Amsterdam, 30 oktober 2017 – Morgen besluit de Italiaanse rechter in Milaan of Shell en vier voormalige bestuurders tezamen met de Italiaanse multinational Eni formeel worden aangeklaagd voor betrokkenheid in een grote corruptiezaak rondom de aankoop van een olieveld in Nigeria. De Italiaanse aanklagers verdenken Eni en Shell ervan willens en weten een constructie te hebben opgezet om smeergeld te betalen om het olieveld in handen te krijgen. Het besluit van de rechter om Shell en Eni al dan niet te vervolgen volgt dezelfde dag of een aantal dagen later. Zal Shell en haar voormalige bestuurders worden vervolgd of ontspringt de olie- en gasmaatschappij de dans?

In 2011 betaalde de joint Venture Shell en Eni 1,3 miljard USD aan de Nigeriaanse overheid voor een van de grootste olievelden van West Afrika “OPL 245”. Om een beeld te geven van de omvang van deze betaling: het bedrag is gelijk aan 80% van het gehele budget voor gezondheidszorg van Nigeria in 2015. Echter, het is niet de bevolking van Nigeria die profiteerde van deze betaling. In plaats daarvan werd via een zogenaamde stromanconstructie ruim een miljard dollar door de Nigeriaanse overheid doorgesluisd naar ‘Malabu Oil and Gas’, een ‘lege vennootschap’ in het bezit van voormalig minister van olie Dan Etete. Etete had toen hij in 1998 onderdeel uitmaakte van de regering van voormalig dictator Sani Abacha het olieveld OPL 245 voor een fractie van de prijs aan zijn eigen bedrijf toegekend. Later werd Etete veroordeeld vanwege witwassen in een andere zaak.

“Shell wist van omkoopschandaal Nigeria”

Shell is al ruim 60 jaar actief in Nigeria. Ondanks dat Shell de afgelopen zes jaar de corruptie-aantijgingen ontkent, wist de top van Shell volgens Global Witness en Finance Uncovered dat het geld naar Etete ging en daarmee dus ook dat ze deel uitmaakten van een enorm omkoopschandaal. De NGOs hebben emails in handen gekregen waaruit blijkt dat vertegenwoordigers van Shell een jaar voordat de deal rond was met Etete onderhandelden. “Etete can smell the money. If, at 70 years old, he does turn his nose up at 1.2 billion he is completely certifiable and we should then probably just hold out until nature takes its course with him.”

Inval bij hoofdkantoor Shell

Nederlandse en Italiaanse handhavende instanties hebben onderzoeken geopend naar aanleiding van de deal omtrent olieveld OPL 245. In februari 2016 werd een inval gedaan bij het hoofdkantoor in Den Haag, waarbij diverse documenten en emails in beslag zijn genomen. Ben van Beurden, CEO van Shell, belde naar aanleiding van deze inval met de CFO Simon Henry. Dit gesprek is opgenomen door de Nederlandse autoriteiten. BBC heeft deze opname beluisterd en vermeld dat uit de eigen onderzoeken van Shell de correspondentie van voornoemde MI6-medewerker door Van Beurden werd beschreven als “just pub talk in emails which was stupid but nevertheless it’s there”. Wel gaf Van Beurden toe dat deze emails “really unhelpful” waren.

Het 1800 pagina’s tellende dossier dat door de Italiaanse justitie is aangelegd is gelekt via BuzzFeed en Il sole 24 Ore en in april kwamen de eerste emails online. Ook Vrij Nederland kreeg negen gigabyte aan informatie afkomstig van de Italiaanse justitie toegespeeld. Een van de documenten leest: “Uit het tot nu toe verzamelde bewijs […] blijkt duidelijk dat ook Shell een cruciale rol heeft gespeeld in de illegale activiteiten die resulteerden in de ondertekening van de schikkingsovereenkomst op 29 april 2011 en de betaling van $1.092.040.000′, aldus openbaar aanklagers De Pasquale en Sergio Spadaro op 14 oktober 2015 in een verzoek aan het Nederlandse Openbaar Ministerie voor assistentie.