen en Denemarken, is de overheid ervan overtuigd dat de waarde van het handelsregister niet zit in de bijdrage per inzage maar in het volledig openstellen ervan.
Veel ondernemers en ZZP’ers zijn voorstander van een open handelsregister, ook omdat de kosten bij inschrijving en het raadplegen van het handelsregister nu als irritatiepunt worden gezien. Ook hebben MKB Nederland, VNO-NCW, LTO Nederland en andere maatschappelijke organisaties zich uitgesproken vóór een open handelsregister, gefinancierd uit publieke middelen, zodat iedereen gelijkwaardig vrije toegang heeft tot deze belangrijke informatie. Uiteindelijk is een echt open register beter voor de markt, beter voor het publiek en onze veiligheid.