Amsterdam, 23 november 2017 – Uit een enquête onder zo’n 430 ondernemingsraden in Nederland, uitgevoerd door het Huis voor Klokkenluiders, blijkt dat de interne klokkenluidersregeling bij de helft van de Nederlandse bedrijven en instellingen niet voldoet aan de wettelijke eisen. Transparency International Nederland publiceert op 12 december een onderzoeksrapport naar de interne meldregelingen van beursgenoteerde Nederlandse bedrijven en geeft daarbij ook aanbevelingen aan het bedrijfsleven om tot optimale bescherming van klokkenluiders op de werkvloer te komen.
In de Wet Huis voor Klokkenluiders is vastgelegd dat organisaties met meer dan vijftig werknemers een interne meldprocedure moeten opstellen. Zo moeten ondernemingen vastleggen hoe met een melding wordt omgegaan, bij welke persoon vertrouwelijk gemeld kan worden en wat voor rechtsbescherming de melder heeft. Ook moet een klokkenluider de mogelijkheid hebben om vertrouwelijk een adviseur te raadplegen.
Enquête laat zien dat werkgevers nog niet zo ver zijn
Het Huis poogt met haar enquête onder 430 ondernemingsraden te achterhalen of werkgevers hun wettelijke verplichtingen rondom misstanden nakomen. De conclusies die het Huis trekt uit die enquête is dat de meeste werkgevers zo ver nog niet zijn. Hoewel 79 procent van de onderzochte bedrijven en instellingen een meldprocedure kent, voldoet slechts 48 procent van de gevallen aan de wettelijke vereisten. Het Huis verwacht dat dit percentage in de praktijk nog lager zal liggen, omdat veel kleine bedrijven geen ondernemingsraad kennen en daarom buiten het onderzoek zijn gebleven, en schat dat drie op de tien bedrijven met minder dan 250 werknemers de regels naleeft.
Veilige meldcultuur ontbreekt
Het Huis maakt uit haar enquête ook op dat ‘lang niet elke organisatie een veilige meldcultuur heeft’. Respondenten van de enquête schatten dat slechts één op de drie werknemers een misstand durft te melden. Volgens het Huis stelt één op de zeven werknemers dat er binnen de eigen organisatie een angstcultuur heerst. Uit de enquête blijkt dat de geënquêteerden het minst positief zijn over de organisatiecultuur binnen de semi-publieke sector. Opvallend, vinden de onderzoekers, want voor semi-overheden is een meldregeling al langer verplicht.
Waarnemend voorzitter Edith Snoeij geeft in Trouw aan ‘voorzichtig optimistisch’ te zijn over de uitkomsten van het onderzoek omdat deze aantonen dat de wet werkgevers in beweging heeft gebracht, maar ze zegt de cijfers tegelijkertijd ‘zorgelijk’ te vinden. Naar aanleiding van de enquête dringt Snoeij er bij werkgevers op aan interne meldregelingen te implementeren of te verbeteren en meer oog te hebben voor de werksfeer.
Onderzoek naar klokkenluidersbescherming – TI-NL
De resultaten van de enquête tonen de noodzaak van verbetering van interne klokkenluidersbescherming duidelijk aan. Echter blijven gedetailleerde aanbevelingen aan bedrijven en instellingen hoe klokkenluidersbescherming te verbeteren, vooralsnog uit. Transparency International Nederland geeft in haar aankomende onderzoek naar interne meldregelingen bij beursgenoteerde bedrijven wél uitgebreide aanbevelingen aan het bedrijfsleven hoe klokkenluidersbescherming te verbeteren.
Transparency International Nederland heeft het afgelopen halfjaar onderzoek verricht naar klokkenluidersbescherming van beursgenoteerde Nederlandse bedrijven. Op 12 december verschijnt het onderzoeksrapport “Whistleblowing Frameworks: assessing Dutch publicly listed companies” waaruit blijkt wat de zwakke punten zijn en waar eenvoudig verbeteringen aan te brengen zijn, maar ook welke best practices al worden toegepast op het gebied van klokkenluidersbescherming in de private sector. De kernvraag die wordt beantwoord in het rapport is: hoe komen we tot optimale bescherming van klokkenluiders op de werkvloer? Het rapport zal op 12 december worden gepubliceerd op de website van TI-NL.
In het kader van haar doelstelling omtrent een betere bescherming van melders in Nederland draagt Transparency International Nederland al jaren bij aan het verbeteren van de bescherming aan klokkenluiders en bronnen. Meer informatie over het werk van TI-NL en het laatste nieuws rondom klokkenluiden, is hier te vinden.