Amsterdam, 27 oktober 2017 – Vandaag heeft de rechtbank in Parijs uitspraak gedaan in de ongekende rechtszaak rondom Obiang ‘Biens mal acquis‘* (gestolen activa). Presidentszoon Teodoro Nguema Obiang Mangue (Theodorin), is veroordeeld tot 3 jaar voorwaardelijke gevangenisstraf, een voorwaardelijke boete van 30 miljoen euro en een volledige verbeurdverklaring van alle in beslag genomen goederen.
Deze uitspraak is een ongekende nieuwe stap in de strijd tegen het onbestraft wegkomen van staatshoofden en hun familieleden met grootschalige corruptie. Elk jaar worden miljarden euro weggesluisd, bijvoorbeeld naar Londen en Frankrijk, om de extravagante levensstijl te bekostigen van corrupte leiders in de wereld. Dit geld had eigenlijk gebruikt moeten worden om infrastructuur en essentiële publieke diensten te ontwikkelen, zoals ziekenhuizen en scholen.
Voorstel wetgeving herstel gestolen activa
Transparency International France, een van de leidende civiele partijen in de zaak, heeft een voorstel gedaan voor wetgeving op grond waarvan door middel van corruptie gestolen geld weer teruggegeven kan worden aan de bevolking van het land waar het geld oorspronkelijk vandaan kwam, de primaire slachtoffers van corruptie.
Wanneer beslag gelegd wordt op deze goederen (vaak auto’s, onroerend goed en boten), is het van essentieel belang dat deze grote sommen geld weer terug worden gegeven aan de bevolking aan wie deze sommen geld ontnomen zijn. Het VN Verdrag tegen corruptie, voorziet in het juridisch raamwerk om dit te bewerkstelligen (artikel 57.3.c).
Toch is er in het Franse recht geen bepaling die garandeert dat gestolen activa door corruptie weer worden aangewend ten goede van de slachtoffers. Integendeel, de opbrengsten van de verkoop van de gestolen goederen vloeien direct naar de Franse staatskas. Wijzigingen in de Franse wet zijn daarom broodnodig.
Een onrechtvaardige situatie
“Hoe kan je goedpraten dat de gestolen goederen in corruptiezaken niet op een of andere manier weer hun weg terug vinden naar de slachtoffers?” zegt Maud Perdriel-Vaissière, een lid van Transparency International France en schrijver van het rapport.
Om deze leemte op te vullen, stelt Transparency International France het invoeren van een illegale activa toewijzingsmechanisme. Dit mechanisme zal niet alleen van belang zijn voor de “Biens mal acquis” zaak, maar voor alle zaken waar grootschalige corruptie aan ten grondslag ligt.
“Veertien jaar geleden pleitte Frankrijk voor de toevoeging van een bepaling aan het VN Verdrag om gestolen goederen terug te geven aan de slachtoffers. Het is hoog tijd dat deze commitment ook door Frankrijk zelf geïmplementeerd wordt,” zei Marc-André Feffer, Voorzitter van Transparency France.
De voornaamste punten van het Franse voorstel
- De in beslag genomen goederen en geldbedragen moeten apart worden gehouden in de staatskas, op een aparte rekening, in afwachting van de wijze waarop ze aan de bevolking van het gedupeerde land teruggegeven kunnen worden.
- De geldbedragen worden exclusief aangewend om de levensomstandigheden van de bevolking van het gedupeerde land te verbeteren en/of voor het versterken van de rechtstaat en de strijd tegen corruptie.
- Er moet op transparante en inclusieve manier geconsulteerd worden, met onder andere het maatschappelijk middenveld tijdens het proces van teruggave.
- Geldbedragen moeten op transparante wijze beheerd worden en het gebruik ervan moet strict worden gecontroleerd.
____________________________________________
*Gestolen activa: een 10 jaar durende juridische strijd
In 2008, na ontvangst van diverse signalen en een voorlopig politie onderzoek, lanceerde Transparency International France door hun advocaat, William Bourdon, een rechtszaak die velen beschreven als een verloren strijd. Het doel was te verzekeren dat Frankrijk niet langer een eindstop was voor witgewassen en verduisterde sommen geld, en dat deze terug zouden worden gegeven aan de rechtmatige eigenaren.
Na 10 jaar procederen en veel opgeworpen obstakels – afwijzingen , eindeloze beroepen, intimidatie en beschuldigingen van laster – hebben de Franse rechters eindelijk uitspraak gedaan in de zaak tegen “Teodorin” Nguema Obiang, vice-president van Equatoriaal Guinea, die een immens fortuin in Frankrijk (huizen, luxe auto’s, kunst…) heeft opgebouwd met geld gestolen uit zijn thuisland.